برای اینکه در کشور جهش صورت بگیرد نیاز داریم فناوری که به تولید کالا می‌انجامد را بومی کنیم. بومی شدن فناوری صرفاً شناخت نیست؛ مهم این است که این دانش را در روح و جان خود ایجاد کنند. تا زمانی که این دانش در جان شکل نگیرد به دنبال آن خلاقیت، نوآوری و اختراع که زمینه جهش است ایجاد نخواهد شد.
 
با شروع سال جدید و نو شدن سال، رهبر معظم انقلاب هم برای سال پیشرو نامی را انتخاب می‌کنند که چندین سال است این نام‌گذاری‌ها و شعارهایی که انتخاب می‌شود در راستای اقتصاد است و امسال شعار جهش تولید انتخاب‌شده است. در کتب اقتصادی جهش در تولید با عبور از برخی مراحل در اقتصاد کشور ایجاد می‌شود که این مسئله همراه با تلاش مضاعف و خلاقیت است و این مسئله را رهبر معظم انقلاب به‌خوبی مطلع شده‌اند.
 
از همین رو خبرنگار راسخون در خصوص شعار سال و مهم‌ترین عوامل تحقق شعار با دکتر محمد زمان رستمی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه قم و کارشناس مسائل اقتصادی گفتگو کرده است.
 
راسخون: امسال از سوی رهبر معظم انقلاب شعار سال «جهش در تولید» انتخاب شد. ازنظر شما مهم‌ترین عوامل تحقق شعار سال چیست؟
فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص جهش در تولید یک مبنای منطقی اقتصادی به‌ویژه در عرصه بحث‌های توسعه‌ای دارد. منطق توسعه این است که در مراحل اقتصادی در یک مرحله‌ای اقتصاد می‌تواند و این ظرفیت را دارد که جهش پیدا کند؛ مانند فردی که چند سال ورزش می‌کند و به‌یکبار جهش انجام می‌دهد و پیشرفت چشمگیری در ورزش به دست می‌آورد.
 
فرایند جهش یک اصل است که در تمام زمینه‌ها وجود دارد یعنی خداوند این استعداد را قرار داده است که هرکسی بتواند در برخی مراحل جهش داشته باشد و کار را بیش از آنکه تاکنون بهبود می‌بخشید، بهبود ببخشد.
 
فرایند جهش در بحث توسعه همواره حضورداشته است و یک نظریه اقتصادی است که فرمایشات رهبری هم بسیار هوشمندانه بر اساس یک منطق علمی است. منتها جهش یک زمینه‌های خاصی را در اقتصاد جهان داشته است؛ یعنی کشورهایی که با جهش مواجه شده‌اند و توانسته‌اند جهش را در اقتصاد خود ایجاد کنند زمینه‌هایی را ایجاد کرده‌اند که اگر آن زمینه‌ها نباشد امکان جهش1509088 هم نیست؛ ممکن است پیشرفتی باشد اما پیشرفت با همان نرخ سابق است ولی جهش را به دنبال نخواهد داشت.
 

فناوری لازمه جهش اقتصادی است

در عصر حاضر بومی کردن فناوری یکی از راهکارهای مهم است. فناوری لازمه جهش اقتصادی است چون‌که در اقتصادی که امروز با اقتصاد جهانی مرتبط است و مردمی که هرروز پیشرفت‌های جهان را مشاهده می‌کنند و از آن پیشرفت‌ها در قالب کالا استفاده می‌کنند؛ امروز بحث رقابت و مقایسه مطرح است.
 

خلاقیت، نوآوری و اختراع زمینه جهش است

برای اینکه در کشور جهش صورت بگیرد نیاز داریم فناوری که به تولید کالا می‌انجامد را بومی کنیم. بومی شدن فناوری صرفاً شناخت نیست؛ ممکن است کتاب‌هایی را بنویسیم، بخوانیم و تدریس کنیم و ممکن است صنعت و صنعتگران ما فن و قطعات را بشناسند ولی مهم این است که این دانش را در روح و جان خود ایجاد کنند. تا زمانی که این دانش در جان شکل نگیرد به دنبال آن خلاقیت، نوآوری و اختراع که زمینه جهش است ایجاد نخواهد شد.
 
ممکن است کسی کتاب‌های بسیاری در خصوص شجاعت بخواند و دانش آن را پیدا کند ولی شاید هیچ‌وقت نتواند درصحنه جنگ حاضر شود. فن هم به این صورت است، انتقال دانش کفایت نمی‌کند و این مسئله یک فرایندی دارد که در بلندمدت شکل می‌گیرد. این فرایند از دوران کودکی باید ایجاد شود تا این خلاقیت در کودکان ما شکل بگیرد یعنی فناوری ایجاد شود.
 
