تخریب محیط زیست و اخلاقیات زیست محیطی

تخریب زیست محیطی چیست؟

تخریب زیست محیطی فرایندی است که در آن محیط طبیعی سیاره‌ی زمین تا حدی تخریب می‌شود که تنوع زیستی و سلامت عمومی آن در معرض کاهش قابل توجهی قرار می‌گیرد، به عبارت دیگر، تخریب زیست محیطی را می‌توان به عنوان تخریب محیط طبیعی زمین در نتیجه‌ی بهره برداری بیش از حد از منابع موجود مانند آّب، هوا، گیاهان، جانوران، خاک و غیره تعریف کرد.
 

علل بروز تخریب زیست محیطی

علل تخریب زیست محیطی می‌تواند به انواعی از فعالیت‌های انسانی و برخی فرایندهای طبیعی نسبت داده شود که در این میان فرایندهای طبیعی سهم کمتری در این پدیده دارند. بر اساس استفاده‌ی بیش از حد، اکثر منابع موجود بر روی این سیاره در حال کاهش هستند. بهره برداری از سوخت‌های فسیلی بهترین مثال از این پدیده می‌باشد. بهره برداری بیش از حد از این سوخت‌ها باعث کاهش ذخایر آن‌ها در سراسر جهان شده، بنابراین، نیاز است که به دنبال یافتن منابع جایگزینی از انرژی باشیم. دیگر فعالیت‌های انسانی که در این پدیده‌ی زیست محیطی نقش دارند شامل شهرنشینی، رشد بیش از حد جمعیت، جنگل‌زدایی، آلودگی هوا، شکار و غیره می‌باشد.
 

اثرات تخریب زیست محیطی

 اثرات این پدیده در قالب مسائل و مشکلات زیست محیطی مؤثر بر زمین روز به روز مشهودتر می‌گردد. ضایعات خطرناک تولید شده توسط آلاینده‌های صنعتی به آب‌های اطراف ریخته شده، بنابراین باعث آلوده شدن آب آشامیدنی می‌گردند. به طور مشابه، گازهای گلخانه‌ای مانند کلروفلوئوروکربن‌ و دی اکسید کربن که در جو آزاد می‌شوند، نیز دارای اثرات مخربی بر محیط زیست می‌باشند، بنابراین این سیاره را با مشکلات زیست محیطی زیادی از جمله گرم شدن جهانی و تغییر اقلیم روبرو می‌سازند. در حالی‌که فعالیت‌های کشاورزی مستمر منجر به تخریب خاک می‌شود، جنگل‌زدایی بیش از حد در اثر رشد بالای جمعیت نیز منجر به تخریب هوا و آب می‌گردند. انسان‌ها به ندرت نیازهای خود را نادیده می‌گیرند، بنابراین در جهت تحقق همه‌ی نیازهای خود از محیط زیست حداکثر بهره برداری را انجام می‌دهند که همین امر منجر به کاهش قابل توجه منابع طبیعی و زیست محیطی می‌گردد.
 

نحوه‌ی برخورد با مشکلات زیست محیطی

بعد از یک مرحله‌ی زمانی، آسیب وارده به محیط زیست به حدی می‌رسد که مهار آن غیر ممکن شده و نمی‌توان تعادل مناسبی را بین منابع موجود برقرار کرد. در چنین شرایطی، ما انسان‌ها نیازمند انجام اقدامات مفیدی هستیم تا این اطمینان را حاصل کنیم که تخریب زیست محیطی به حداقل رسیده و منابع طبیعی حفظ می‌گردند. علل تخریب زیست محیطی می‌تواند به انواعی از فعالیت‌های انسانی و برخی فرایندهای طبیعی نسبت داده شود اقدامات ساده‌ای مانند صرفه جویی در برق، استفاده از منابع انرژی جایگزین، اجتناب از استفاده از وسایلی که باعث آلودگی محیط زیست می‌شوند، حفاظت از خاک و غیره می‌تواند به حفظ محیط زیست از تهدیداتی که با آن روبروست، کمک کند. حامیان محیط زیست در این زمینه تلاش‌هایی را انجام داده‌اند. در این رابطه نیاز به شناسایی علل تخریب زیست محیطی و حذف این موارد وجود دارد و در این راستا باید دولت و همه‌ی افراد جامعه همکاری کنند.
 

