این روزها دوباره کلمه کوله‌بری بر سر زبان‌ها افتاده است. ماجرای تلخ دو جوان کوله‌بری مریوانی که در کوهستان سرد کردستان، جان سپردند دهان به دهان می‌چرخد و افسوس شنوندگان و گویندگان را به دنبال دارد. اما فارغ از جنبه‌های عاطفی و تراژدیک این ماجرا - البته در جای خودش هم بسیار مهم است. چون جان انسان حرمت دارد - باید این پدیده را به صورت «علمی» نگریست و در صورت امکان برایش راه حلی یافت.

باید به این پرسش پاسخ داد که چه چیزی باعث می‌شود جوانان به کوله‌بری روی بیاورند؟ آیا فرصت‌های شغلی دیگر وجود دارد و به سمتش نمی‌روند یا غم نان آنان را به کوله‌بری کشانده است؟ برای رفع این مشکل چه می‌توان کرد و آیا اساسا باید این مساله را برطرف نمود یا می‌توان آن را مدیریت کرد؟ در این زمینه نکات زیر به نظر می‌رسد:

1. با بررسی استان‌هایی که در آن‌ها کوله‌بری رواج دارد می‌توان تا حدی ریشه مشکل را یافت. کردستان، کرمانشاه، آذربایجان غربی و ایلام. 
همچنان که می‌بینید معمولا استان‌ها و شهرهای کمتر توسعه‌یافته درگیر این مشکل هستند. بنابراین مهم‌ و موثرترین گام برای سامان‌دهی بازار آشفته کوله‌بری، سرمایه‌گذاری برای ایجاد اشتغال پایدار در این شهرها و استان‌های مرزی است. مرزبانان غیور این مملکت اگر سهم بیشتری از منابع کشور نداشته باشند یقینا کمتر ندارند! بر چه اساس و مبنایی باید بیشتر منابع کشور را در تهران و برخی کلان‌شهرها خرج کرد و از توسعه و پیشرفت مرزنشینان غافل بود؟ چرا نباید کارخانه‌های متعدد و مراکز صنعتی پرشمار در این استان‌ها ایجاد کرد، جوانان را به کار گماشت و ریشه‌های اقتصادی کوله‌بری را از بین برد؟

2. طنز تلخ ماجرا آن جاست که این استان‌ها دارای ظرفیت‌های پرشمار طبیعی و گردشگری هستند؛ به گونه‌ای که می‌تواند به راحتی اشتغال جوانان بومی را تامین کند. به بیان روشن‌تر، اوضاع اقتصادی در این استان‌های مرزی باید به گونه‌ای باشد که جوانان دیگر مناطق برای کار به آن جا بروند نه آن که مرزنشینان برای سیر کردن شکم خانواده‌شان، مجبور باشند دل به راه پر خطر کوهستان‌ سرد بسپارند و یا به تهران بیایند و با یک موتور سیکلت، پیتزا جابجا کنند!

3. تا زمان انجام سرمایه‌گذاری مناسب و رفع ریشه‌ای مشکل، می‌توان بازارچه‌هایی مرزی درست کرد تا این کوله‌بران بتوانند آن‌جا محصولات‌شان را بفروشند و مجبور نباشند برای لقمه نانی، جان شیرین را به خطر بیندازند. این پیشنهاد را دولت محترم بنا بود پیگیری کند. این که به کجا رسیده و در چه مرحله‌ای است الله اعلم!

4. کوله‌بری ظرفیتی است که می‌توان با آن برخی تحریم‌های ظالمانه امریکایی را دور زد. بنابراین با مدیریت صحیح این پدیده، چه بسا بتوانیم این تهدید را به فرصت تبدیل کنیم؛ به گونه‌ای که هم شخص کوله‌بر از مزایایی مانند بیمه، امنیت شغلی، درآمد خوب و ... بهره‌مند باشد و هم کشور بتواند زنجیر سخت تحریم را با دستان غیور کوله‌بران از دل کوهستان‌های غرب کشور در هم بشکند. البته این پیشنهاد به این معنا نیست که لشکر کوله‌بری راه بیندازیم و رسما اعلام کنیم آن‌ها مشغول دور زدن تحریم‌اند! بلکه می‌توان به صورت محدود و در راستای توسعه و پیشرفت اقتصادی کشور از این فرصت هم بهره برد.

5. نمی‌خواهم زحمات مسئولان محترم را انکار کنم که ان شاء الله هر کس گامی برای کاهش درد و رنج این مردم و به ویژه فقیران برمی‌دارد در دنیا و آخرت برکتش را ببیند اما خوب است گاهی مدیران بخش‌های گوناگون کشور به میان کوله‌بران بروند و حتی شخصا کوله‌بری را اگر چه به مسافت 5 متر تجربه کنند. شاید چشیدن رنج و درد این بیکاران باغیرت، باعث شود در حل مشکل‌شان سریع‌تر بکوشند!