دندان های عقل

نويسنده:دكتر فرين ميزانيان





شايد انسان‌هاي چندين نسل قبل از ما بيش از 32 تا دندان داشتند،‌اما با تغيير شرايط محيطي و دگرگون شدن رژيم‌هاي غذايي و كوچك شدن فك‌ها،‌امروزه حتي جا براي 32 تا دندان هم در دهان باقي نمانده است. با تغيير اين شرايط، دندان‌هايي به‌نام دندان‌هاي عقل، مظلوم و فراموش شده و گاهي بي‌جا و مكان مانده‌اند. دندان‌هاي عقل از سنين حدود 18سالگي به بعد در دهان شروع به رويش پيدا مي‌كنند. تعداد دندان‌هاي عقل 4 عدد است و در هر طرف فك‌هاي بالا و پائين در انتهايي‌ترين نقطه از دهان يكي از آنها بايد رويش پيدا كنند. اما نكته جالب اين است كه در بعضي افراد ممكن است يك،‌دو و يا هيچ‌كدام از دندان‌هاي عقل وجود نداشته باشند. به عبارتي اگر حدود بيست‌وچهار، پنج سالتان شد و هنوز دندان عقلي در دهانتان نداشتيد بايد به دندان‌پزشك مراجعه كنيد تا با گرفتن يك راديوگرافي، تكليف را معين كند: آيا دندان عقلي وجود ندارد و يا اينكه دندان‌هاي عقل به‌دليل عدم وجود فضاي كافي،‌ در دهان رويش نيافته و به صورت باقي مانده‌اند. دندان‌هاي عقل نهفته ممكن است به‌صورت بالقوه، منبعي براي ايجاد كيست‌هاي فكي و يا تومورها باشند، بنابراين گروهي از دندان‌پزشكان توصيه مي‌كنند كه اين دندان‌ها حتما به كمك جراحي‌، از فك خارج شوند و گروه ديگري نيز معتقدند كه مي‌توان به شرط پيگيري‌هاي مرتب و انجام راديوگرافي‌هاي كنترل، هر 6 ماه يك‌بار،‌اين دندان‌ها را تا زماني كه علامتي ندارند،‌در دهان نگهداشت. دندان‌هاي عقلي كه فضا براي رويش در دهان پيدا مي‌كنند ممكن است به‌طور كامل و در جاي صحيح خود رويش يابند اما اگر فضاي كافي براي رويش كامل اين دندان‌ها وجود نداشته باشد ممكن است به‌صورت نيمه نهفته رويش پيدا كنند و نيز ممكن است اين دندان‌ها به‌صورت افقي و يا مورب نيز در دهان ظاهر شوند.

آيا دندان عقل بايد كشيده شود؟

مانند بسياري از تئوري‌هاي ديگر پزشكي،‌اين سوال هم جواب قاطعي ندارد و چندين اما و اگر سر راه آن است. دندان عقلي كه در يك فك بزرگ و جادار، رويش كاملي پيدا كرده است و به خوبي و با توجه و دقت خاص مسواك مي‌خورد و از آن مراقبت‌ مي‌شود، نه تنها نبايد از دهان خارج شود، بلكه سرمايه دنداني خوبي خواهد بود. دندان‌هاي عقل نيمه نهفته و يا با رويش‌هاي نابه‌جا و افقي، كانديداهاي مناسبي براي نگهداري نيستند و بايد از دهان خارج شوند. يكي از عوارضي كه به خصوص در مورد دندان‌هاي نيمه نهفته شايع است، عارضه‌اي به‌نام است.
در اين عارضه،‌خرده‌هاي مواد غذايي و همچنين باكتري‌هاي دهاني در لثه ناحيه رويش دندان عقل، ايجاد عفونت مي‌كنند و التهاب و درد شديدي را باعث مي‌شوند. دندان‌هاي عقلي كه بنا به تشخيص دندان‌پزشك،‌نيازي به كشيده شدن ندارند و مي‌‌توانند در دهان نگهداري شوند، بايد به خوبي مسواك بخورند. در اغلب مواقع مسواك‌هاي معمول به ناحيه انتهايي نمي‌رسد و بايد مسواك كوچك‌تري براي نظافت دندان‌هاي عقل به‌طور خاص تهيه شود. براي اين‌كار مي‌توانيد از يك مسواك بچه استفاده كنيد و يا موهاي يك مسواك معمولي را كوتاه كرده و يك مسواك مخصوص براي دندان عقلتان بسازيد.

