حقایقی حیرت آور از ضایعات الکترونیکی

آیا می‌دانید؟

چنانچه تمام دستگاه‌های تلفن همراه به دور انداخته شده در ایالات متحده در سال 2010 را کنار یکدیگر قرار می‌دادند به طولی معادل با 15240 کیلومتر می‌رسید.

در این عصر پیشرفت سریع فناوری، کالاهای الکترونیکی بیشتر و بیشتری منسوخ و بلااستفاده می‌شوند. یکی از نمونه‌های عالی آن سیستم‌های کامپیوتری هستند که قدرت پردازش آنها در هر بازه زمانی دو ساله به دو برابر می‌رسد و این امر مشتریان بسیاری را برآن می‌دارد که آخرین مدل را خریداری کرده، حتی با وجود آنکه سیستم فعلی آنها به خوبی کار می‌کند. در بیشتر کشورهای توسعه یافته، این امر موجب می‌شود دستگاه‌های الکترونیکی قابل استفاده به جای استفاده مجدد یا بازیافت، به دستگاه‌هایی اسقاطی و آشغال تبدیل شوند.

این کالاهای به دور انداخته شده اسامی مختلفی از قبیل زباله‌های الکترونیکی، پسماندهای الکترونیکی، ضایعات تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی به خود گرفته‌اند. از قضا بسیاری از این وسایل به هیچ وجه «زباله» به حساب نمی‌آیند، بلکه اکثر آنها دستگاه‌هایی هستند که گرچه دیگر مورد رضایت و پسند مالک خود نیستند اما به طور مستقیم می‌توانند مورد استفاده قرار گرفته یا جهت جداسازی مواد باارزش‌شان بازیافت شوند.
میزان سالیانه ضایعات الکترونیکی تولید شده در کشورهای توسعه یافته به چندین میلیون تن می‌رسدمیزان سالیانه زباله‌های الکترونیکی تولید شده در کشورهای توسعه یافته به چندین میلیون تن می‌رسد. این ضایعات در نهایت به درستی مورد رسیدگی قرار نگرفته و منجر به نشت فلزات سنگین سمی می‌شوند. این فلزات سنگین سمی پتانسیل آن را داشته محیط زیست و سلامت افرادی که در تماس با آنها هستند را در معرض خطر جدی قرار دهند. علل اصلی تشکیل ضایعات الکترونیکی، تغییر سریع فناوری، پایین بودن قیمت اولیه وسایل الکترونیکی مدرن، از رده خارج ساختن برنامه ریزی شده دستگاه‌های قبلی و ناآگاهی افراد را شامل می‌شود.
 

ضایعات الکترونیکی به عنوان مجموعه تجهیزات خراب، دور انداخته شده، مازاد یا منسوخ شده الکتریکی یا الکترونیکی تعریف می‌شوند. برخی از مواردی که در زمره ضایعات الکترونیکی قرار می‌گیرند عبارتنداز:

* وسایل سرگرمی مانند دستگاه‌های تلویزیون و دی وی دی

* تجهیزات ارتباطات و فناوری اطلاعات مانند کامپیوترهای شخصی و لوازم جانبی آنها، تلفن‌های همراه و تلفن‌های ثابت

* لوازم خانگی از جمله جاروبرقی، یخچال فریزر و مایکروویو

* تجهیزات قابل حمل مانند چراغ‌های رومیزی و ابزار برقی

* تجهیزات بدن سازی و تفریحی مانند تردمیل و اسباب بازی

آمار مرتبط با ضایعات الکترونیکی

آمار مربوط به فروش دستگاه‌های الکترونیکی

* حدود 300 میلیون کامپیوتر و یک میلیارد تلفن همراه هر ساله در سراسر جهان تولید می‌شود. که انتظار می‌رود این رقم با رشد هشت درصدی همراه باشد.

* حدود 22% از جیوه مورد استفاده در سراسر جهان در ساخت وسایل الکترونیکی بکار می‌رود.

* طی بررسی انجام شده توسط سازمان ملل مشخص شده است که جهت ساخت یک کامپیوتر به مجموع 240 کیلوگرم سوخت فسیلی، 21 کیلوگرم مواد شیمیایی و 5ر1 تن آب یعنی چیزی بسیار سنگین‌تر از تولید یک خودرو نیاز است.
 

* میزان ضایعات الکترونیکی تولید شده سالیانه در جهان حدود 50 میلیون تن است و با رشد سالیانه چهار درصدی همراه می‌باشد.

* ایالات متحده به تنهایی هر ساله حدود 3 میلیون تن ضایعات الکترونیکی تولید می‌کند که رتبه نخست تولید کننده ضایعات الکترونیکی در جهان را دارا می‌باشد. چین با وجود آنکه یک کشور در حال توسعه است اما رتبه دوم این فهرست را از آن خود ساخته است.

* بیشترین سرعت در رشد ضایعات الکترونیکی متعلق به آمریکای شمالی است.

* استرالیایی‌ها سالانه 4 میلیون کامپیوتر و 3 میلیون دستگاه تلویزیون خریداری می‌کنند که آنها را به یکی از بزرگترین مصرف کنندگان فناوری بدل ساخته است.

* در چین هر ساله حدود 20 میلیون دستگاه‌ الکترونیکی خانگی مانند ماشین لباسشویی و تلویزیون و 70 میلیون تلفن همراه به پایان عمر خود می‌رسند.

