درباره‌‌ی بازی‌‌‌های کامپیوتری و اندرویدی مفید و مُضر

فضای مجازی را که ورق بزنی پُر است از بازی و کلیپ و عکس و هزار جور اپلیکیشن که هر کدامش را با هدف مشخصی ساخته و در فضای مجازی قرار داده‌اند. بعضی‌‌‌ها فقط برای خنده و سرگرمی، بعضی‌‌‌هایش برای آموزش یا اطّلاعات عمومی و تست هوش و البته بعضی از این بازی‌‌‌ها و فایل‌‌‌ها هدف پیچیده‌تری دارد که لازم است با احتیاط بیش‌تری به سمت آن‌ها رفت.

در این شماره از مجلّه قصد دارم مقایسه‌ای کوتاه داشته باشم در مورد بازی‌‌‌هایی که‌‌‌ می‌تواند مهم و مفید باشد و بازی‌‌‌های دیگری که خصوصاً برای کودکان و نوجوانان ضرر و زیان دارد.

روان‌شناسان بارها گفته‌اند که بازی‌‌‌های کامپیوتری، مخصوصاً بازی‌‌‌های آنلاین، چقدر‌‌‌ می‌توانند از نظر ذهنی و روانی تأثیر بد و مخرّب داشته باشند و بیش‌تر بازی‌‌‌های ترسناک یا مبارزات خونین را برای بچه‌‌‌های زیر هجده سال ممنوع دانسته‌اند.

بازی‌‌‌هایی مانند ورژن‌‌‌های مختلف کمبات، تیکن، اساسین، کال آف دوتی و بازی‌‌‌هایی که‌‌‌ ‌بایست به جنگ زامبی‌‌‌ها و خون‌آشام‌‌‌ها بروی...

این بازی‌‌‌ها بیش‌تر از حدّ معمول خشن هستند و خون و خون‌ریزی دارند و بازیکن یا گیمر باید برای زنده ماندن همه را از بین ببرد و کشتار زیادی انجام دهد که از نظر روان‌شناسان این اندازه از خشم و نفرت و خون برای ذهن انسان‌‌‌ می‌تواند ضرر زیادی داشته باشد.

ضرر‌‌‌های زیادی برای بازی‌‌‌های کامپیوتری و موبایلی برشمرده‌اند که اعتیاد به بازی، خشونت و پرخاشگری، افسردگی، سوءاستفاده‌‌‌هایی که در برخی بازی‌ها وجود دارد، از جمله سوءاستفاده‌‌‌های مذهبی، اخلاقی و سیاسی، همچنین ضعف بینایی، چاقی و ضعف تحصیلی از جمله این ضرر‌‌‌ها به شمار‌‌‌ می‌روند که تنها در برخی از بازی‌‌‌ها دیده نمی‌شود.

به طور کلّی‌‌‌ می‌توان بازی‌‌‌ها را به چند دسته تقسیم کرد. بازی‌‌‌های مبارزه‌ای و تن‌به‌تن مانند همان بازی کمبات یا تیکن بازی‌‌‌های استراتژیک مانند کلش آف کلنز یا جنگ‌‌‌های صلیبی، بازی‌‌‌های ورزشی مثل فیفا و پی‌ایی‌اس و تنیس و والیبال، بازی‌‌‌های داستانی و معمّایی مثل بازی ۴۱۱۱۴۸ و بازی ایرانی دزد بی‌مزد و میان بازی‌های خارجی کامپیوتری هم‌‌‌ می‌توان به مکس پین اشاره کرد، دسته بازی‌‌‌های مأموریتی هم هست که بسیار نزدیک به داستانی است فقط تفاوت آن‌ها در این است که در بازی مأموریتی چندان قصّه‌ی خاصّی مد نظر نیست و شخصیّت اصلی مثل سوپرمن یا مرد عنکبوتی یا بتمن با طی کردن مراحل بازی قصد دارند به هدف خود برسند؛ یک چیزی شبیه بازی سوپرماریو... این بازی‌‌‌ها را به طور کلّی بازی‌‌‌های اوّل شخص هم‌‌‌ می‌گویند و بازیکن خود نقش اوّل را در بازی به عهده دارد.

