علت غلیظ شدن بزاق دهان چیست و چطور درمان می‌شود؟

علت غلیظ شدن بزاق دهان

۱. پرتو درمانی

پرتو درمانی در بهبود بسیاری از بیماری‌ها مانند سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرد. بسیاری از افرادی که از پرتو درمانی در ناحیه سر و صورت و گردن خود استفاده می‌کنند، دچار غلیظ شدن بزاق دهان می‌شوند. اشعه درمانی می‌تواند موجب تحریک غده‌های تولید کننده بزاق شود. این مسئله ممکن است کاهش تولید بزاق به میزان قابل توجه را به دنبال داشته باشد. در کل، این امکان وجود دارد که بزاق دهان چسبناک یا غلیظ شود.

بهبود عملکرد غده‌های بزاقی را می‌توان ۲ تا ۶ ماه بعد از قطع درمان مشاهده کرد، ولی بزاق غلیظ ممکن است تا پنج سال بعد از آن همچنان وجود داشته باشد. عواملی که به عادی سازی بزاق پس از اشعه درمانی کمک می‌کنند مواردی مانند سن، مقدار تابش و زمینه مواجهه خواهند بود.

۲. سندرم دهان خشک

سندرم دهان خشک یا خشکی دهان یک بیماری و یا نشانه‌ای از بیماری‌های دیگر است. وقتی غدد بزاقی بزاق کافی تولید نکنند دهان خشک می‌شود. مهم‌ترین علت بروز این عارضه نیز کمبود رطوبت بدن است.

۳. استعمال دخانیات

استعمال دخانیات لایه‌های درونی دستگاه تنفس بالایی را تحریک می‌کند که موجب افزایش تولید مخاط می‌شود. در نتیجه، افراد سیگاری ممکن است احساس کنند که گلویشان چسبنده است. از این رو، سیگار کشیدن یکی از دلایل اصلی غلیظ شدن بزاق دهان به شمار می‌رود.

۴. کاندیدیازیس

کاندیدیازیس نوعی عفونت قارچی است که معمولاً به نام برفک دهان شناخته می‌شود. این عارضه دهان؛ غشاء مخاطی دهان، مری و دستگاه ادراری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری با علائمی نظیر غلیظ شدن بزاق دهان و دانه‌های سفید رنگ درون دهان بروز پیدا می‌کند.

۵. آنفلوآنزا و سرما خوردگی

بیماری‌هایی نظیر سرماخوردگی، آنفولانزا یا یک عفونت تنفسی دیگر باعث تولید مخاط اضافی می‌شود. از این رو، سرماخوردگی را می‌توان یکی از دلایل اصلی غلیظ شدن بزاق دهان دانست.

۶. سندرم تخمدان پلی کیستیک

تعدادی از بیماری‌های خودایمنی نظیر تخمدان پلی کیستیک می‌توانند علت غلیظ شدن بزاق دهان باشند.

۷. آلرژی‌ فصلی

در صورتی که در زمان‌های خاصی از سال یا در زمان مواجهه با محرک‌ها دچار غلیظ شدن بزاق دهان می‌شوید، ممکن است علت آن حساسیت فصلی باشد. فصل آلرژی از ماه اردیبهشت تا شهریور وجود دارد؛ با این حال، آلرژی زمستانی نیز ممکن است اتفاق بیفتد.

۸. گاستروانتریت

گاستروآنتریت (Gastroenteritis) در واقع بیماری است که باعث التهاب معده‌ و روده می‌شود. بیماری گاستروانتریت بر تولید بزاق تأثیر می‌گذارد و غلیظ شدن آن را به همراه دارد.

۹. رفلاکس معده

در بیماری رفلاکس معده، اسید تولید شده توسط معده از طریق مری به درون دهان برمی‌گردد؛ از این رو، دهان برای مقابله با اسیدیته، بزاق ترشح می‌کند و این باعث غلیظ شدن بزاق دهان می‌شود.

۱۰. کاهش سطح مایعات بدن

در صورتی که سطح مایعات در بدن شما کاهش یابد، دهان خشک می‌شود. این حالت باعث ترشح کم بزاق دهان و غلیظ شدن آن خواهد شد.

۱۱. ترشح زیاد مخاط

مخاط ترشح شده توسط گلو و بینی، غشاهای بینی را مرطوب نگه می‌دارد و با عفونت مقابله می‌کند. در مواردی مانند سرماخوردگی یا حساسیت، بدن شما مخاط اضافی تولید می‌کند. آبریزش بینی ممکن است باعث شود که شما از راه دهان تنفس کنید که نتیجه آن، خشک شدن دهان وغلیظ شدن بزاق خواهد بود.

۱۲. عوارض جانبی دارویی

داروهای مختلفی مانند ضد انعقاد کننده‌ها، آنتی هیستامین‌ها، داروهای افسردگی، داروهای فشار خون، مسکن‌ها، آرام کنندگان ماهیچه‌ای و داروهای شیمی درمانی می‌توانند باعث غلیظ شدن بزاق دهان شوند.

۱۳. بارداری

بارداری با تغییرات هورمونی همراه است. این تغییرات می‌تواند علت غلیظ شدن بزاق باشد. برخی زنان باردار افزایش شدید یا کاهش شدید تولید بزاق را تجربه می‌کنند.

