5 آذر 1388 / 8 ذی الحجة 1430 / 26 نوامبر 2009

استاد حسن ميرخاني از استادان هنرخوشنويسي و از بنيانگذاران انجمن خوشنويسان ايران بدرود حيات گفت. استاد حسن ميرخاني درنوشتن خط نستعليق ازقلم كتايب يا كتيبه مهارت فراوان داشت و درسرودن شعرهم قريحه اي سرشارداشت و به بنده تخلص مي كرد. استاد حسن ميرخاني معروف به «سِراجُ‌ الكُتّاب» بيش از60جلد كتاب به خط خويش كتابت مي كرد. «كليات سعدي با مثنوي معنوي، خمسه نظامي و ديوان حافظ» ازآثارارزشمند استاد حسن ميرخاني است.

آيت الله غروي فقيه و روحاني مبارز معاصر درگذشت. ايشان درشهرهاي كاشان و اصفهان ادامه تحصيل زندگي مي كرد و بعد ازآن هم چند سال درنجف اشرف ساكن شد تا تحصيلات عالي كند. آيت الله غروي دركنار تدريس علوم ديني شاگردان مبارزي عليه رژيم پهلوي ترتبيت كرد و همين امر موجب شد كه هيچگاه ازآزار عمال پهلوي درامان نباشد.

درپي صدورفرمان حضرت امام خميني(رحمت الله علیه) مبني بر تشكيل ارتش ميليوني بسيج مستضعفان تشكيل شد. شكل گيري و رشد بسيج مستضعفان حركتي مثبت و ضروري درجهت پاسخگويي به نياز انقلاب اسلامي بشمار مي رود. بسيج اين حقيقت را به اثبات رساند كه مي توان اساس و پايه امورسياسي، نظامي، فرهنگي و اقتصادي انقلاب را با معيارو ميزان بسيج سنجيد. اين تشكيلات مردمي ملي 8 سال دفاع مقدس قابليتهاي عظيم مردم مسلمان و مقاوم ايران را اثبات كرد و با خلق حماسه هاي جاودان توانمندي انقلاب اسلامي را به ظهوررساند.

محمدعلي فروغي در سال 1254 شمسي به دنيا آمد و پس از مرگ پدر به "ذكاءالملك" ملقب گرديد. جد اعلاي اين خانواده از يهوديان بغداد بود كه براي تجارت به ايران آمد و در اصفهان سكني گرفت و مسلمان شد. پدر فروغي از معاريف فرهنگي زمان خود به شمار مي‏رفت كه تحت تأثير ميرزا ملكم خان از پيشكسوتان ترويج فرهنگ غربي و فراماسونري در ايران به شمار مي‏رود. محمدعلي فروغي مشوّق احمدشاه قاجار براي استعفا بود و در به قدرت رسيدن رضاخان و تأسيس سلسله پهلوي، نقشي اساسي ايفا كرد. او نخستين رييس الوزراي رضاخان بود كه شانزده سال بعد نيز براي اولين بار تاج پادشاهي را بر سر محمدرضا پهلوي نهاد. فروغي معتمدترين شخصيت سياسي ايران از نظر دربار لندن جهت پيشبرد سياست‏هاي استعماري بريتانيا در ايران محسوب مي‏شد. او در تمام مراحل سياست‏هاي ضداسلامي خود و رضاخان، مورد حمايت مستقيم انگليس قرار داشت. فروغي همچنين در چندين دوره مجلس شوراي ملي به نمايندگي برگزيده شد و يك بار به رياست آن رسيد. پس از فرار رضاخان، ذكاءُالملك، عامل مهمي در كنترل اوضاع داخلي و روي كار آوردن و تثبيت محمدرضا بود و توانست با وعده‏هاي توخالي، مردم را فريب دهد. فروغي پنج بار وزير امور خارجه، چهاربار وزير دارايي، سه بار وزير دادگستري، چهار بار وزير جنگ، يك بار وزير اقتصاد، يك بار كفيل نخست وزير، يك بار رييس مجلس شوراي ملي و سه بار نخست وزير شد. محمدعلي فروغي سرانجام در 5 آذر 1321 ش، در 67 سالگي، هنگامي كه وزير دربار محمدرضا پهلوي بود، بر اثر سكته قلبي درگذشت. فروغي داراي دو چهره متضاد است. يكي سياستمدار و ديگر دانشمند، اديب و فيلسوف. وي علاوه بر اينكه آثار متعددي را پديد آورده است ولي در بعد سياسي، از افراد ذي نفوذ و مؤثر در تثبيت سلطنت استبداي پهلوي اول و دوم به شمار مي‏رود.