دسته‌ی بعدی بازی‌ها که بسیار مهم است و قصد دارم بیش‌تر به آن بپردازم بازی‌‌‌های سرگرم‌کننده‌ی اطلاعات عمومی هستند و در صدر آن‌ها بازی کوییز آف کینگز که این روزها مخاطب میلیونی پیدا کرده است. تاکنون چیزی کم‌تر از دوازده میلیون نفر در ایران در این بازی ثبت نام کرده‌اند.

بازی‌‌‌های اطّلاعات عمومی اکثراً بازی‌‌‌هایی مفید و سرگرم‌کننده هستند که مخاطبان و خانواده‌‌‌ها‌‌‌ می‌توانند با خیال آسوده‌تر به سراغ آن‌ها بروند؛ بازی‌‌‌هایی با حدّاقل ضرر‌‌‌های موجود در بازی‌‌‌های دیجیتالی و آنلاین دیگر.

بازی کوییز آف کینگز یک بازی آنلاین مفید و سرگرم‌کننده و البته رقابتی است که بر پایه‌ی اطلاعات بازیکنان طراحی شده و آن‌ها پس از ثبت‌نام یا اکانت مخصوص به خود، وارد مسابقه‌‌‌ می‌شوند، در آغاز به صورت رندوم و ناگهانی یک حریف شانسی برای مسابقه با او انتخاب‌‌‌ می‌شود. هر بازی هجده سؤال در شش موضوع دارد که سه موضوع را بازیکن انتخاب‌‌‌ می‌کند و سه موضوع دیگر را حریف او.

هر بازیکنی که سؤالات را بهتر پاسخ دهد برنده‌ی بازی است.

شاید کمی کسل‌کننده به نظر برسد، امّا قضیّه زمانی جذّاب‌تر‌‌‌ می‌شود که امکانات بازی را دریابیم؛ مثلاً هر بازیکن پس از رسیدن به لول یا سطح۶‌‌‌ می‌تواند در مسابقات گروهی که بین ده نفر شرکت‌کننده برگزار‌‌‌ می‌شود حضور یابد یا در بازی آمار و ارقام جالب توجهی را در مورد سطح علمی خودمان بدانیم. با توجّه به تنوّع موضوعات،‌‌‌ می‌توانیم درصد پاسخ‌‌‌های صحیح در هر زمینه را بدانیم؛ مثلاً بفهمیم سؤالات ورزشی، تاریخ، ریاضی و آشپزی را چند درصد درست پاسخ داده‌ایم.

همچنین امکان گفت‌وگو حین انجام مسابقه و دیدن پروفایل و درصد‌‌‌های حریف برای فهمیدن نقاط ضعف و قوّت او، از دیگر امکانات بازی است که توانسته حسّ رقابت و برتری‌جویی را در میلیون‌‌‌ها کاربر ایرانی ایجاد کند.

برای یک بازی ایرانی چنین پیشرفت و موفّقیتی بی‌نظیر است و با توجّه به این‌که بازی ضدّیت و مخالفتی با قوانین کشورمان ندارد، افزایش مخاطبان آن چندان خطرناک به نظر نمی‌رسد و جز در بخش دوستی‌‌‌هایی که ممکن است در آن به وجود آید، مشکل دیگری دیده نمی‌شود. با توجّه به مجازی بودن اطّلاعات فردی، امکان کلاه‌برداری و تخلّف‌‌‌های این‌چنینی وجود دارد که‌‌‌ می‌توان گفت عیب بازی محسوب نمی‌شود؛ چراکه کلّ فضای مجازی این شرایط را داراست و این مسئله دوستی‌‌‌های اینترنتی و کلاه‌برداری‌‌‌های بعدی آن، در تمام فضای اینترنت وجود دارد و تنها به بازی کوییز آف کینگز مربوط نمی‌شود.

البته به نظر‌‌‌ می‌رسد این بازی هم ریشه‌ی خارجی دارد و به نوعی بومی شده است.

بازی‌‌‌های خارجی بسیار زیادی تاکنون بومی و ایرانی شده‌اند؛ حتّی بازی‌‌‌های معروفی مثل GTA  نیز رنگ و بوی ایرانی به خود گرفته‌اند؛ اما هیچ یک از نظر میزان سودمندی به اندازه‌ی کوییز نیستند.

در این تحلیل کوتاه فقط توانستیم گوشه‌ی کوچکی از دنیای پرزرق و برق بازی‌‌‌های دیجیتالی را بررسی کنیم. در شماره‌‌‌های بعد نیز‌‌‌ می‌توانیم به ادامه‌ی این بررسی بپردازیم.

منبع: مجله باران