نرم افزار کامپیوتری مجموعه برنامه‌ها و عملکردهایی را شامل می‌شود که به منظور انجام وظایفی خاص در یک سیستم کامپیوتری در نظر گرفته شده‌اند. یک برنامه نرم افزاری مجموعه دستوراتی است که هدف از آنها تغییر وضعیت سخت افزار می‌باشد. نرم افزار در پایین‌ترین سطح، به صورت یک زبان اسمبلی یعنی مجموعه دستورالعمل‌های قابل فهم برای ماشین است. در بالاترین سطح در قالب زبان‌های سطح بالایی است که به کد زبان ماشین ترجمه یا تفسیر می‌شوند.
 

انواع نرم افزار اصلی

سیستم‌های نرم افزاری کامپیوتر به سه نوع اصلی، یعنی نرم افزار سیستمی، نرم افزار برنامه نویسی و نرم افزار کاربردی طبقه بندی می‌شوند. نرم افزار سیستمی، درایوهای دستگاه، سیستم‌های عامل، سرورها و سایر اجزاء نرم افزاری این چنینی را شامل می‌شود که به برنامه نویس کمک کرده تا از حافظه و ویژگی‌های سخت افزاری سیستم فاصله بگیرد.
نرم افزار کاربردی، یکی از مهمترین انواع نرم افزار است که برای دستیابی به برخی کارها و وظائف خاص استفاده می‌شود. نرم افزار برنامه نویسی با تهیه ابزارهایی همچون ویرایشگرها، برنامه‌های ترجمه، لینک دهنده‌ها، برنامه‌های اشکال زدا و موارد دیگر به برنامه نویس در نوشتن برنامه کمک می‌کند. نرم افزار کاربردی، یکی از مهمترین انواع نرم افزار است که برای دستیابی به برخی کارها و وظائف خاص استفاده می‌شود.
 

نرم افزار کاربردی چیست؟

نرم افزار کاربردی به طور مستقیم از ظرفیتهای یک کامپیوتر برای انجام یک کار اختصاصی استفاده می‌کند. این نرم افزار قادر به دستگاری متن، اعداد و گرافیک است. همچنین می‌تواند بر روی یک کار خاص مانند واژه پردازی، پخش فایلهای صوتی و تصویری و غیره متمرکز شده باشد. در این بخش انواع نرم افزارهای کاربردی را به همراه چند نمونه از آنها مورد بررسی قرار می‌دهیم.
 

انواع مختلف نرم افزار کاربردی

نرم افزارهای واژه پرداز
این نوع نرم افزارها کاربران را قادر به ایجاد و ویرایش اسناد می‌سازند. شناخته شده‌ترین نمونه‌های این نوع نرم افزار ام‌اس ورد (MS-Word)، ورد پد (Word Pad) و نوت پد (Notepad) می‌باشند.
 
نرم افزارهای دیتابیس یا بانک اطلاعاتی
پایگاه داده یا بانک اطلاعاتی مجموعه‌ای از داده‌های سازماندهی شده است. بانک اطلاعاتی یک کامپیوتر جهت سازماندهی اطلاعات به نرم افزارهای بانک اطلاعاتی وابسته است و کاربران پایگاه داده را قادر به انجام عملیات مربوط به آن می‌سازد. نرم افزارهای پایگاه داده برای کاربران امکان ذخیره و بازیابی داده‌ها از پایگاه داده را فراهم می‌سازند. نمونه‌هایی از این نوع نرم افزار Oracle، MSAccess و غیره را شامل می‌شود.
 
نرم افزارهای صفحه گسترده
اکسل (Excel)، لوتوس 3-2-1 (Lotus 1-2-3) و اپل نامبرز (Apple Numbers) نمونه‌هایی از نرم افزارهای صفحه گسترده هستند. این نرم افزارها به کاربر امکان داده محاسبات را با استفاده از صفحات گسترده انجام دهند. آنها با نمایش چندین سلول شبکه‌ای، کاربرگهای کاغذی را شبیه سازی می‌کنند.
 
نرم افزارهای چند رسانه‌ای یا مالتی مدیا
آنها به کاربران اجازه داده فایلهای صوتی و تصویری ایجاد کنند. این نرم افزارها قادر به پخش فایلهای رسانه‌ای هستند. نرم افزارهای تبدیل فایلهای صوتی، پخش کننده‌های صوت، رمزگذارها و رمزگشاهای ویدئویی، برخی از اشکال نرم افزارهای چند رسانه‌ای هستند. نمونه‌هایی از این نوع نرم افزار، ری‌یل پلیر (Real Player) و مدیا پلیر (Media Player) را شامل می‌شود.
 
نرم افزارهای نمایش اطلاعات یا پرزنتیشن
نرم افزارهایی را شامل می‌شود که جهت نمایش اطلاعات در قالب نمایش اسلاید مورد استفاده قرار می‌گیرند. مایکروسافت پاورپوینت یکی از بهترین نمونه‌های این نرم افزار است.
 
نرم افزارهای سازمانی
این نوع نرم افزار به نیازهای گردش اطلاعات و کارهای سازمانی رسیدگی می‌کند. مدیریت ارتباط با مشتری یا فرایندهای مالی در یک سازمان با کمک نرم افزار سازمانی میسر می‌شود.
 