به دنبال پيروزي انقلاب، دست غارتگران استعمارگر از ايران قطع شد و منافع آنان به خطر افتاد. آنان از آن پس براي حفظ منافع خود به فكر مقابله با انقلاب افتاده و عليه آن توطئه كردند. يكي از خطراتي كه انقلاب نوپاي اسلامي را تهديد مي‏كرد، حمله نظامي بود. بنابراين حضرت امام خميني(رحمت الله علیه) در پنجم آذرماه سال 1358 فرمان تشكيل بسيج مستضعفين را صادر كردند و همگان را به تشكيل ارتش بيست ميليوني فرا خواندند. اين نهاد مردمي با داشتن نيروهاي با ايمان، فداكار و پرتلاش كه از متن جامعه برخاسته‏اند، در تمام صحنه‏هاي انقلاب اسلامي به ويژه در طول 8 سال دفاع مقدس ملت ايران، نقشي تعيين كننده داشته است. در طول هشت سال دفاع مقدس، بسيج آن‏چنان درخشيد كه دشمنان اعتراف كردند قدرتي كه در بسيج نهفته است، توان مقابله با ارتش‏هاي كلاسيك جهان را دارد. بسيج، وظيفه جذب، آموزش و سازمان‏دهي نيروهاي مردمي و اعزام آنها به جبهه‏هاي نبرد را برعهده داشت و توانست با سامان دادن به نيروهاي مؤمن و ارزشي، ارتشي مردمي را پي ريزي كند. بسيج، اكنون نيز در عرصه‏هاي اجتماعي، فرهنگي و نظامي ايران اسلامي، با همان شور و نشاط اوليه، حضوري فعال دارد.

«عُمَرِ بنِ سَعيدِ بن عاص» به بهانه اداي مناسك حج با جماعتي بسيار به شهر مكه وارد شد. اين عده از جانب يزيد مأموريت داشتند كه حضرت امام حسين (علیه السّلام) را در هر حال دستگير كنند و نزد يزيد ببرند، يا اينكه آن وجود توراني و معصوم را به قتل برسانند. اما سرور و سالار شهيدان حضرت امام حسين (علیه السّلام) كه از ماجرا آگاه بودند نيّت حجّ را به عمره مُبَدَّل ساختند و پس از طوافِ خانه كعبه و سعي بين صفا و مروه، و اداي فرائض براي جلوگيري از كشتار و قتل عام مسلمانان در خانه خدا با عده اي از ياران و همراهان خويش مكه را ترك كردند. ايشان قصد داشتند كه از اين طريق زمينه مساعدي براي قيام و حركت عظيم خود فراهم آورند. بر اساس اسناد تاريخي در ميان راه حوادثِ بسياري روي داد و از آن جمله هنگامي كه امام حسين (علیه السّلام) در بين راه بودند به ايشان خبر رسيد كه مُسلِم بن عقيل نماينده آن حضرت و هانيِ بن عُروَه و عَبدُالله بن يَقطُر حاميان راستين ايشان در كوفه به شهادت رسيدند. پس از دريافت اين خبر متأثر كننده، امام حسين (علیه السّلام) از ياري و همراهي نكردن كوفيان مطلع شدند و بر آن شدند تا با ياران اندك خويش به نبرد با كفار بپردازند.