۱۴. سنگ‌های مجرای بزاقی

توده‌های کانی‌های متبلور شده گاهی در غدد بزاقی تشکیل می‌شوند. این عارضه می‌تواند علت غلیظ شدن بزاق دهان باشد.

۱۵. بیماری نورون حرکتی

بیماری نورون‌های حرکتی پیشرفته مانند ALS, می‌توانند مشکلاتی را با بزاق غلیظ و مخاط زیاد ایجاد کنند. در صورتی که یک فرد مبتلا به بیماری نورونی حرکتی دچار کم آبی شود و از راه دهان نفس بکشد، شاهد شدیدتر شدن مشکل خواهد بود. بیماری نورون حرکتی علت غلیظ شدن بزاق دهان است.

۱۶. اختلالات غدد بزاقی

بیماری‌هایی مانند سرطان یا سندرم اسجورگن می‌تواند بر غدد بزاقی تأثیر گذاشته و منجر به مسدود شدن مجاری بزاقی شود که بزاق غلیظ را به دنبال خواهد داشت.

۱۷. فیبروز کیستیک

فیبروز کیستیک (CF-Cystic Fibrosis) یک بیماری ژنتیکی است که در اثر اختلال عملکرد غدد مترشحه خارجی رخ می‌دهد. مایعاتی مانند بزاق که معمولاً باید رقیق و لغزنده باشند، به دلیل نقص ژنتیکی، غلیظ می‌شوند.

۱۸. دیابت

دیابت یکی از بیماری‌های شایع و از دلایل اصلی غلیظ شدن بزاق دهان است. زمانی که قند خون افزایش می‌یابد، دهان فرد خشک و بزاق دهان غلیظ می‌شود.

روش های طبیعی برای درمان غلیظ شدن بزاق دهان 

روش‌های گوناگونی برای درمان غلیظ بودن بزاق دهان وجود دارد. درمان‌های عمومی این عارضه عبارت اند از:

تغییر داروها: در صورتی که غلیظ شدن بزاق دهان به علت عوارض دارویی باشد می‌توانید آن را با نظر پزشک تغییر دهید.

مسواک و نخ دندان: دو بار در روز از مسواک و نخ دندان استفاده کنید.

جایگزین بزاق: با نظر پزشک می‌توانید از جایگزین‌های بزاق استفاده کنید.

جلوگیری از مصرف مواد خاص: از مصرف تنباکو، کافئین، شستشو دهنده ساینده دهان، الکل، نوشیدنی‌های الکلی، غذاهای تند و ادویه‌ای، آب پرتقال و قهوه جدا خودداری کنید.

خارج کردن دندان مصنوعی: در صورت استفاده از دندان مصنوعی، قبل از خوابیدن در شب آن را از دهان خود خارج کنید.

خمیردندان و ژل: از درمان‌های غیر تجویزی برای دهان خشک مانند خمیر دندان، ژل‌ها و غیره استفاده کنید.

مصرف مواد غذایی خاص: استفاده از غذاهای جویدنی، مکیدن آب نبات سفت و یا جویدن آدامس برای تحریک عملکرد غده بزاقی و درمان غلیظ شدن بزاق دهان بسیار مؤثر است.

نوشیدن مایعات: نوشیدن حدود ۱۰ لیوان مایعات در روز به صورت مداوم باعث تنظیم ترشح بزاق خواهد شد.

مکیدن یخ: مکیدن قطعات یخ نیز باعث ترشح بزاق دهان و کاهش غلظت آن می‌شود.

استفاده از بخور: استفاده از بخور در اتاق خواب هنگام خواب نیز در این زمینه مؤثر است.

اجتناب از مصرف غذاهای سخت: از خوردن غذاهای سخت یا ترد که می‌تواند داخل دهان را خشک کند یا به آن آسیب برساند، اجتناب کنید.

جویدن کامل غذا: جویدن کامل غذا قبل از قورت دادن آن نیز در این زمینه نقش به سزایی دارد.

کاهش مصرف شکر و نمک: یا حذف مصرف شکر و محدود کردن مصرف نمک می‌توان به کاهش غلظت بزاق کمک کرد.

رژیم غذایی صحیح:‌ استفاده از رژیم غذایی برای ترشح بزاق دهان با نظر پزشک بسیار مهم است.

جراحی: برای باز کردن غدد بزاقی مسدود شده نیاز به جراحی است.

مصرف غذاهای نرم: خوردن غذاهای نرم و پوره‌ای تا حد امکان و پرهیز از غذاهای چسبنده مانند کره بادام زمینی یا هر غذای دیگری که به دندان‌ها یا سقف دهان می‌چسبد.

رعایت بهداشت دهان: شست و شوی دهان قبل و بعد از هر وعده غذایی با شستشو دهنده‌ها و یا آب در درمان غلیظ شدن بزاق دهان مؤثر است.

استفاده از جایگزین‌های غذایی: با پزشک درباره استفاده از جایگزین‌های غذایی مایع برای دریافت غذای کافی و جلوگیری از خشک کردن دهان خود، مشورت کنید.


منبع: سایت ستاره