آشنایی با پروتئین شیر

پروتئین شیر چیست؟

سلامت شیر احتمالا به نسل و نژاد گاوی که از آن شیر گرفته می‌شود، بستگی دارد.

عموما، شیر A۲، انتخاب سالم‌تری نسبت به انواع دیگر شیرها قلمداد می‌شود.

ادعا می‌شود که این شیر از مزایای فراوانی برخوردار است و هضم آن برای افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند، آسان‌تر است.

با این وجود، همه‌ی پزشکان بر سالم‌تر بودن شیرA۲ توافق ندارند.
 

مفهوم شیرA۱و A۲ به چه چیست؟

کازئین یا ماده‌ی پروتئین شیر، در زمره بزرگترین گروه پروتئین‌های موجود در شیر قلمداد می‌شود، که حدود ۸۰٪ از مجموع پروتئین‌های شیر را در بر دارد.

شیر حاوی انواع مختلفی از کازئین می‌باشد و بتا-کازئین در رتبه‌ی دوم پروتئین‌های شیر جای دارد. بتا-کازئین به ۱۳ شکل مختلف وجود دارد.

۲ مورد از رایج‌ترین انواع بتا-کازئین عبارتند از:
 

بتا-کازئینA۱

شیر گاو هایی که از نژاد اروپای شمالی هستند، عموما حاوی مقادیر فراوانی بتا-کازئین A۱ می‌ باشند.

شیر A۱ از گاو های سیاه و سفید، گاو های شمال هلند، اسکاتلند و گاو های شاخ کوتاه شمال انگلیس تهیه می‌ شود.
 

بتا-کازئینA۲

این شیر از گاو هایی که متعلق به نژاد انگلیسی و جنوب فرانسه هستند، تهیه می‌ گردد.

این نژاد شامل گاو های پشمالو، جرسی و لیموزین می‌ شود.

شیر های معمولی هم حاوی بتا-کازئین A۱ و هم حاوی بتا-کازئین A۲ می‌ باشند، اما شیر های A۲ فقط حاوی بتا-کازئین A۲ هستند.

برخی مطالعات حاکی از آن است که بتا کازئین A۱ ممکن است برای برخی مضر باشد، اما بتا-کازئین A۲ انتخاب سالم‌ تریست.

بحث‌ های پیرامون A۱ وa۲ از همین امر ناشی می‌ شود.

شیرA۲ تحت عنوان شیر A۲ تولید و بسته‌ بندی می‌ شود و به هیچ وجه حاوی بتا-کازئین A۱ نمی‌ باشد.
 

بتا-کازومرفین-۷

بتا-کازومرفین-۷ علت اصلی اعتقاد بر مضر بودن شیر معمولی نسبت به شیر A۲ می‌ باشد.

بتا-کازومرفین-۷ یک پپتید شبه افیونی است که در طی فرایند هضم بتا-کازئین A۱ آزاد می‌ شود.

کمتر گروه‌ تحقیقاتی تا کنون بر مضر بودن بتا-کازومرفین-۷ صحه گذاشته است.

حال آنکه، بتا-کازومرفین-۷ بر سیستم گوارشی تاثیر مخرب دارد، اما میزان تخریب و این امر که این ماده تا چه حد دست‌ نخورده وارد خون می‌گردد، کاملا آشکار نیست.

محققان در خون افراد بالغِ سالم که شیر گاو نوشیده بودند، هیچ اثری از بتا-کازومرفین-۷ نیافتند اما برخی از مطالعات وجود بتا-کازومرفین-۷ را در خون کودکان تائید می‌ کند.

بتا-کازومرفین-۷ به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است اما مسائل مربوط به سلامت درباره‌ی آن هنوز کاملا هویدا نیست.

در زیر مروری بر شواهد علمی مرتبط با شیرA۱ و بتا-کازومرفین-۷ و ارتباط آنها با دیابت نوع ۱، بیماری‌های قلبی، مرگ کودکان، اتیسم و مشکلات گوارشی شده است.
 