روز هشتم ذي‏الحجه، روز ترويه است. علت نامگذاري اين روز به اين جهت بود كه در زمان حضرت ابراهيم(علیه السّلام) درصحراي عرفات آب يافت نمي‏شد به اين جهت مردم براي رفع نياز آبِ روز نهم، در روز هشتم، آب را ازمكه به سرزمين عرفات حمل مي‏نمودند. به همين جهت عده‏اي به هم مي‏گفتند تَرَوَيتُم تَرَوَيتُم؟ آيا سيراب شديد؟

امام حسين(علیه السّلام) در پي خودداري از بيعت با يزيد بن معاويه، مكه را به قصد كوفه در عراق ترك كرد. آن حضرت، چهار ماه قبل از آن، از مدينه زادگاه و محل زندگي خود به همراه جمعي از خاندانش به مكه آمده بود. درمدتي كه امام حسين (علیه السّلام) در مكه بود، با استفاده از حضور تعداد زيادي از زائران خانه‏ي خدا در اين شهر، توانست عده‏ي زيادي از مسلمانان را از ظلم و فساد حكومت يزيد بن معاويه آگاه كند. در عين حال، به دليل دعوت‏هاي مكرر مردم كوفه از امام و همچنين توطئه‏ي ترور ايشان در مكه توسط عاملان حكومت يزيد، آن حضرت رهسپار كوفه شد. ضمن آن كه ترك مكه در هشتم ذي‏الحجه كه از ايام حج است، باعث جلب توجه بيشتر همگان به مخالفت امام با حكومت جابرانه‏ي يزيد گرديد.

ابوطاهر، رييس حكومت قرمَطي بحرين در حمله‏اي بي‏رحمانه به شهر مكه، پس از اشغال اين شهر مقدس، حجاج را قتل عام كرد واموال آن‏ها را به غارت بُرد. وي همچنين حَجَرالاسوَد، سنگ مقدسي را كه بر كعبه نصب شده بود به همراه اموال و اسيرانِ فراوان به بحرين انتقال داد. سرقت حجرالاسود، دنياي اسلام را در آن روزگار به شدت تكان داد و مسلمانان را خشمگين كرد. حجرالاسود، 22 سال در دست قرمطيانِ بحرين بود تا آن كه در سال 339 ق باوساطت خليفه‏ي فاطمي آن را به مكه باز گرداندند. فرقه‏ي قرمطيان، عقايدي انحرافي و سخت گيرانه داشتند به طوري كه قتل مسلمانانِ مخالفِ خود را جايز مي‏دانستند.

آدام ميتس‏كيويچ شاعر و نويسنده بزرگ لهستاني در 24 دسامبر سال 1798م در لهستان به دنيا آمد. وي پس از اتمام تحصيلات متوسطه، راهي دانشگاه شد و به تحصيل فلسفه پرداخت. اما ديري نپاييد كه فلسفه را رها كرد و به سراغ ادبيات و هنرهاي زيبا شتافت. ميتس‏كيويچ در 22 سالگي عالي‏ترين اثر دوران جوانيش با نام حماسه جوانان را منتشر كرد و به شهرت دست يافت. اين منظومه، نوعي شعر رمانتيك سياسي بود كه ميان مردم قرن نوزدهم لهستان بسيار مشهور گشت. اشعاري كه ميتس‏كيويچ در اين دوره مي‏ساخت، علي‏رغم توقيف شدن، در صدها نسخه خطّي، دست به دست مي‏گشت و همه جوانان آن‏ها را از حفظ مي‏خواندند. او در دوره‏اي مي‏زيست كه لهستان ميان روسيه، اتريش و پروس تقسيم شده بود و وي براي اتحاد مجدد كشورش فعاليت مي‏كرد. به همين دليل در سال 1823م به جرم ترويج ميهن‏پرستي نامعقول از طرف دولت روسيه، به اين كشور تبعيد شد. ميتس‏كيويچ پس از 6 سال تبعيد از روسيه به فرانسه گريخت و به تدريس ادبيات پرداخت. اين درس‏ها اگر چه درباره ادبيات زبان‏هاي اسلاو بود، اما بر پايه ايمانِ مسيحيت قرار داشت. وي در تدريس خود مباني مذهبي و عرفاني و اصول تازه‏اي از ادبيات ديني را عرضه مي‏نمود. او در سال 1848م به اسلامبول رفت تا با تشكيل يك واحد نظامي لهستاني به جنگ با روسيه بپردازد، اما اجل مهلتش نداد و در بيست و ششم نوامبر 1855م در پنجاه و هفت سالگي در اين شهر درگذشت. وي تنها شاعر لهستاني است كه در كشورهاي اروپاي غربي شهرت يافته است. وي در منظومه‏هايى كه مي‏سرود، به هم‏ميهنان خود، رسالتي را كه درباره آزادي و عدالت اجتماعي داشتند، عرضه مي‏نمود. ميتس‏كيويچ، زندگي اجتماعي طبقات جامعه لهستان را به سبكي ساده و بي‏پيرايه تجزيه و تحليل مي‏نمود. شعارهايى هم‏چون "هدف همه، خوش‏بختي همه است" و نيز "اتحاد، قدرت مي‏بخشد" دعوتي بود كه از جوانان براي تحقق بخشيدن به آرزوي خود كه استقلال لهستان بود ارائه مي‏كرد. درباره وي گفته‏اند كه او از شاعران كم‏نظيري بود كه با حدّ اعلاي زيبايي و قدرت و غنا، روح ملتش را تجسم داده است. از آدام ميتس‏كيويچ آثاري برجاي مانده كه منظومه پان‏تادئوش، ملت لهستان و زائران و شامگاه نياكان از آن جمله‏اند.

