هرآنچه که باید راجع به سبد سهام بدانیم

سبد سهام یا پورتفوی چیست؟

در ابتدا باید با این مفهوم آشنا شویم که سبد دارایی‌ها به معنی سرمایه گذاری متنوع دارایی های ما در بازار‌های مختلف سرمایه گذاری مثل اوراق بهادار، سکه، مسکن و ... است. در واقع هر شخص حقیقی یا حقوقی دارایی خود را در دسته‌های مختلف طبقه بندی کرده و در یک سبد قرار می دهد.

به طور کلی سبد سهام یا پورتفوی به عنوان متدی مطرح می‌شود که توسط آن یک سرمایه گذار دارایی خود را در بخش‌های مختلف و صنعت‌های متفاوتی که با یکدیگر شباهت‌های زیادی ندارند و نیز دارای کمترین نقاط اشتراک و همبستگی هستند قرار داده و از این طریق ریسک از دست دادن تمامی سرمایه خود به طور یکجا و در صورت موفق نبودن سرمایه گذاری را کاهش می دهد. در ادامه بیشتر به این موضوع پرداخته خواهد شد (1) .
 

انواع ریسک در سرمایه گذاری

سرمایه گذاران اغلب با دو نوع ریسک کلی در سرمایه گذاری‌های خود روبرو می شوند، نوع اول غیر قابل تقسیم هستند که با نام سیستماتیک و یا ریسک بازار نیز شناخته می شوند. این نوع برای اغلب شرکت‌ها وجود دارد و تحت تاثیر تغییر قیمت ارز، تحولات سیاسی یک کشور، بی ثباتی در اقتصاد کشور، جنگ و نرخ عرضه و تقاضا است. از آنجایی که این نوع ریسک مخصوص یک شرکت و یا صنعت خاص است نمی توان آن را از طریق تقسیم دارایی و یا روش‌های دیگر کاهش داد و در واقع می توان گفت مواجهه با آن‌ها برای یک سرمایه گذار اجتناب ناپذیر است (2) .
 
نوع دوم ریسک‌ها قابلیت تقیسم دارند و با نام غیر سیستماتیک نیز شناخته می شوند. این نوع اغلب مخصوص یک شرکت، صنعت، بازار، اقتصاد و یا یک کشور هستند و از طریق تنوع دادن می توان آن‌ها را کاهش داد. منابع اصلی این نوع از ریسک‌ها، عدم ثبات در نوع کسب و کار و همینطور شرایط مالی است و برای کاهش آن‌ها می توانیم سرمایه گذاری خود را بجای قرار دادن بر روی یک شرکت، در دسته‌های مختلفی از دارایی قرار دهیم؛ به طریقی که اگر یکی از آن‌ها توسط عوامل ذکر شده مانند اقتصاد و یا تغییرات سیاسی یک کشور تحت تاثیر قرار گرفت، بتوانیم ضرر ایجاد شده را توسط دیگر سرمایه گذاری‌های پورتفوی یا سبد سهام خود کاهش دهیم (2) .
 

چرا به سبد سهام یا پورتفوی برای سرمایه گذاری نیاز داریم و مزایای استفاده ازآن چیست؟

در قدم اول یک پورتفوی بیشتر با هدف کاهش ریسک تعریف می‌شود، ولی هدف بعدی و مهم‌ترین آن افزایش بازگشت سرمایه است. به این صورت که در ابتدا با کاهش ریسک، میزان ضرر را کاهش می دهد و در بلند مدت با ایجاد ثبات در بازگشت سرمایه برای ما یک میانگین بازگشتی سود بسیار مناسب‌تر را نسبت به سرمایه گذاری تک سهمی فراهم می نماید. زیرا گاهی ممکن است تحلیل بسیار خوبی از بازار انجام داده باشیم و سهام مناسبی با استعداد رشد برآورد شده‌ای خریده باشیم، اما یک ریسک سیستماتیک به راحتی تمامی حساب و کتاب‌ها را بهم ریخته و ضرر غیر قابل جبرانی را به ما وارد کند (3).
 
