نگاهی به بنیاد ملی نخبگان و نقش رهبری در راه اندازی آن

درباره بنیاد ملی نخبگان

اعضای این بنیاد، شامل کلیه افرادی است که از ظرفیت فکری فوق العاده بالا، استعداد بالای تحصیلی، خلاقیت و استعداد‌های هنری برخوردار هستند. بنیاد ملی نخبگان ایران (به انگلیسی Iran National Elites Foundation و مخفف INEF) در سراسر کشور فعالیت دارد و از اعضای با سابقه علمی و اجرایی قابل توجهی تشکیل شده است. اعضای بنیاد ملی نخبگان، به به عنوان موثر‌ترین افراد در پژوهش ها، اختراع و هنر شناخته می شوند.

همچنین اعضای جوان بنیاد ملی نخبگان، به عنوان کسانی شناخته می شوند که رهبری علم، فرهنگ و هنر آینده ایران را بر عهده خواهند گرفت. بنیاد ملی نخبگان برای دستیابی به اهداف خود، به اعضای خود در قسمت‌های علمی، و معنوی و مالی/مادی از جمله اعطای وام کم بهره و یا رایگان کمک می کند.

همچنین امکانات مختلفی از جمله امکانات آزمایشگاهی، تامین مواد مورد نیاز آزمایشگاهی و شرکت در انجام پروژه‌های ملی و کشوری در اختیار اعضا قرار می گیرد. جوانانی که در بنیاد ملی نخبگان فعالیت دارند برای سربازی نیز خدماتی دریافت می کنند. از دیگر خدمات بنیاد ملی نخبگان به اعضای خود، کمک برای تجاری کردن نوآوری و ایده‌های نخبگان، کمک به اجرایی شدن آنها در کشور و همچنین سایر خدمات پشتیبانی و ارتباطی است. (1)

آمار و عملکرد بنیاد ملی نخبگان ایران

براساس مصاحبه آژانس خبری فارس با سورنا ستاری – مدیر بنیاد ملی نخبگان در سال 1393– از بین 77 میلیون نفر جمعیت کشور ایران، فقط 13 هزار نفر عضو بنیاد ملی نخبگان هستند و در بین این 13 هزار نفر، فقط 72 نفر از آنها «نخبه» نام گرفته اند و بقیه افراد به عنوان اعضایی بسیار با استعداد در نظر گرفته می شوند.

براساس گزارش بنیاد ملی نخبگان ایران، یک فرد با استعداد درخشان می تواند به یک نخبه واقعی تبدیل شود، اما برای این موضوع نیازمند خدمات ویژه‌ای از جمله حمایت، راهنمایی و توانمندسازی است. اعضای نخبه بنیاد ملی نخبگان ایران، توسط آیین نامه علامه طباطبایی انتخاب می شوند و سپس در ادامه می توانند جایزه علامه طباطبایی را دریافت کنند. براساس گزارشات منتشر شده توسط بنیاد ملی نخبگان ایران، فقط 72 نفر توانسته اند این جایزه را دریافت کنند.(1)
 

شرایط عضویت در بنیاد ملی نخبگان ایران

به طور کلی برای عضویت در بنیاد ملی نخبگان شرایط و فعالیت‌های بسیار و متنوعی در نظر گرفته شده است. پژوهشگران، اعضای هیئت علمی، برندگان جوایز علمی، مخترع، هنرمند، دانشجو، فارغ التحصیلان و هرکس دیگری که بتواند خود را به عنوان نخبه یا استعداد درخشان نشان دهد شانس حضور در این بنیاد را دارد. متقاضیان عضویت در بنیاد ملی نخبگان باید حداقل در یکی از دسته‌های مشخص شده قرار گیرند:

1.نفرات اول تا سوم المپیادهای معتبر علمی دانشجویی کشوری و بین المللی با معرفی وزراتین و تایید بنیاد.

2.نفرات اول تا سوم المپیاد‌های معتبر علمی دانش آموزی کشوری و بین المللی با معرفی وزارت آموزش و پرور و تایید بنیاد.

3.نفرات دارای مشارکت موثر علمی در طرح‌های برگزیده مسابقات و جشنواره‌های علمی معتبر داخلی و خارجی مورد تایید بنیاد از قبیل جشنواره بین المللی خوارزمی، جشنواره جوان خوارزمی، جشنواره علوم و پزشکی رازی، بخش‌های رقابتی جشنواره فارابی و بخش فن آوری جشنواده شیخ بهایی با معرفی وزارتین و تایید بنیاد.

4.برگزیدگان از میان مخترعان و مکتشفان ایرانی (دارای مشارکت موثر علمی در اختراع و اکتشاف) طبق ضوابط بنیاد.

5.برگزیدگان نفرات اول تا سوم مسابقات معتبر قرآنی داخلی و بین المللی با معرفی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و تایید بنیاد.

6.رتبه‌های برتر آزمون‌های سراسری مقطع کارشناسی شامل 100 نفر اول گروه آزمایشی ریاضی و فنی، 50 نفر اول گروه آزمایشی علوم تجربی، 50 نفر اول گروه آزمایشی علوم انسانی و 20 نفر اول گروه آزمایشی هنر.