امروز ما در حوزه فناوری نهادینه کارنکرده‌ایم. ما نیاز به فناوری داریم تا بتوانیم خلاقیت داشته باشیم. بسیاری از فرزندان ما قطعات ماشین و کامپیوتر را به‌خوبی می‌شناسند ولی نمی‌توانند از آن بسازند و یا نهایتاً می‌توانند آن را تعویض کنند و این مسئله به این دلیل است که ما همچنان وابسته به فناوری نهادینه‌شده غرب باقی‌مانده‌ایم.
 
وقتی صنعت نساجی کهنه می‌شود درنهایت باید تعویض کنیم و نمی‌توانیم خودمان خالق باشیم و یک صنعت و تحول نوین را ایجاد کنیم و مجبور هستیم واردات کنیم. بسیاری از فناوری‌های کارخانه‌ها وارداتی هستند.
 
جهش به معنای جهش در خلاقیت است. دانشی که در ذهن جا بگیرد ولی در جان رسوخ نکند به خلاقیت ختم نخواهد شد تا ما خلاقیت‌ها و نوآوری‌ها را در کودکان تشویق نکنیم یا زمینه‌های ایجاد آن را شکل ندهیم این جهش اتفاق نخواهد افتاد.
 
راسخون: حال برای تحقق شعار سال در شرایط امروز کشور باید چه اقداماتی انجام شود؟
برای اینکه جهشی در کوتاه‌مدت ایجاد کنیم باید از صاحبان صنایع استفاده شود و به هر دلیلی چاره‌ای نداریم باکسانی که با صنعت و اقتصاد آشنایی عملی دارند و می‌توانند منابع را در این حوزه بکار بگیرند حمایت کنیم. یکی از راه‌های حمایت مالیات بر عایدی سرمایه است. بحث بسیار مهمی است که در صدساله گذشته وجود دارد و در 180 کشور جهان ایجادشده است.
 
امروز مشکل و موانعی که برای جهش ایجادشده است رفتن سرمایه‌های پولی و سرمایه‌های فکری کشور به سمت سفته‌بازی، دلالی، خریدوفروش زمین، دلار و طلا هست. امروز بخش عمده‌ای از نقدینگی کشور در این قسمت‌ها قرار دارد. بسیاری از سرمایه‌های فکر ما که شاید در حد نابغه هم هستند در این زمینه فعالیت می‌کنند؛ و دلیل آن عدم دریافت مالیات از این قسمت است و در مقابل دریافت مالیات از بخش‌های مولد است.
 
به همین دلیل ذهن، اندیشه و سرمایه به سمتی می‌رود که سودآور باشد جایی که سود بیشتر، بدون ریسک و فاقد مالیات باشد سرمایه‌ها به آن سمت سوق پیدا می‌کند. در کل دنیا برای اینکه سرمایه از سمت سفته‌بازی به سمت اختراع و نوآوری روانه شود و تولید رونق پیدا کند، دریافت مالیات از فعالیت‌های غیر مولد است.
 
در فضای امروز هر چه سریع‌تر بر بخش‌های غیر مولد مالیات بر عایدی سرمایه وضع شود حتماً بخشی از این سرمایه‌ها به سمت فعالیت‌های مولد سوق پیدا می‌کند و این می‌تواند زمینه یک جهش باشد. برای کوتاه‌مدت باید ابتدا انگیزه فعالیت در بخش‌های غیر مولد را از بین ببریم چراکه این روزها فعالیت در این بخش در حال افزایش است و در بلندمدت هم مسئله فناوری را در کشور ایجاد و نهادینه کنیم. کاری که بعد از انقلاب صنعتی در غرب نهادینه‌شده است اما در کشور ما هنوز در آغاز آن هستیم.
 

یکی از زمینه‌های اقتصاد مقاومتی جهش تولید است

راسخون: با توجه به این‌که شاه‌کلید همه نام‌گذاری سال‌ها در چند سال اخیر به‌نوعی به اقتصاد مقاومتی برمی‌گردد. ارتباط شعار سال با اقتصادی مقاومتی چیست؟
یکی از زمینه‌های اقتصاد مقاومتی جهش تولید است. وقتی دشمن شمشیری در دست دارد باید ما هم شمشیر تیزتری داشته باشیم و این شمشیر در هر عصری متفاوت است مثلاً در زمان حضرت موسی شمشیر مقابله با سحر بود و زمان پیامبران دیگر متفاوت بوده است. شمشیر در این زمان فنّاوری و فناوری است.
 

تحقق جهش در تولید اختراع و نوآوری است

این فرمایش مقام معظم رهبری، شاه‌کلید آن بهره‌وری است و عامل اصلی بهره‌وری اختراع و نوآوری است و بدون اختراع و نوآوری اصلاً بهره‌وری اتفاق نمی‌افتد. بهره‌وری مفهوم خاص خود را دارد و در حال حاضر بدون اختراع و نوآوری اصلاً چیزی به نام بهره‌وری رخ نخواهد داد. امروز همه کشورها با یکدیگر در حال رقابت هستند و اگر کشوری عقب بماند وابسته می‌شود.