اخلاقیات زیست محیطی: مسائل در حال انجام و راه حل‌های آن

اخلاقیات به عنوان مجموعه‌ای از قوانین و یا اصولی تعریف می‌شود که توسط یک نژاد و یا گروهی مانند وکلا، نویسندگان و غیره به طور گسترده‌ای معرفی می‌شود. بنابراین، هنگامی‌که درباره‌ی اخلاقیات زیست محیطی صحبت می‌کنیم، باید قواعد و اصول خاصی را هم که باید در رابطه با محیط زیست به آن توجه داشته باشیم در نظر بگیریم.
 

مسائل مربوط به اخلاقیات زیست محیطی

برخی از مسائل کلیدی وجود دارد که باید در این رابطه مورد توجه قرار گیرد:
آیا حفظ طبیعت برای نسل آینده مهم است؟ اگر چنین است، آیا ما تلاش‌هایی را در این زمینه انجام داده‌ایم یا خیر؟
آیا تنها برای حفظ نژاد بشر بر روی سیاره‌ی زمین مسئول هتیمس؟ اگر چنین نیست، پس چه اقداماتی دیگری در این زمینه صورت گرفته است؟
در صورتی‌که حیوانات، گیاهان و گونه‌های دیگر تخریب شوند و یا این که گونه‌های بیشتری در معرض خطر انقراض قرار بگیرند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آیا انسان‌ها نیز تحت تأثیر این موضوع قرار می‌گیرند؟
آیا نسل‌های آینده نیز حق استفاده از یک محیط زیست سبز و تمیز را دارند؟
آیا رشد مداوم جمعیت امری خطرناک برای محیط زیست است یا خیر؟
آیا این موضوع درست است که به دلیل مصرف بیش از اندازه‌ی منابع طبیعی و حرص و طمعی که داریم، موجب نابودی برخی گونه‌های خاص می‌شویم؟
آیا از نظر اخلاقی قطع درختان و جنگل‌ها برای مصارف انسانی صحیح است؟
با وجود آگاهی از این موضوع که وسایل نقلیه‌ای که با سوخت گازوئیل کار می‌کنند به منابع طبیعی آسیب می‌رسانند، آیا باز هم حق تولید و استفاده از این وسایل نقلیه را داریم؟
آیا دستورالعمل‌هایی که برای حفاظت از محیط زیست و طبیعت به کار گرفته می شود، مؤثر هستند؟ علل عدم موفقیت این دستورالعمل‌ها چیست؟
آیا نیاز به اصلاح شیوه‌هایی که در قوانین و مقررات حفاظت از محیط زیست با آن سروکار داریم، وجود دارد؟
آیا آلودگی‌های زیست محیطی و آلودگی هوا، خاک و آب به صورت جهانی رخ داده است؟
 

پاسخ این سؤالات

اکثر افراد جواب هر کدام از این سؤالات را دقیقا نمی‌دانند و بحث و تبادل نظر زیادی برای یافتن پاسخ صحیح به این سؤالات انجام می‌گیرد. در انجمن‌های محیط زیست راه حل‌ها و نظریه‌های زیادی برای پاسخ دادن به این سؤالات ارائه شده است، اما برای اجرای راه حل‌ها و پیاده سازی آن‌ها نیاز به ارائه‌ی قوانین و انجام اقداماتی وجود دارد که با استفاده از آن‌ها می‌توان به محیط زیستی سالم دست یافت.
 
مسئولیت ما در زمینه‌ی حفظ محیط زیست شامل مدیریت زباله، کاشت درخت، حفاظت از آب، جلوگیری از جنگل زدایی، عدم دفع زباله در آب دریا، بازیافت برخی مواد و کالاهایی که به طور روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرند، توقف انتشار مواد شیمیایی مضر و گازها به درون هوا و بسیاری از موارد دیگر می‌باشد و این‌ها دقیقاً همان اخلاقیات زیست محیطی است که با آن‌ها سروکار داریم.
 
اما سؤالی که در این‌جا مطرح می‌شود این است که آیا اصطلاح اخلاقیات زیست محیطی تنها یک اصطلاح خیالی است که فرهنگ لغت واژگان زیست محیطی اضافه شده و یا از جمله اقدامات واقعی و ضروری است که روزانه با آن‌ها سروکار داریم و ملزم به رعایت آن‌ها می‌باشیم؟
 
منبع: Abhijit Naik - HelpSaveNature