خطر ابتلا به دیابت نوع ۱

دیابت نوع ۱ عموما با عنوان دیابت کودکان شناخته می‌ شود و خصیصه‌ ی آن کمبود انسولین در بدن است.

چندین مطالعه در این زمینه اثبات نموده‌ اند که نوشیدن شیر A۱ در دوران کودکی خطر ابتلا به دیابت نوع ۱ را افزایش می‌ دهد.

اما این مطالعات ماهیتا جنبه‌ ی شهودی داشته و اغلب مبنی بر مشاهدات بودند.

پس امکان اثبات اینکه بتا-کازئینA۱ موجب دیابت نوع ۱ می‌ شود، وجود ندارد.

اما احتمال خطر ابتلا به برخی بیماری‌ ها در افرادی که این پروتئین را بیش از حد مصرف می‌ کنند، بیش از دیگران است.

مطالعات بر روی حیوانات نتایج متضادی را دربر داشت.

برخی از آنها دریافتند که هیچ‌ گونه تفاوتی بین بتا-کازئین A۱ و A۲ وجود ندارد.

برخی مطالعات دیگر حاکی از تاثیر مثبت و نقش موثر بتا-کازئین A۱ نقش موثری در بهبود دیابت بود.

تاکنون هیچ‌گونه بررسی بالینی انسانی در تشخیص و اثبات تاثیر بتا-کازئین A۱ بر دیابت نوع ۱ انجام نشده است.
 

خطر ابتلا به بیماری‌ های قلبی

۲ مطالعه‌ ی شهودی در زمینه‌ ی ارتباط مصرف شیر A۱ و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌ های قلبی وجود دارد.

گواه این ادعا، مطالعات انجام شده بر روی خرگوش‌ هاست.

در این مطالعه مشخص شد که بتا-کازئین A۱ موجب تجمع چربی در اطراف رگ‌ های خونی آسیب‌ دیده می‌ گردد.

در مواردی که خرگوش‌ ها بتا-کازئین A۲ مصرف می‌ نمودند، این تجمع چربی کم‌ تر بود.

تجمع چربی، انسداد رگ‌ های خونی را افزایش می‌ دهد و زمینه‌ ی بیماری‌ های قلبی را فراهم می‌ سازد.

اما در مطالعات انسانی در این زمینه هنوز مغایراتی وجود دارد.

تا کنون ۲ مطالعه‌ی انسانی به بررسی مصرف شیر A۱ و تاثیر آن بر خطر ابتلا به بیماری‌ های قلبی پرداخته است.

یکی از این مطالعات شامل ۱۵ مرد و زن که در خطر شدید ابتلا به بیماری‌ های قلبی قرار داشتند، می‌ شد.

مطالعه به صورت متقاطع طراحی شده بود، بدان معنا که تمام شرکت‌ کنندگان در طول مطالعه در فواصل متفاوت بتا-کازئین A۱ و A۲ دریافت می‌ نمودند.

در این مطالعه هیچ‌ گونه تاثیر نا مطلوبی بر تشدید خطر ابتلا به بیماری‌ قلبی مشاهد نشد.

در مقایسه با بتا-کازئینA۲، نوع A۱ تاثیر مشابهی بر عملکرد رگ‌ های خونی، فشار خون، چربی خون و علائم التهاباتی داشت.

یکی دیگر از مطالعات در این زمینه نشان داد که کازئین A۱ و A۲ تفاوت محسوسی نداشته و تاثیر چندانی بر کلسترول خون ندارند.
 

سندرم مرگ ناگهانی کودکان

سندرم مرگ ناگهانی کودکان یکی از رایج‌ ترین دلایل مرگ کودکان زیر یک سال است.

این سندرم بدون هیچ‌ گونه علائم آشکاری موجب مرگ ناگهانی کودکان می‌ گردد.

برخی از محققان گمان می‌ کنند که بتا-کازومرفین-۷ در مرگ ناگهانی کودکان دخیل است.