* میزان تولید ضایعات الکترونیکی در کشورهای در حال توسعه مانند هند در 10 سال آینده با رشد پانصد درصدی همراه خواهد بود.
 

* هر روزه حدود 142000 کامپیوتر و 416000 تلفن همراه در ایالات متحده به دور انداخته می‌شود.

* 80 تا 85 درصد از تمام ضایعات الکترونیکی فرستاده شده به محل دفن زباله یا کوره‌های زباله سوزی، مواد سمی در هوا و خاک آزاد می‌سازند.

* بیش از 97% از وسایل الکترونیکی موجود در محل دفن زباله در واقع قابل استفاده هستند. در حقیقت 30% از اقلامی که دفع می‌شوند را می‌توان بلافاصله دوباره به فروش رساند.

* از میان تمام ضایعات الکترونیکی موجود در محل دفن زباله در سال 2010، به هر شهروند آمریکایی می‌توانست بیش از یک دستگاه تعلق گیرد.

* حدود 80% از ضایعات الکترونیکی در ایالات متحده بازیافت نشده و جهت دفع و پردازش زباله به کشورهای در حال توسعه‌ای همچون هند، چین، پاکستان و غنا که از قوانین محیطی کمتر سختگیرانه‌ای برخوردارند ‌ارسال می‌شود.

* شهر گوی‌یو در چین «پایتخت ضایعات الکترونیکی جهان» شناخته می‌شود به این دلیل که بیشتر ضایعات الکترونیکی دنیا در آنجا ریخته می‌شود. میانگین غلظت سرب موجود در خون کودکان کار این شهر 149 است در حالی که هر میزان بالاتر از 100 خطرناک می‌باشد. مسمومیت با سرب پیامد دفع نادرست ضایعات الکترونیکی است. علاوه بر آن، بیش از 10 فلز سنگین سمی در این منطقه وجود دارد.

* طی پژوهش انجام شده بیش از 80% از ضایعاتی که به غنا فرستاده می‌شود، بدون رعایت هیچ گونه اقدامات احتیاطی به طور مستقیم سوزانده می‌شوند.
 

* بازیافت ضایعات الکترونیکی به مدیریت فضای خانه، جلوگیری از آلودگی و حفظ منابع طبیعی کمک کرده به این دلیل که مواد مورد نیاز جهت تولید می‌تواند به طور مستقیم از بازیافت بدست آید.

* با وجود اثرات زیان آور ضایعات الکترونیکی، این مواد منبعی از حدود 60 عنصر هستند که بسیاری از آنها کمیاب و باارزش می‌باشند. به گفته کارشناسان، از بازیافت 1 میلیون تلفن همراه می‌توان حدود 23 کیلوگرم طلا، 249 کیلوگرم نقره، 9 کیلوگرم پالادیوم و 9 هزار مس بدست آورد.

* آلومینیوم حاصل از بازیافت ضایعات الکترونیکی موجب صرفه جویی در حدود 90% انرژی مورد نیاز جهت استخراج آلومینیوم تازه می‌شود.

* با بازیافت یک تن ضایعات الکترونیکی از جمله کامپیوترهای شخصی طلایی بیشتر از 17 تن کانه طلا فراهم می‌سازد.

* به ازاء هر 10 هزار تن ضایعات الکترونیکی بازیافت شده، 296 شغل ایجاد می‌شود.
 

اتحادیه اروپا در سال 1990 دفع ضایعات الکترونیکی را از طریق مکانهای دفن زباله ممنوع اعلام کرد و در حال حاضر تولید کنندگان مسئولیت دفع محصولات خود را برعهده دارند.
 

ضایعات الکترونیکی منبع بیش از 1000 ماده سمی از جمله سرب، کادمیوم، کروم، آرسنیک، بریلیوم و دیوکسین هستند. بیشتر این مواد سمی را فلزات سنگین تشکیل می‌دهند.

تلویزیونهای قدیمی منبع مهمی از سرب بوده به طوریکه هر دستگاه حاوی حدود 2 کیلوگرم از این فلز است. سیستم‌های تلویزیونی و کامپیوتری صفحه تخت مدرن حاوی مقدار بیشتری جیوه مورد نیاز لامپ‌های موجود در داخل خود هستند.
مواد موجود در ضایعات الکترونیکی برای سلامت انسان بسیار خطرناک هستندمواد موجود در ضایعات الکترونیکی برای سلامت انسان بسیار خطرناک بوده و موجب بروز سرطان، عیوب دستگاه تولید مثل، عصبی، دستگاه گوارش، اندامهایی مانند کلیه‌ها و غدد درون ریز شده و حتی شاید با قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آنها به مرگ بیانجامد.
این مواد شیمیایی به هنگام سوزانده شدن وارد بدن انسان می‌شوند. دیگر راه ورود آنها به بدن نوشیدن آب آشامیدنی آلوده به مایع خارج شده از محل دفن زباله و ورود آن به درون زمین است.

انتظار می‌رود که مشکل دفع ضایعات الکترونیکی وخیم‌تر از سابق شود به این دلیل که مصرف کالاهای الکترونیکی هم در کشورهای غربی و هم در حال توسعه رو به افزایش است. به هنگام جایگزینی یک وسیله الکتریکی توصیه می‌شود بجای انداختن دستگاه قبلی در سطل آشغال، آن را فروخته یا به طور صحیح بازیافت نمایید.  

 
منبع: helpsavenature