7.دو نفر برتر در هر دوره آزمون جامع علوم پایه پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی با معرفی وزارت بهداشت و تایید بنیاد (حسب آیین نامه اعطای جوایز تحصیلی بنیاد ملی نخبگان به دانشجویان نخبه و استعداد برتر)

8.دانشجویان نمونه کشوری با معرفی وزارتین و تایید بنیاد.

9.برگزیدگان مسابقات ملی و بین المملی مهارت

10.برگزیدگان از میان دانش آموختگان برتر آموزشی – پژوهشی و فناوری

11.برگزیدگان از میان آفرینندگان آثار بدیع و ارزنده هنری در حوزه‌های موسیقی، نقاشی، هنرهای تجسمی، هنر‌های نمایشی، معماری و غیره با معرفی مراجع ذیربط و انتخاب بنیاد. (2)
 
 

رهبری و بنیاد ملی نخبگان

مقام معظم رهبری حامی، مشوق و در حقیقت بنیان گذار بنیاد ملی نخبگان هستند. رهبر معظم انقلاب در مهر ماه سال 1383 در جمع نخبگان فرموده اند، سال‌ها قبل از ریاست جمهوری حجت السلام سید محمد خاتمی، ایشان لزوم ایجاد بنیاد علمی برای نخبگان و استعداد‌های درخشان ایران اسلامی را بیان کردند که لازم است بنیادی در دستگاه ریاست جمهوری در راستای پیگیری و تلاش برای حل مشکلات نخبگان، توجه به پیشنهادها و نظرات شان، شناسایی استعداد ها، هدایت آنان در مسیر پیشرفت‌های علمی و نخبه پروری در جامعه ایجاد شود. (3) با توصیه و نگاه ویژه ایشان اساسنامه بنیاد ملی نخبگان در خرداد ماه سال 1384 توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.

رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خامنه‌ای بارها با نخبگان جوان و استعدادهای برتر علمی کشور دیدار و صحبت داشته اند. ایشان ادامه پیشرفت علمی کشور را در کوران حرکت پرشتاب علمی جهان، کاملا ضروری و حیاتی خواندند و با اشاره به شوق سرشار، انگیزه تحسین برانگیز و اعتماد به نفس جوانان نخبه تاکید کردند:«هر جوان نخبه پاره تن ایران عزیز ما است و برای رفع مشکلات نخبگان باید سند راهبردی امروز نخبگان را کاملا جدی اجرا و پیگیری کرد.»

همچنین حضرت آیت الله خامنه‌ای با تاکید به مسئولان مربوطه برای دنبال کردن مطالبات و پیشنهادهای نخبگان گفتند:«حرکت علمی آغاز شده در کشور نیازمند استمرار است، البته رتبه‌های بالای علمی ایران در برخی رشته‌های نوپا مانند نانو زیست فناوری بسیار افتخار آمیز است اما به هیچ وجه کافی نیست و نباید ما را قانع کند، بلکه باید پیشرفت علمی با شتاب ادامه یابد.»

همچنین رهبر انقلاب اسلامی با بازدید از نمایشگاه شرکت های دانش‌بنیان از نزدیک با پیشرفت‌ها و توسعه‌های انجام شده آشنا شدند.

از جمله دیگر بیانات مهم حضرت آیت الله خامنه‌ای در دیدار با نخبگان، تذکر به دستگاه‌های اجرایی بود:«مکررا تاکید کرده ایم که محیط کسب و کار باید اصلاح شود، مثلا مجوزی که باید ظرف یک هفته صادر شود، شش ماه زمان نبرد؛ موازی کاری‌های غلط حذف و انحصار برداشته شود.»

همچنین اجرا و تحقق جدی سند راهبردی امور نخبگان از مهم‌ترین نکات مورد تاکید حضرت آیت الله خامنه‌ای بود و در این باره گفتند:«بنیاد نخبگان موظف است به این سند بپردازد و شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز باید با به روزرسانی این سند، تحقق آن را مطالبه و دنبال کند.»

از دیگر تذکرات رهبر انقلاب، مقابله با جریان بددلی، دلالی و انتقال نخبگان مستعد به خارج کشور بوده است.

رهبر انقلاب در پایان سخنانشان با تکرار سخنان گذشته خود یادآوری کردند:« گفته‌ایم که باید به‌گونه‌ای پیشرفت کنیم که ۵۰ سال بعد هر نخبه‌ای و هر کسی که در جهان خواست تازه‌های علم را فرا بگیرد، ناچار به دانستن زبان فارسی باشد و تحقق این هدف، حتماً در دایره‌ی هوش و استعداد و همت ایرانی امکان‌پذیر است.» (4) و (5)

پی نوشتها

1. www.en.wikipedia.org
2. www.web.archive.org
3. www.farsi.khamenei.ir
4. www.farsi.khamenei.ir
5. www.modir.velayat.ir