استروژن هورمونی است که به طور عمده در زنان تولید می‌گردد. برای رشد مناسب ویژگی‌های جنسی زنانه مانند سینه‌ها، تولید استروژن در مقادیر کافی باید صورت گیرد. تخمدان‌ها وظیفه تولید استروژن را بر عهده دارند. کمبود استروژن در زنان مسن اغلب نتیجه یائسگی می‌باشد. زمانی که زنان چرخه قاعدگی را تجربه نمی‌کنند، یائسگی رخ می‌دهد. این دوره‌ی زمانی در طول زندگی زنان هنگامی‌که چرخه قاعدگی به حالت تعلیق درآید، رخ می‌دهد. یائسگی معمولاً باعث بروز اختلالاتی مانند عدم تعادل هورمونی می‌شود که این موضوع همچنین منجر به کاهش سطح استروژن می‌گردد. استروژن پایین در زنان جوان نشان می‌دهد که آن‌ها احتمالاً به مشکلاتی مانند سرطان تخمدان مبتلا شده‌اند. تمرینات ورزشی بیش از حد و اختلال در خوردن مانند بی اشتهایی عصبی برخی دیگر از عواملی است که می‌تواند به کاهش سطوح استروژن در زنان جوان منجر شود.
 
از آن‌جا که سطوح استروژن در زنان مسن زیر حد نرمال قرار دارد، آن‌ها علائمی مانند سردرد، خشکی پوست، بی نظمی یا عدم وجود دوره‌های قاعدگی را تجربه می‌کنند. عفونت‌های مثانه و ناباروری با کاهش استروژن در زنان جوان‌تر مرتبط می‌باشد. علائم دیگر استروژن پایین در زنان به شرح زیر است:
 
گر گرفتگی
کاهش سطوح استروژن می‌تواند باعث گر گرفتگی شود که معمولاً با احساس گرمای عجیب در ناحیه گردن، شانه‌ها و قفسه سینه همراه می‌باشد. زنان گر گرفتگی را اغلب همراه با عرق کردن بیش از حد و ضربان قلب نامنظم تجربه می‌کنند.
 
مشکلات خواب
این هورمون جنسی زنانه باعث تنظیم الگوهای خواب می‌شود، بنابراین با کاهش استروژن، فرد از بی خوابی‌های شبانه رنج می‌برد.
 
خستگی
احساس خستگی که حتی بعد از استراحت نیز برطرف نمی‌شود، مرتبط با کمبود هورمون استروژن در بدن می‌باشد. برخی فعالیت‌هایی که در حالت عادی باعث خستگی افراد نمی‌شود، نیز در صورت کمبود استروژن می‌تواند به خستگی شدید فرد منجر شود.
 
مشکلات مو
نازک شدن موها نیز مرتبط با کمبود استروژن در زنان می‌باشد. سطوح استروژن کافی به حفظ رشد مناسب مو کمک می‌کند. بنابراین، کاهش تولید استروژن در طول دوران یائسگی منجر به تحریک ریزش مو می‌گردد.
 
میل جنسی ضعیف
کاهش میل جنسی نیز یکی از شایع‌ترین علائم کمبود استروژن می‌باشد. زنان مبتلا به کمبود استروژن علاقه‌ای به برقراری ارتباط جنسی ندارند. بنابراین، با استروژن پایین، زنان تمایلات جنسی خود را از دست داده و اشتیاق برای علاقمند شدن به جنس مخالف را نیز از دست می‌دهند.
 
خشکی واژن
عوارض جانبی استروژن پایین می‌تواند در قالب خشکی واژن نیز بروز کند. زمانی‌که استروژن زیر سطح نرمال باشد، ناحیه واژن ممکن است مدت زمان طولانی مرطوب نماند و این موضوع منجر به خشکی و خارش در این ناحیه می‌گردد. در چنین شرایطی، برقراری رابطه جنسی می‌تواند اقدامی دردناک باشد. سوزش مداوم مربوط به خشکی واژن می‌تواند باعث ناراحتی شدیدی در زمان برقراری رابطه جنسی گردد.
 
نوسانات خلق و خو
مشکلات عاطفی در قالب اختلالات خلق و خو نیز به واسطه کمبود استروژن رخ می‌دهد. نوسانات خلق و خو اغلب حاصل عدم تعادل هورمونی در زنان می‌باشد. به همین دلیل، فرد ممکن است در یک لحظه احساس افسردگی کرده و در لحظه بعد احساس هیجان را تجربه کند. به این تغییر در احساسات اغلب به عنوان نوسانات در خلق و خو اشاره می‌شود.
 
افزایش وزن غیر قابل توضیح
استروژن و افزایش وزن با هم مرتبط هستند. افزایش غیر منتظره وزن که در طول دوران یائسگی رخ می‌دهد، اغلب در نتیجه کاهش سطوح استروژن بدن می‌باشد. همچنان‌که تخمدان‌ها توانایی خود را به منظور تولید استروژن از دست می‌دهند، وزن بدن بالا می‌رود. در تلاش به منظور نرمال سازی سطوح استروژن، بدن تبدیل کالری به چربی را سرعت می‌بخشد. این موضوع اغلب باعث افزایش وزن می‌گردد.
 