لذا استفاده از پورتفوی در سرمایه گذاری در کنار کاهش این ریسک‌ها، مزایای متفاوتی را برای سرمایه گذار به ارمغان می آورد که می توان برخی از آن‌ها را به شرح زیر نام برد (4):
 

• پورتفوی تاثیر عدم ثبات بازار را کاهش می دهد

از آنجا که سرمایه گذاری ما از دارایی‌های متنوعی در کلاس‌های مختلف تشکیل شده است، می توان ریسک ناشی از کاهش سرمایه در یک بعد از سرمایه گذاری را با سود ناشی از سرمایه گذاری دیگر در پورتفوی کاهش داد. در واقع تقسیم سرمایه گذاری در دارایی‌های متنوع، به ما اطمینان می دهد که در صورت رخ دادن بی ثباتی در بازار مبتنی بر یک شرکت و یا صنعتی خاص، ریسک کمتر و کنترل شده تری را تحمل می کنیم و لذا در بلند مدت بازگشت سرمایه بهتری خواهیم داشت (4).
 

• امکان بهره مند شدن از مزایای سرمایه گذاری‌های مختلف را مهیا می کند

وقتی دارایی خود را در یک سبد از سرمایه گذاری‌های مختلف قرار می دهیم، می توانیم از مزایای ترکیب سود و زیان آن‌ها استفاده کنیم. در واقع استفاده از پورتفوی درصد ریسک و مقدار سود دریافتی ما را بالانس کرده و حتی اگر یک یا دو سرمایه گذاری ما به هر دلیلی وضعیت خوبی نداشته باشند، توسط سود حاصل از دیگر سرمایه گذاری‌ها در مجموع سبد سهام قابل اتکایی خواهیم داشت (4) .
 

• سرمایه ما را امن نگه می دارد

درصد بسیار کمی از سرمایه گذاران به کار با عدم ثبات و یا ریسک زیاد علاقه مند هستند و در مقابل بیشتر سرمایه گذارانی که در دوره بازنشستگی به سر می برند و یا تازه وارد عرصه سهام و خرید و فروش آن شده اند، ترجیح می‌دهند تا یک سرمایه گذاری پایدار داشته باشند و سرمایه آن‌ها در امان باشد. می توان گفت یک سبد سهام متنوع و یک پورتفوی طراحی شده بر اساس تنوع مناسب به راحتی چنین نیازی را برطرف می کند و خطر پذیرفتن ریسک‌ها را برای آن‌ها کاهش می دهد (4).
 

• برای ما آرامش اعصاب می آورد!

بله، درست است! یکی از مهم‌ترین مزایای داشتن یک پورتفوی مناسب، داشتن آرامش ذهن و راحتی اعصاب شما است. هنگامی که سرمایه گذاری شما به تعدادی سرمایه گذاری متنوع در ابعاد مختلف تقسیم شده است، دیگر نگرانی از بابت کاهش سرمایه خود نخواهید داشت، که این امر یکی از ویژگی‌های مهم یک کسب و کار خوب محسوب می‌شود  (4) .

ریسک همیشه همه جا وجود داشته و همیشه نیز وجود خواهد داشت. این وظیفه ما است تا پیش از ورود به هر کسب و کاری با یادگیری اصول و قواعد آن تجارت، آن‌ها را به حداقل برسانیم. در مبحت سبد سهام نیز می توان در اینجا از این ضرب المثل معروف یاد کرد و گفت که با داشتن پورتفوی متنوعی از دارایی‌های مختلف، ما «تمامی تخم مرغ‌های خود را در یک سبد قرار نمی دهیم»، که اگر روزی برای این سبد اتفاقی افتاد تمام داشته های خود را به یک باره از دست بدهیم.

به جای آن با تنوع در نوع دارایی و همینطور شرکت‌ها و صنایع مختلف در سبد سهام خود، می‌توانیم با کمترین ریسک ممکن و بسیار کنترل شده در سرمایه گذاری‌های خود عمل کنیم. در این بین اگر سهام خود را به صورتی انتخاب کنیم که کمترین همبستگی بین آن‌ها وجود داشته باشد، یکی از رموز موفقیت در داشتن یک پورتفوی خوب را به دست آورده ایم و می توانیم در مسیر موفقیت در بازار سهام قدم برداریم (5).
 
پی نوشت ها: