جلوگیري از سايش‌هاي دنداني

نويسنده: دکتر روژين سرکارات



مشکلات دهان و دندان امروزه يکي از رايج‌ترين مشکلات مردم در سرتاسر جهان است. البته امروزه با پيشرفت وضعيت بهداشت، ميزان فساد و از بين رفتن دندان بسيار کمتر از گذشته است ولي با توجه به نوع تغذيه، عادات غلط و عدم به کارگيري صحيح روش‌هاي بهداشتي، معضلات دندان هنوز هم وجود دارد.
يک دندان سالم در ظاهر از دو قسمت عمده تشکيل شده تاج دندان و ريشه دندان. تاج قسمتي از دندان است که در دهان ديده مي‌شود و ريشه قسمتي از دندان است که در داخل استخوان فک قرار دارد ولي در واقع از سه قسمت مجزا يعني مينا، عاج و پالپ يا عصب دندان تشکيل شده است. دندان يک سري بافت‌هاي نگه دارنده دارد که شامل استخوان فک، لثه و الياف نگه‌دارنده است. ميناي دندان سخت‌ترين عضو بدن از لحاظ استحکام مي‌باشد و به‌عنوان يک پوشش کل تاج دندان را مي‌پوشاند و در واقع چيزي که در دهان از يک دندان سالم مشاهده مي‌کنيم همان ميناي دندان است. ضخامت اين لايه متغير بوده و در بعضي جاها تا سه ميلي‌متر مي‌رسد. پس قسمتي از تاج دندان که در دهان قابل مشاهده و لمس است.، مينا ناميده مي‌شود. ساير قسمت‌هاي تاج در زير مينا قرار دارند. خميرها و پودرهاي دندان مورد استفاده نبايد به مينا آسيبي برساند و اين امر با انتخاب مناسب خميرها و پودرهاي دنداني که داراي مواد ساينده با سختي کمتر از مينا دندان که با قدرت سايش ملايم هيچ‌گونه آسيبي به مينا نمي‌رساند، مقدور است.
تغيير رنگ ظاهري دندان مي‌تواند علل خارجي يا داخلي داشته باشد. بعضي از باکتري‌ها در دهان ايجاد رنگدانه‌ مي‌کنند و باعث تغيير رنگ سطح دندان به سبز، قهوه‌اي، مشکي يا نارنجي مي‌شوند. تنباکو، چاي، قهوه و دخانيات همه موجب تغيير رنگ دندان‌ها مي‌شوند. تمام اين عوامل، علل خارجي تغيير رنگ سطح دندان‌ها هستند. استفاده از خميرها و پودرهاي سفيدکننده از ايجاد چنين رنگ‌هايي که علل خارجي داشته باشد جلوگيري مي‌کند. از علل داخلي تغيير رنگ دندان مي‌توان به مصرف بعضي از داروها مثل آهن و يد اشاره کرد.

سايش‌هاي دنداني به چه عللي به وجود مي‌آيند؟

فرسايش دندان‌ها يک روند طبيعي است که با افزايش سن ايجاد مي‌شود. البته اين حالت اگر در افراد با سن پايين ديده شود، جنبه غيرطبيعي پيدا مي‌کند. اين سايش‌ها انواع مختلفي دارند و به دلايل متعددي ايجاد مي‌شوند. تخريب ساختار دندان به دليل برخورد آنها در حين جويدن، عادت به فشار دادن دندان‌ها روي همديگر در حالت استرس، مصرف غذاهاي اسيددار، استفاده غلط از مسواک و خلال دندان، عادت به قرار دادن قلم و سنجاق و تنباکو يا هر ماده خارجي بين دندان‌ها، مصرف ميوه‌هاي ترش، نوشابه‌ها، بعضي از داروهاي شيميايي، استفراغ‌هاي مزمن و بعضي مواد صنعتي از عوامل ايجادکننده اين سايش‌ها هستند. اين سايش‌ها تا زماني که در مراحل اوليه هستند و زيبايي و عملکرد دندان‌ها را مختل نکرده‌اند مشکل‌ساز نيستند و بهترين راه چاره تغيير عادت فرد مي‌باشد و همچنين استفاده از مواد متعادل‌کننده PH دندان. برخي افراد تصور مي‌کنند که با بالا رفتن سن دندان‌ها شل و لق مي‌شوند، در حالي که هيچ دنداني با بالا رفتن سن شل نمي‌شود. با بالا رفتن سن، زمان فراموش کردن مسواک طولاني‌تر مي‌شود، يعني هرچه سن فرد بالاتر مي‌رود، عدم رعايت بهداشت اثر بدتري را روي دندان مي‌گذارد و به دنبال تجمع جرم‌ها، دندان‌ ممکن است به وسيله جرم‌ها از بين برود ولي کسي که تمام مراقبت‌ها را انجام دهد، دندان‌هاي سالم خواهد داشت.
عدم رعايت بهداشت دهان و دندان در زمان مناسب به تشکيل لايه ميکروبي منجر مي‌شود. دو تا پنج دقيقه بعد از استفاده از مواد قندي و غذا، اسيدهاي مخرب ناشي از فعاليت ميکروب‌هاي موجود در لايه ميکروبي توليد شده و به مدت 20 دقيقه تا يک ساعت در دهان باقي مي‌مانند. اسيد توليد شده ميناي دندان را تخريب و به شروع پوسيدگي منجر مي‌شود. استفاده از مواد شوينده دندان و دهان‌شويه‌ها با PH قليايي کم و مواد ضدباکتري پس از مصرف مواد قندي اسيد ايجاد شده و باکتري‌هاي موجود در سطح دندان را از بين مي‌برند و مانع از پوسيدگي مي‌شوند. همچنين فلورايد موجود در فورمولاسيون اين مواد باعث استحکام ميناي دندان شده و آنها را در برابر پوسيدگي مقاوم مي‌کند. پس نتيجه‌اي که مي‌توانيم داشته باشيم اين است که با انتخاب مناسب مواد شوينده‌ دهان و دندان (خمير دندان، پودر دندان، دهان‌شويه) و استفاده از آنها مي‌توان گام مهمي در سلامت دندان‌ها برداريم.
منبع: http://www.salamatiran.com