تضعیف حافظه
تحقیقات اثبات کرده است که کاهش سطوح استروژن باعث تضعیف حافظه می‌گردد. با این‌حال، دانشمندان هنوز ارتباط دقیقی بین کاهش استروژن و از دست دادن حافظه نیافته‌اند.
 
مشکلات مفاصل
درد و سخت شدن مفاصل در طول یائسگی نیز مربوط به کاهش سطوح استروژن در این دوران می‌باشد. کاهش استروژن می‌تواند باعث بروز درد و التهاب در مفاصل گردد. بیماری‌ای به نام آرتریت یائسگی نیز ممکن است به واسطه‌ی نوسان در سطوح استروژن رخ دهد. استروژن دارای خواص ضد التهاب است، بنابراین، کاهش تولید این هورمون احتمالاً باعث التهاب مفاصل می‌گردد.
 
افتادگی سینه
اندازه سینه و همچنین رشد نرمال بافت سینه وابسته به میزان استروژنی است که در طول دوران بلوغ تولید می‌شود. با در نظر گرفتن این واقعیت، تعجب برانگیز نیست که یکی از مهم‌ترین اقداماتی که زنان در این زمینه باید انجام دهند، متعادل ساختن هورمون استروژن می‌باشد.
 
مقاربت دردناک
مقاربت جنسی می‌تواند باعث درد زیاد در زنان با سطوح استروژن پایین گردد. به بیان ساده‌تر، هنگامی‌که سطوح استروژن پایین‌تر از حد نرمال باشد، مقاربت جنسی بسیار دردناک خواهد شد. جای تعجب ندارد که اغلب گفته می‌شود که مقاربت جنسی با زنانی که فاقد هورمون استروژن کافی هستند، مشکل است.
 
عفونت دستگاه ادراری
سطوح پایین استروژن همچنین می‌تواند دارای اثرات منفی بر دستگاه ادراری باشد. برای مثال، در صورت وجود استروژن ناکافی، مقابله دستگاه ادراری با باکتری‌ها مشکل می‌گردد. بنابراین، زنان با کمبود استروژن ممکن است از عفونت‌های دستگاه ادراری رنج ببرند.
 
بی اختیاری در ادرار
بی اختیاری ادرار مرتبط با استروژن پایین است. این موضوع به دلیل کاهش کنترل مثانه به علت کاهش سطوح استروژن است که می‌تواند بی اختیاری در ادرار را تحریک کند. مثانه به واسطه‌ی کاهش سطوح استروژن انعطاف پذیری کمتری داشته که این امر منجر به بی اختیاری ادرار می‌گردد.
 
پوکی استخوان
سطوح نرمال استروژن به منظور حفظ سلامت استخوان بسیار مهم است. استروژن به حفظ تراکم استخوان‌ها کمک می‌کند. مطالعات در این زمینه نشان می‌دهد که استروژن به منظور حفظ استخوان‌ها از شکنندگی ضروری می‌باشد. بنابراین، تعجب آور نیست که کاهش سطوح استروژن در دوران یائسگی باعث افزایش خطر پوکی استخوان شده که در این بیماری استخوان‌ها به شدت ضعیف می‌شوند. اگرچه، عوامل خطر دیگری نیز وجود دارد که پوکی استخوان را تحریک می‌کند، اما کاهش سطوح استروژن علت اصلی این بیماری می‌باشد.
 
زنان مسن از کمبود استروژن به دلیل یائسگی رنج می‌برند، بنابراین به این زنان توصیه می‌شود که از مکمل‌های استروژن استفاده کنند. بسته به شدت علائم، پزشکان تصمیم می‌گیرند که چه دوزی را به منظور پیشگیری از بروز مشکلات حاصل از یائسگی تجویز کنند. از طرف دیگر، زنان جوان در این زمینه آزمایش خون مخصوصی را انجام می‌دهند تا سطوح هورمون محرک فولیکولی خون خود را تشخیص دهند. کاهش سطوح استروژن در دوران یائسگی باعث افزایش خطر پوکی استخوان می‌شود که در این بیماری استخوان‌ها به شدت ضعیف می‌شوند. هورمون محرک فولیکولی مخفف کلمه هورمون تحریک کننده فولیکول می‌باشد. هورمونی است که وظیفه مهمی در تحریک سلول‌های فولیکولی در تخمدان‌ها بر عهده دارد. این عمل به انتشار استروژن از تخمدان‌ها کمک می‌کند. با این‌حال، سطوح پایین هورمون تحریک کننده فولیکولی ممکن است باعث کمبود استروژن گردد. به همین دلیل، در صورتی‌که هورمون تحریک کننده فولیکولی پایین در زنان جوان تشخیص داده شود، این امر به معنی استروژن پایین در بدن آن‌هاست و بنابراین باید بر همین اساس اقدامات درمانی را به منظور افزایش این هورمون انجام دهند.
 
منبع: Nicks J - HerHaleness