مفهوم عید ازنظر امیرالمؤمنین امام علی(ع) عبارت است از هرروزی که در آن روز، معصیت خدا نشود و گناهی انجام نگیرد؛ اما معنی عید ازنظر باطنی رسیدن و نزدیک‌تر شدن هرساله به خداوند است و انسان باید باطن خود را مانند لباس خود نو و طاهر کند.
 
نوروز نخستین روز سال خورشیدی ایرانی برابر با یکم فروردین‌ماه، جشن آغاز سال نوی ایرانی و یکی از کهن‌ترین جشن‌های به‌جامانده از دوران ایران باستان است. نوروز در هر کشوری دارای آداب‌ورسومی متفاوت است اما آن چیزی که در تمام کشورها مشترک است بحث نو شدن و آمدن سال جدید است. به همین دلیل در تمام آئین‌ها آدابی از نو شدن و نو کردن خود و محل زندگی وجود دارد که نشان از تازگی را می‌رساند.

از همین رو خبرنگار ما با حجت‌الاسلام حسین بنیادی نائب رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین و از اساتید حوزه گفتگویی را انجام داده است.
 
راسخون: عید از منظر آیات و روایات چگونه است؟
یک بحث درباره مفهوم عید از منظر روایات است و یک بحث درباره مصادیق آن؛ در باب معنا و مفهوم عید، رایج‌ترین معنای عید بازگشت است؛ بازگشت سالی به سال دیگر و توالی سال‌های زندگی، بازگشت به خوبی‌ها بر پایه خود اندیشی و خودسازی با نگاه به گذشته، به معنای خداباوری با توجه به نعمت‌های بی‌شمار پروردگار.

شاید کنه و باطن دعای معروف «یا مقلب‌القلوب و الابصار...» در همین دو جمله خلاصه شود که گذر ایام عمر، انسان را به خود و خدای خود نزدیک کند و عیوبش را بشناسد و رفع کند و باطن را مانند جامه نو و طاهر کند که این بهترین سیر انسان از سالی به سال دیگر و حقیقت سرور و شادی محسوب می‌شود.

واژه‌ی عید، یک‌بار در قرآن آمده: «اللهم انزل علینا مائدة من السماء تکون لنا عیدا لاولنا و آخرنا و آیة منک. سوره مائده/آیه ۱۱۴» توجه به درخواست نزول مائده از خداوند پیامی توحیدی و معنوی دارد که سرورالعارفین در عید زمانی است که توجهش در عیدها نیز به عظمت پروردگار باشد.

مفهوم عید ازنظر امیرالمؤمنین امام علی(ع) عبارت است از هرروزی که در آن روز، معصیت خدا نشود و گناهی انجام نگیرد: «کل یوم لا یعصى ﷲ تعالى فیه فهو یوم عید» در روایت دیگری، شیخ صدوق نقل می‌کند: برای امام علی(ع) هدیه نوروز آوردند. فرمود: «این چیست؟» گفتند: ای امیر مؤمنان! امروز، نوروز است. فرمود: هر روزِ ما را نوروز سازید! که نشان می‌دهد عید نوروز، روزی شناخته‌شده در نزد معصومین (ع) بوده است.

نتیجه آنکه تقارن عید و معنویت برای اهل معنا و اهل درک حقیقت زندگی، امری است که در روایات بر آن تأکید شده است.
 
راسخون: مهم‌ترین آداب و سنت‌های خوب و بد نوروز چیست؟
بهترین آداب عید، دعا هنگام تحویل سال و صله‌رحم در ایام نوروز است، در کتب ادعیه آداب دیگری نیز بیان‌شده است، اما می‌خواهم با توجه به شرایط خاص عید امسال به‌واسطه شیوع ویروس کرونا و لزوم رعایت موارد بهداشتی و مراقبتی، عرض کنم همیشه مصالح را باید در نظر داشت، مصالح فردی و مصالح اجتماعی، همین امر نشان از بلوغ اجتماعی یک جامعه دارد لذا می‌توان با تغییر سبک دیدوبازدیدها، عید امسال را به صورتی دیگر گذراند تا همگان از آسیب‌های احتمالی و ابتلایی، مصون بمانند.

از این‌رو برای مردم مؤمن و فرهنگ دوست کشورمان بسیار مهم است که چگونه از این ایام عبور کنند تا خدای‌نکرده موجب بالا رفتن موج این ویروس و درنتیجه آثار آن نشویم.
 
راسخون: در فصل بهار همه‌چیز نو می‌شود و ما چگونه می‌توانیم جسم و روح خودمان را نو کنیم؟
چنان‌که عرض کردم عید به این معنایی که در عرف رایج است یعنی گذشت یک سال دیگر از سن مقدر انسان؛ باید توجه داشت که از امور زودگذر، عمر انسان است، لذا چنانکه در آداب نوروز آمده، توبه از گناهان و خطاها و لجاجت‌ها، روح، جسم و رفتار انسان را نو می‌کند. سال آینده با تصمیم‌های خوب، سال متفاوتی برای انسان می‌شود، به نظر حقیر مهم‌ترین نو شدن‌ها، نو شدن در سبک زندگی است، یعنی افکار، گفتار و رفتارمان را به جهان‌بینی توحیدی نزدیک کنیم، دنیا را به‌اندازه خودش که محدود است و زودگذر است ببینیم و ببینیم چه عملی و چگونه زیستی، حُسن عاقبت دارد که هم خدا راضی باشد و هم بندگان خدا.
 
 راسخون: آداب معاشرت و مهمانی رفتن چگونه است؟
مهم‌ترین آداب در تمام‌روزهای سال، احترام به یکدیگر است به‌ویژه پدران و مادران و بزرگ‌ترهای خانواده و جامعه، انسان با احترام به دیگران، محترم و بزرگ می‌شود، این مربوط به شخصیت ممتاز انسان‌هاست، در ایام عید این اصل را باید تمرین کنیم که مقدماتی دارد ازجمله گذشت و کنار گذاشتن کینه‌ها و دلخوری‌ها، نحوه تواضع و فروتنی را تمرین کنیم.

من این نکته را به خاطر اهمیت آن بازگو می‌کنم که شرایط امسال، شرایط خاصی است لذا وقتی صحبت از احترام، می‌شود، لزوماً حضور فیزیکی نیست، احترام می‌تواند با یک پیام یا یک تماس تلفنی باشد.
 
راسخون: آداب معاشرت را چگونه می‌توانیم به فرزندانمان آموزش دهیم؟
چنان‌که همه می‌دانند، آداب معاشرت جزئی از تربیت است و صرفاً با یک تذکر درست نمی‌شود، تربیت و ازجمله آداب معاشرت امری است که از سال‌های کودکی باید شروع شود، باید فرزندان رفتار همراه با آداب را از والدین خود به‌صورت عملی در رفتار آن‌ها ببینند. یکی از لذت‌های پدر و مادر، مربوط به معاشرت فرزندانشان هست، با چه کسانی ارتباط دارند و کیفیت معاشرت آن‌ها با فامیل و دوستان چگونه است؛ اما در خصوص معاشرت در خصوص ایام عید نوروز شایسته است که فرزندان را نسبت به شرایط حاد و ویژه اقتصادی افراد در این روزها آگاه کرد، توقعات را پائین آورد که به‌طور حتم در رفتار فرزندان تأثیر خواهد گذاشت.
 
در پایان از خداوند منان سلامتی و بهروزی همراه با معنویت و همچنین سالی پر خیروبرکت را برای مردم عزیز کشورمان و دیگر کشورها، مسئلت می‌نمایم.