دندان قروچه در کودکان (قسمت دوم)

خودآگاهی

از آن جا که دندان قروچه در اکثر موارد، در زمانی که کودک در خواب است روی می دهد و همچنین در اکثر موارد به هم فشردن دندانها یک پاسخ عصبی است که کودکان قادر به دیدن آن نیستند، ضروری است کودکان‌تان را از عادات شان آگاه سازید. خطراتی را که دندان قروچه برای سلامتی شان دارد را شرح دهید و سپس آنان را جلوی آینه ببرید. به آنان بگویید که دندانهای عقبی شان را به هم فشار دهند و چگونگی تغییرات ظاهری صورتشان را تماشا کنند. به آنان بیاموزید که فک‌های شان را استراحت دهند و با دهان شان تنفس کنند. توجه کودکتان را به این نکته جلب کنید که چگونه احساس و شکل ظاهری صورتشان تغییر می یابد. از کودکان‌تان بخواهید توصیف کنند که وقتی فک‌هایشان سفت به هم فشرده است، چه احساسی داشته و زمانی که در حالت آرامش و استراحت است، چه احساسی دارند. بگذارید کودکان‌تان تمرین سفت کردن و استراحت دادن به فک را هر روز جلوی آینه برای دو دقیقه در تمام مدت ترک عادت انجام دهند.

این تمرین در آگاه تر کردن کودکان نقش بسزایی ایفا می کند و کودکان برای از بین بردن عادت به این آگاهی نیاز دارند.
 

پاسخ جایگزین

تکنیک های ترک عادت زیر، همگی به طور موفقیت آمیزی برای ترک دندان قروچه استفاده شده است. ممکن است شما مجبور شوید هریک از این روشها را تجربه کنید، تا زمانی که دریابید یک یا ترکیبی از این روشهاست که به کودکتان آرامش میدهد.
 

تمرین آرامش بخش

تکنیک های زیر به دو دلیل می تواند دندان قروچه شبانه را کاهش دهد:
١. اگر این تمرین بلافاصله قبل از خواب انجام شود، باعث میشود تنش فک که طی روز ایجاد شده و غالبا آسایش را در سایش شبانه جستجو می کند، کاهش یابد.
٢. اگر این تمرین در روز انجام شود، به فشارهای وارد برجسم پاسخ میدهد و دوباره تنش فک کاهش می یابد.
 

تنفس با دهان باز

همانند تمرین تنفس عمیق که در فصل دوم شرح داده شد، تنفس با دهان باز، روشی است که می تواند به فشارهای وارد بر جسم از طریق قطع تنش و کسب اکسیژن اضافی پاسخ دهد. این تمرین همچنین فک را از کشیدگی حفظ می کند. به کودکتان بیاموزید که برای مقابله با موقعیت های فشارزا مانند سرزنش معلم، مسابقه های ورزشی و سخنرانی جلوی دیگران، برای سه دقیقه آهسته و عمیق با دهان نسبتا باز نفس بکشد. این تمرین را هر زمانی که کودکان‌تان شروع به هم فشردن دندانهایشان کردند، به آنها یادآور شوید. زمانی که مشاهده کردید آنان این تکنیک را در یک موقعیت فشارزا بدون آن که شما به آنان یادآوری کنید، انجام می دهند در این صورت می توان باور کرد که عادت تا حد زیادی از بین رفته است.
 

تصویرسازی ذهنی هدایت شده

همانند تکنیک بالا، تصویرسازی ذهنی هدایت شده، می تواند به فشار روزانه یک شخص پاسخ دهد و این به نوبه خود می تواند تنش فک را که غالبأ منتهی به دندان قروچه شبانه می شود، کاهش دهد. جزئیات این تکنیک در فصل دوم شرح داده شد.
 

تمرین های آرام بخش ماهیچه

این تکنیک کاملا ساده است و ثابت شده در بسیاری از حالات، ثمربخش است. به کودکان‌تان بیاموزید که موارد زیر را انجام دهند:
* دندان هایشان را محکم برای بیش از پنج ثانیه به هم فشار دهند.
* پنج ثانیه استراحت کنند.
* چهار تا شش بار در روز این کار را تکرار کنند.
 