در یکی از مطالعات مشخص شد که ازدیاد بتا-کازومرفین-۷ در خون کودکان موجب توقف تنفس کودکان در خواب می‌ گردد.

این شرایط که به اختناق در خواب موسوم است، با افزایش احتمال پیدایش سندرم مرگ ناگهانی کودکان پیوند خورده است.

این نتایج حاکی از آن است که برخی از کودکان ممکن است به بتا-کازئین A۱ موجود در شیر گاو حساسیت داشته باشند.

با این وجود، هرگونه اظهار نظر قطعی مستلزم تحقیقات بیشتر است.
 

خطر ابتلا به اتیسم یا درخودماندگی

اتیسم یک اختلال ذهنی که با خصایص از قبیل تعالات اجتماعی ضعیف و رفتار های مکرر توصیف می‌ گردد.

از نظر تئوری، پپتید هایی از قبیل بتا-کازومرفین- ۷ می‌ توانند در پیشرفت اتیسم موثر باشند.

با این حال، مطالعات مکانیزم‌ های پیشنهادی را تائید نمی‌ کند.

در یکی از مطالعات به مقایسه‌ ی کودکانی که از شیر گاو هایی که حاوی مقدار زیادی بتا-کازومرفین-۷ تغذیه می‌ نمودند با کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌ نمودند، پرداختند.

نتیجتا مشخص شد که میزان بتا-کازومرفین-۷ در برخی از کودکان به سرعت افت می‌نمود، حال آنکه در برخی دیگر به همان مقدار اولیه باقی می‌ ماند.

میزان بتا-کازومرفین-۷ مصرفی کودکان با عدم توانایی‌ هایی عملیاتی و اجرایی ارتباط تنگاتنگی داشت.

یکی دیگر از مطالعات حاکی از آن بود که نوشیدن شیر گاو علائم رفتاری کودکان مبتلا به اتیسم را وخیم‌ تر می‌ سازد.

از طرف دیگر، برخی مطالعات هیچ‌ گونه ارتباطی بین آن دو نیافتند.

تاکنون، هیچ مطالعه‌ی بالینی خاصی که بررسی تاثیر شیر A۱ وA۲ بر روی انسان بپردازد، انجام نشده است.
 

مشکلات گوارشی

عدم هضم لاکتوز در واقع همان ناتوانی در هضم شکر موجود در شیر است.

عدم هضم لاکتوز ازعمده دلایل نفخ، گاز معده و اسهال قلمدا می‌ شود.

میزان لاکتوز موجود در شیرA۱ و A۲ یکسان است.

با این وجود، برخی افراد احساس می‌ کنند که شیر A۱ موجب نفخ بیشتری می‌ شود.

اما مستندات حاکی از آن است که دیگر عناصر موجود در شیر، غیر از لاکتوز نیز می‌ توانند موجب مشکلات گوارشی گردند.

محققان دریافتند که پروتئین‌ های موجود در شیر نیز می‌ توانند عامل عدم هضم شیر باشد.

یکی از این مطالعات بر روی ۴۱ مرد و زن نشان داد که در برخی شیر A۱ بیش از شیر A۲ موجب اسهال می‌ شود.

بعلاوه، مطالعات انجام شده بر روی حیوانات حاکی از آن بود که بتا-کازئین A۱ به طرز محسوسی موجب افزایش اختلالات سیستم گوارشی می‌ گردد.

تعارضات بر سر A۱ و A۲ همچنان پابرجاست.

برخی از مطالعات حاکی از آن است که بتا-کازئین A۱ می‌تواند تاثیرات مخربی بر برخی افراد داشته باشد.

با این وجود، به دلیل عدم شواهد کافی اظهار نظر قطعی در این زمینه امکان پذیر نیست.

اما به طور قطع می‌ توان گفت که چنانچه بدن شما با شیر A۲ بیش از شیر A۱ سازگار است، فقط از آن استفاده کنید.


منبع: سایت مجله سلامت