ابعاد شخصیتی حضرت فاطمه(سلام الله علیه)

مواضع حضرت زهرا سلام الله علیها اساس شیعه را تقویت می‌کند

حضرت آیت الله صافی در نوشتاری، ابعاد شخصیتی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را تشریح کرده‌اند.
 

* فاطمه کیست؟

اللّهم صلّ علی الصدیقة فاطمة الزکیة حبیبة حبیبک و نبیّک و ام أحبّائک و أصفیائک الّتی انتجبتها و فضّلتها و اخترتها علی نساء العالمین و صلّ علی ولدها الذی بشّرها به خاتم النبیین صلوات الله علیه و آله، بقیة الله فی ارضه ارواح العالمین له الفداء.

پیرامون شخصیت جامع الأطراف و وسیع الأبعاد حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها آنچه گفته‌ اند و نوشته‌اند و باز هم گویندگان و نویسندگان بگویند و بنویسند، به پایان بیان مقامات و درجات و فضائل حضرت نمی‌رسند.

اگر چه عمر آن حضرت به واسطه ورود مظالم جانکاه، به ظاهر کوتاه بود، امّا در همین فرصت اندک، مواضعی را از خود نشان دادند که درس‌های سازنده آن در طول تاریخ، برای همه، راهبر و حقّ‌نما است.

و به قول آن شاعر که می‌گوید: ضلّ من جعل مقیاس الحیاة الطولا، نباید مقیاس زندگی را طولانی‌بودن ظاهری عمر قرار داد، بلکه مقیاس حقیقی حیات بشر، عرض عمر و برکات وجودی او است.

حیات حضرت زهرا سلام‌ الله‌ علیها نیز مانند حیات پدر بزرگوارش حضرت خاتم الانبیاء محمد بن عبد الله صلی الله علیه و آله، بسیار عریض، گسترده و پهناور، و سرشار از آثار و برکات بود.

در عالم وجود، کسی از حضرت زهرا علیها آلاف التحیة و الثناء، در علم و اخلاق و سیره و مقامات انسانی و کمالات و جنبه‌ های روحی و جسمی نزدیک‌ تر به حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم - شخص اول عالم امکان- نیست.

اگر چه طول عمر آن بزرگوار ۱۸ سال بیشتر نبود، اما عرض آن بیش از میلیون‌ها و بیشتر و بیشتر بود. مهمّ این است که شخص در مدّت کوتاه حیات خویش، کارهایی بزرگ انجام دهد که از دیگرانی مثل او در هزاران برابر آن سال‌ها، صادر نمی‌شود.

از این جهات، هر چه ما در این موضوع و میدان وارد شویم، و هر چه در رشته‌‌های مقامات و فضائل آن بزرگوار مطرح کنیم، نمی‌توانیم حقّ مطلب را ادا نماییم.

همه مقاماتی را که بتوان برای یک انسان کامل فرض کرد، حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها در رتبه اول و در درجه اول آن قرار دارد.

مواضع حضرت زهرا علیها السلام در ایمان و معرفة الله، در بندگی خدا و عبادت، در بی‌اعتنایی به دنیا و قناعت، در رحم و ایثار دیگران بر خود، در همسرداری و تربیت فرزند، در حفظ کرامت‌ها و حشمت‌های خاصی که اسلام برای بانوان توصیه نموده است و در رعایت ستر و عفاف، و در نشان‌دادن تمام ده صفت برجسته‌ای که در سوره احزاب برای زنان، مانند مردان افتخار شمرده شده، یگانه و اسوه بود.

همه تاریخ حیات آن حضرت برای انسان اعجاب‌آفرین است که چگونه یک زن، و تا کجا می‌تواند به آن مقامات عالی نائل شود، و سیر خودش را به طرف خداوند متعال ادامه بدهد.

آن قدر انوار وجود فاطمه علیها السلام درخشان است که بعضی از زنان پیغمبر در توصیف ایشان می‌گوید: «مَا رَأَیْتُ أفْضَل مِنْ فَاطِمَة غَیر أبِیهَا؛ من برتر از فاطمه ندیدم مگر پدرش را»(۱)

مواضعی که حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها بعد از رحلت حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم اتخاذ کردند، بسیار والا و اعجاب‌انگیز بود. او که مسئولیت بزرگ رساندن حقایق به مردم را بر عهده خودش می‌دید، معجزه‌وار آن خطبه بزرگ را در مسجد پیامبر صلوات الله علیه و آله انشاء کرد.

در آن شرایط و موقعیت که برای هیچ کسی امکان چنان سخنرانی و چنان خطبه و بیان حقائقی میسر نبود آن حضرت - که سلام و درود خداوند بر او باد- تنها کسی بود که با حضور خود و ایراد آن خطبه بلیغه، حضور رسول الله صلی الله علیه و آله را به یاد مستمعین می‌آورد.

آن حضرت با چادر و عبایی که پوشیده بودند و روی زمین کشیده می‌شد و در حالی که زنان بنی‌هاشم اطراف ایشان را گرفته بودند وارد مسجد شد.

به امر آن بزرگوار، پرده‌ای بین بانوان و مردان کشیده شد تا حضرت از پشت پرده خطبه بخوانند و چنان خطبه را بالبداهة انشاء می‌فرمودند که مستمعان را سکوت فراگرفته و اشک از چشمان آن‌ها سرازیر شده بود.

وجود حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها وجودی آسمانی و ملکوتی است که امثال بنده نمی‌توانیم در این میدان‌ها وارد شویم و به وصف آن حضرت بپردازیم.