هنري هِرتْزْ، فيزيك‏دان معروف آلماني در 5 فوريه 1857م در هامبورگ آلمان به دنيا آمد. او در ابتداي جواني، به رشته معماري و مهندسي علاقه‏مند بود، اما خيلي زود از اين علاقه دست كشيد و به علوم تحقيقي دل بست. از اين رو تحت نظر برخي اساتيد بزرگ زمان، به فيزيك روي آورد و پس از مدت كوتاهي، به تدريس فيزيك پرداخت. هرتز در ادامه، كار مطالعاتي خود را با تحقيق در امواج الكتريكي يا نيروي مغناطيسي پيگيري كرد و با ساختن يك فرستنده و يك گيرنده راديويى، به شهرت دست يافت. او براي اكثر دستگاه‏هاي الكترونيكي مثل راديو، تلويزيون و رادار كه امروزه در خدمت بشر هستند، اصول استواري را پايه گذاري كرد و ثْابت نمود كه مي‏تواند امواج الكتريكي را بگيرد و بفرستد. هرتز طول موج را به دست آورد و اطلاعات گسترده و جالبي درباره فركانْسِ نوسان‏ها يافت. اين دانشمند آلماني، در سال 1888م بر روي اختراع اسرارآميزي به نام رادار تحقيق و مطالعه كرد و به عنوان نخستين فرد، به اساس كار اين دستگاه پي برد. هم‏چنين او موفق به اختراع نوعي آنتن شد كه در انتقال و گرفتن امواج تلويزيوني به كار مي‏رفت. نام او با عبارت سيكل در ثانيه به معني هرتز، هميشه جاودان خواهد بود چرا كه هرتز نخستين كسي بود كه ثابت كرد هر موج الكتريكي يا مغناطيسي، مدت زماني وقت نياز دارد تا حركت كند. هنري هرتز سرانجام در حالي كه 37 سال از عمرش مي‏گذشت در 26 نوامبر 1894م درگذشت.

در سال 1911م مغولستان با حكومت سلطنتي اعلام استقلال كرد، ولي چند سال بعد، تبديل به تحت الحمايه چين گرديد. سرانجام با مرگ آخرين پادشاه مغولستان، در سال 1924 كمونيست‏ها در اين كشور، قدرت را در دست گرفتند و بدين ترتيب،در 26 نوامبر همان سال، جمهوري خلق در مغولستان برقرار شد. مغولستان كشوري است در شرق آسياي مركزي با 1/566/500 كيلومتر مربع مساحت و نزديك به 3 ميليون نفر جمعيت كه اكثريت بودايي هستند. پايتخت مغولستان، اولان باتور نام دارد و واحد پول آن توگريك است. پيش بيني مي‏شود جمعيت مغولستان تا سال 2025 در حدود 4 ميليون نفر خواهد بود. سكنه مغولستان مليّت مغولي داشته و زبان رسمي آن‏ها مغولي خلخي است. دارخان، اردنه و اولگي از شهرهاي مهم آن هستند. نوع حكومت اين كشور جمهوري است. 11 ژوئيه سال‏روز استقلال مغولستان از چين به عنوان روز ملّي اين كشور نام گرفته است. (ر.ك: 11 ژوئيه)

/س