نرم افزارهای آموزشی
دارای قابلیت‌های اجرای تست و پیگیری پیشرفت هستند. همچنین از قابلیتهای یک نرم افزار اشتراکی یا گروهی برخوردارند. این نرم افزارها اغلب در تدریس و خودآموزها مورد استفاده قرار می‌گیرند. فرهنگ لغتهایی مانند بریتانیکا، و انکارتا (Encarta)، نرم افزارهای ریاضی مانند مطلب (MATLAB) و نرم افزارهای دیگری مانند Google Earth و NASA World Wind برخی از نامهای شناخته شده در این دسته هستند.
 
نرم افزارهای شبیه سازی
جهت شبیه سازی سیستم‌های فیزیکی یا انتزاعی مورد استفاده قرار می‌گیرند و در هر دو بخش تحقیقاتی و سرگرمی کاربردهایی دارند. شبیه سازی‌های پرواز و شبیه سازیهای علمی نمونه‌هایی از نرم افزارهای شبیه سازی هستند.
 
نرم افزارهای دسترسی به محتوا
جهت دسترسی به محتوا بدون ویرایش استفاده می‌شوند. نمونه‌های متداول این نرم افزارها، مرورگرهای وب و پخش کننده‌های رسانه است.
 
سوئیتهای کاربردی
نوع مهمی از نرم افزار کاربردی هستند و گروهی از برنامه‌های کاربردی را شامل می‌شوند که با یکدیگر درآمیخته و عملکردهای مرتبط با یکدیگر را انجام می‌دهند. مایکروسافت آفیس و OpenOffice  بهترین نمونه‌های این نوع نرم افزار کاربردی هستند. این مجموعه برنامه‌ها به صورت بسته‌های نرم افزاری مانند واژه پردازهای ورد (word processors)، صفحات گسترده، نرم افزارهای پرزنتیشن و غیره ارائه می‌شوند. اپلیکیشن‌های موجود در این نوع نرم افزار می‌توانند با یکدیگر کار کنند.

نرم افزارهای کمک مهندسی و توسعه محصولات
این نرم افزارها در طراحی و توسعه محصولات سخت افزاری و نرم افزاری مورد استفاده قرار می‌گیرند. نرم افزارهای IDE و ابزارهای ویرایش زبان کامپیوتر در دسته این نوع نرم افزار کاربردی قرار دارند.

نرم افزارهای کاربردی به اشکال مختلف از جمله موارد زیر موجود هستند.
 

نرم افزارهای دارای مجوز

اکثر نرم افزارهای کاربردی دارای مجوز یا لیسانس بوده و فروخته نمی‌شوند. در این حالت، کاربر مجوز نرم افزاری و نه خود نرم افزار را خریداری می‌کند. فروشنده امکان نصب این نرم افزار را بر روی تعداد مشخصی دستگاه فراهم می‌سازد. بعضی اوقات این مجوز به تعداد خاصی از کاربران محدود می‌شود. اکثر مجوزهای نرم افزاری به شما امکان می‌دهند نرم افزار مورد نظر را تنها در یک دستگاه نصب کنید.
 

نرم افزارهای فروشی

بر خلاف نرم افزارهای دارای مجوز، این نرم افزارها به کاربران فروخته می‌شوند. شما بایستی این نوع نرم افزار را از فروشنده خریداری کنید و در این صورت است که صاحب نسخه قانونی آن خواهید بود. با این کار امکان فروش مجدد نرم افزار را خواهید داشت.
 

نرم افزارهای رایگان

نرم افزارهای کاربردی هستند که بدون هیچ گونه محدودیت قابل دانلود، استفاده و کپی برداری هستند. به طور کلی برنامه‌های کوچک به صورت نرم افزار رایگان منتشر می‌شوند.
 

نرم افزارهای مشروط

این نرم افزارها می‌توانند دانلود شوند اما برای استفاده از آنها نیاز است که مبلغی را پرداخت کنید. به طور کلی نرم افزارهای با حجم متوسط که توسط شرکتهای نرم افزاری تهیه شده‌اند در این دسته قرار دارند.
 

نرم افزارهای نصبی

در مورد بسیاری از نرم افزارهای کاربردی صدق می‌کند، به عنوان مثال نرم افزار واژه پرداز ورد، نرم افزار مدیریت داده‌ها و غیره از این گروه هستند. لازم است این نرم افزارها را بر روی دیسک سخت کامپیوتر خود نصب کنید تا قابل استفاده باشند.
 

نرم افزارهای آنلاین

نرم افزارهای آنتی ویروس آنلاین  و نیز بازیهای اینترنتی که می‌توانید به صورت آنلاین بازی کنید و نیازی به دانلود ندارند در این دسته قرار می‌گیرند.
نرم افزارهای کاربردی آندسته از نرم افزارهایی هستند که برای اهداف خاصی طراحی شده‌اندبه زبان ساده می‌توان گفت که نرم افزارهای کاربردی آندسته از نرم افزارهایی هستند که برای اهداف خاصی طراحی شده‌اند. نرم افزارهای کابردی جهت انجام و کامل نمودن کارهای فردی و سازمانی کاربرد بسیار بالایی دارند به این دلیل که از قابلیتهای کاربرپسند برخوردار بوده و استفاده از آنها آسان  است.

 
منبع: Manali Oak - techspirited