مطالعات نشان داده است که هفتاد و پنج درصد از افرادی که دندان قروچه دارند، بعد از گذشت بیست و یک روز از این خود درمانی، سایش دندان هایشان متوقف می شود. کلید این کار تداوم آن است. مطمئن شوید که کودکان‌تان هیچ یک از دوره های تمرین ها را جا نیندازند و از انجام آن شانه خالی نکنند.
 

تغییر حالت خوابیدن

دندان قروچه می تواند به علت وضع و حالت خوابیدن روی دهد. کودکانی که به پهلو میخوابند، ممکن است بر عصبهای صورت که ساییدن دندانها را تحریک می کند، فشار وارد آورند. اگر کودکان این عمل را در زمانی که به پهلو می خوابند انجام میدهند، آنان را تشویق کنید که به پشت بخوابند. معمولا سه تا چهار شب طول می کشد تا کودک به این تغییر وضعیت عادت کند. شما میتوانید این کار را با گذاشتن بالش هایی در کنار بدن کودک - برای ممانعت از غلتیدن او انجام دهید. اگر کودکان‌تان در خواب به پهلو غلتیدند، آنان را به پشت برگردانید. برخی کودکان به سادگی نمی توانند به پشت بخوابند. در این حالت شما می توانید فشار کنار صورت کودکان‌تان را با گذاشتن یک بالش نرم و قرار دادن بالش دیگری زیر بازوان شان کم کنید.
 

بیداری

برخی مطالعات نشان داده است که دندان قروچه، نخست در چهارمین مرحله خواب یعنی در مرحله حرکات سریع چشم1 رخ میدهد. گرچه ارتباط مستندی بین خواب و دندان قروچه وجود ندارد، برخی از متخصصان بالینی به کسانی که دندان قروچه می کنند کمک کرده اند تا کثرت عادتشان را با بیدار کردن مکرر آنان هنگام بروز نخستین نشانه های فشردگی یا ساییدگی دندان، کاهش دهند. این روش به توجه مستمر و پیگیری شما نیاز دارد؛ ولی نتایج بعد از گذشت حتی یک هفته به قدری قابل توجه است که شما را تشویق به ادامه این روش تا زمانی که این عادت کاملا برطرف شود، می کند.
 
لحظه ای که صدای دندان قروچه کودکان‌تان را می شنوید، آنان را بیدار کنید و بخواهید فکهایشان را کاملا شل کنند و استراحت دهند یا نحوه خوابیدن آنان را تغییر دهید و آنان را به پشت بخوابانید. این کار را هرشب برای دو هفته ادامه دهید تا ببینید که آیا نتایج مثبتی در بر دارد یا خیر.
 

بازداری پاسخ

در موارد شدید دندان قروچه، دندانپزشک ممکن است برای پیشگیری از صدمات بیشتر دندانها، یک نوع وسیله خاص محافظ دندان تجویز کند. اگر کودک از درد فکها، درد یک قسمت سر یا ردیف نبودن استخوان آرواره رنج می برد و نشانه ای از کاهش دندان قروچه بعد از یک ماه استفاده از تکنیک های ترک عادت بیان شده دیده نمی شود، از دندانپزشک بخواهید که دندان های او را برای هرگونه ساییدگی و لب پریدگی معاینه کند. ممکن است دندانپزشک برای پیشگیری از صدمات بیشتر، یک ورقه پلاستیکی روی دندان های پایین یا بالا بگذارد. به هر حال این روش، عادت را به طور دائمی متوقف نخواهد کرد. اگرچه برخی از خانواده ها دریافته اند که محافظ دندان از تعداد و شدت دندان قروچه می کاهد، ولی این روش تنها مادامی که محافظ دندان مورد استفاده قرار می گیرد، مؤثر است. بنابراین کودک شما حتی با وجود استفاده از محافظ دندان، هنوز به برنامه ترک عادت نیاز دارد و می تواند از آن بهره مند شود.
 
پی‌نوشت‌:
1. Rapid eye movement (REM)
 
منبع: بچه‌های خوب، عادت‌های بد، دکتر چارلز شافر، ترزافوی دیگرونیمو، مترجم: میر محی‌الدین گلبار، صص 87-84، انتشارات همشهری، چاپ چهارم، 1391.