دندان عقل چگونه از دهان خارج مي‌شود؟

اگر مقدار كافي از تاج دندان در منطقه دهان ظاهر شده باشد و وضعيت مناسبي داشته باشد، كشيدن آن اغلب آسان است و نيازي به جراحي ندارد. اما در شرايط پيچيده‌تر، براي خارج كردن دندان عقل نياز به جراحي است كه بهتر است اين كار توسط شخص متخصص و با وجود امكانات كافي انجام شود.
براي جراحي دندان عقل برشي بر روي لثه انجام شده و در صورت نياز مقداري از استخوان فك برداشته مي‌شود. دندان ممكن است به صورت يك تكه خارج شود و يا براي سهولت خروج از فك به قطعات كوچك‌تري تقسيم شده هر قطعه جداگانه خارج شود. در نهايت لثه ناحيه جراحي به كمك بخيه، بسته خواهد شد. به هر حال نكته مهم اين است كه براي جراحي و يا كشيدن دندان عقل، ناحيه مورد نظر كاملا بي‌حس مي‌شود و شما اصولا دردي احساس نخواهيد كرد. احساسي كه شايد ناخوشايند به‌نظر برسد تنها نوعي احساس فشار است كه ممكن است شما را ناراحت كند.

عوارض ناشي از كشيدن دندان عقل

حفره خشك: اگر لخته خون در حفره ناشي از كشيدن دندان تشكيل نشود و يا پس از تشكيل از بين برود، در ناحيه كشيده شدن دندان يك حفره خالي دردناك و همراه با بوي بد ايجاد مي‌شود. براي درمان اين عارضه كه اغلب 3 تا 4 روز بعد از خارج شدن دندان اتفاق مي‌افتد، به دندان‌پزشكتان مراجعه كنيد. علت اين عارضه مشخص نيست اما گفته مي‌شود كشيدن سيگار پس از جراحي دهان ممكن است در ايجاد اين عارضه موثر باشد.
پارستزي: از عوارض نادر جراحي دندان‌هاي عقل پائين پارستزي است. اين عارضه به معناي ايجاد بي‌حسي‌ موقتي در ناحيه زبان، لب پائين و يا فك پائين است كه ممكن است از چند روز تا چند ماه طول بكشد. به ندرت اتفاق مي‌افتد كه اين بي‌حسي به‌صورت دائمي باقي بماند
بعد از جراحي

شما ممكن است بعد از جراحي دندان عقلتان،‌اين وقايع را تجربه كنيد:

تورم از عوارض شايع پس از جراحي است. براي بهبود آن در 24 ساعت اول بعد از جراحي از كمپرس سرد استفاده كنيد. اين كمپرس را 20 دقيقه بر روي موضع قرار داده و 20 دقيقه برداريد. پس از 24 ساعت دهان‌شويه آب نمك گرم 1( قاشق چايخوري نمك در يك ليوان آب گرم) مفيد است.
ممكن است در باز كردن كامل دهانتان مشكل داشته باشيد. اين عارضه پس از 7 تا 10روز برطرف مي‌شود.
درد يك عارضه شايع پس از جراحي است.
چگونه مي‌توانيد به خودتان كمك كنيد
از مسكن‌ها مانند آسپرين، ايبوبروفن و يا استامينوفن استفاده كنيد.
استراحت كنيد.
شب بعد از جراحي‌ از يك بالش اضافي جهت بالا نگهداشتن سر و كاهش خونريزي استفاده كنيد.
از تف كردن آب دهانتان خودداري كنيد تا لخته تشكيل شده كنده نشود.
سيگار نكشيد. استفاده از مشروبات الكلي نيز مضر است.
رژيم غذايي پس از جراحي دندان عقل بايد شامل غذاهاي نرم، سرد و پر انرژي باشد.
از خوردن مايعات با ني پرهيز كنيد، زيرا ممكن است باعث كنده شدن لخته شود.
مسواك زدن را به 24 ساعت پس از جراحي موكول كنيد.
اگر براي شما آنتي‌بيوتيك تجويز شده، آن‌را به‌طور كامل مصرف كنيد.
اگر درد بسيار شديد داشتيد و يا خونريزي‌تان قطع نشد به دندان‌پزشك مراجعه كنيد
منبع: http://www.atwis.com