اصلاً یکی از ارکان مهمّ عنوان والای اهل بیت علیهم السلام، حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها است. در آیه تطهیر «إنّما یُریدُ اللهُ لِیُذهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ اَهْلَ البَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُم تَطْهِیراً»(۲)، حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها یگانه بانویی از آن پنج تن است که این آیه در شأن آنها نازل شده است و او مشمول این آیه است.

و در آیه «فَمَنْ حَاجَّکَ فیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ»(۳)، یگانه زنی که با حضرت رسول حضور پیدا کرد فاطمه زهرا صلوات الله علیهما بود.

در آیه «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى‏»(۴) هم وقتی از حضرت رسول صلوات الله علیه و آله می‌پرسند که نزدیکان شما - که خداوند در این آیه امر به مودّت آنها فرموده- چه کسانی هستند؟

می‌فرمایند: علی و فاطمه و حسن و حسین صلوات الله علیهم اجمعین. (۵)

مقام معنوی حضرت زهرا سلام‌ الله‌ علیها و وجود مبارک ایشان، حجتی است برای حقانیت شیعه.

بنده یک وقتی که در مدینه بودم، شنیدم کتابخانه‌ای در آنجا کتاب‌های ضد شیعه را می‌فروشد. رفتم و کتاب‌های آنجا را بررسی کردم. دیدم یکی از آن کتاب‌ها روی میز صاحب مکتب است. کتابی بود به نام «و جاء دور المجوس»

با صاحب کتابخانه مشغول صحبت شدم. ایشان از کتاب‌هایی نام برد که بنده آنها را می‌شناختم. بعد پرسید که شما این کتاب‌ را دیده‌اید یا نه؟ گفتم: ندیدم، ولی می‌دانم که تمام مطالب افترا و دروغ است. گفت: نخوانده از کجا می‌گویید؟

کتاب را گرفتم و باز کردم. در همان نگاه اول، مطلبی را که نوشته بود عنوان کردم، و جعل و کذب‌ بودن آن را برایش ثابت نمودم.

بالاخره بعد از کمی صحبت، پرسید عقیده شما در مسأله خلافت آن دو نفر چیست؟ گفتم: این چه سؤالی است که شما می‌کنید! معلوم است کسی که عقیده به آنها نداشته باشد، از دین خارج نمی‌شود، و کسی که از دنیا برود و آنان را نشناخته باشد بی‌دین نیست.

در ادامه که نسبت به عقیده شیعه درباره امر خلافت اصرار می‌کرد گفتم: عقیدتنا عقیدة سیدة فاطمه سلام‌الله‌علیها.

این را که گفتم ساکت شد، و معلوم بود مواضع آن حضرت نسبت به خلفا را نمی‌توانند ردّ نمایند. سپس پرسید: بعد چطور؟ و منظورش اجماع ساختگی بود. گفتم: ما به همان اعتقاد حضرت زهرا علیها السلام باقی هستیم.

وقتی باز هم همین حرف محکم را تکرار کردم، دیگر نتوانست حرفی بزند.

غرض این‌که موقعیت و مواضع حضرت فاطمه زهرا صلوات الله و سلامه علیها، موقعیتی است که اساس مذهب تشیع را تقویت و تأیید می‌کند.

بنابراین باید معارف و هدایت‌های سرور بانوان جهان، بضعه رسول صلوات الله علیه و آله را در معرض مطالعه همگان قرار دهیم که همین عقاید و هدایت‌ها حجّت تشیع می‌باشد.

باید در این ایام، خطبه معجزه‌وار حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها - که متضمن همه‌گونه پیام لازم و سازنده در تمام نواحی حیات است- مورد توجه قرار بگیرد.

باید موضع حضرت آنجا که می‌فرماید: «خَیْرٌ لِلنِّسَاءِ أَنْ لَا یَرَیْنَ‏ الرِّجَالَ‏ وَ لَا یَرَاهُنَّ الرِّجَال‏؛ برای زن بهترین حال این است که هم مرد بیگانه او را نبیند و هم او مرد بیگانه را نبیند»(۶)، مورد توجه و تأمل بانوان زهرایی قرار بگیرد.

باید مراسم و ذکر فضائل آن حضرت همیشه زنده بماند که یکی از وسائل تقرّب به خداوند، احیاء امر اهل بیت علیهم السلام خصوصاً فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها می‌باشد.

باید در چنین موقعیتی هر چه می‌توانیم مقام حضرت زهرا علیها السلام را بیشتر تجلیل بکنیم و معارف ایشان را به مردم برسانیم که ادای مزد رسالت حضرت رسول صلی الله علیه و آله، تجلیل و تقدیر از ایشان است.

البته کسانی که در مقام تجلیل و تعظیم آن حضرت هستند، طبعاً ملتزم به احکام هم می‌باشند. همان‌طور که امام صادق علیه السلام در شعری که انشاد کردند فرمودند:
 
یعنی علامت صدق و صداقت ما در محبّت فاطمه زهرا علیها آلاف التحیة و الثناء این است که در راه او و خط آن بزرگوار ثابت‌ قدم باشیم و همیشه و هر لحظه، اطاعت از امر خدا و رسول و ائمه طاهرین علیهم السلام را سرلوحه کار خودمان قرار بدهیم.

پی‌نوشت‌ها:
۱. مجمع الزوائد هیثمی، کتاب المناقب، باب مناقب فاطمة بنت رسول الله صلی الله علیه و آله، ح۱۵۱۹۳.
۲. سوره احزاب، آیه۳۳.
۳. سوره آل عمران،آیه۶۱.
۴. سوره شوری، آیه۲۳.
۵. بحار الانوار؛ج۲۳، ب۱۳.
۶. وسائل الشیعة، ج۲۰،ح۲۵۰۵۴.
۷. امالی شیخ صدوق ره، مجلس۷۴.


منبع: سایت عصر شیعه