کمک به کودکان در گوش دادن گزینشی به صداها
دوره نوزادی به دلیل آن که با خوشحالی کودک همراه است و تولید آوا و گفتار را در وی تقویت میکند، و نیز والدین را از توانایی کودک در سخنگویی مطمئن میسازد فوق العاده مهم است.
زمانی که صدا تولید شود باید منبع صدا بخوبی در دید او باشد و صدا تکرار شود. بسیاری والدین واکنش کودک در برابر صدا را به اشتباه از طریق تولید صدا در پشت سر او یا در هنگامی که وی مشغول فعالیتی است آزمایش می کنند. چنین شیوههایی در صورت بلند بودن صدا تنها یک پاسخ به همراه دارد، و آموزش شنیداری محسوب نمیشود. آموزش شنیداری شامل ایجاد رابطه میان صداها و منبع تولید آنها و نوع فعالیت است. اگر کودک به صدا بی اعتنا باشد، میتوان به مادر آموزش داد چگونه با استفاده از یک اسباب بازی جالب که کار جغجغه را میکند یا با تکان دادن جعبه ای که چیزی داخل آن است توجه کودک را به صدا افزایش دهد. میتوان برای جلب توجه بیشتر جعبه را باز و جسم داخل آن را خارج کرد و دوباره آن را درون جعبه گذارد و باز آن را تکان داد. مراقبان کودک باید آموزش ببیند برای جلب توجه وی به صداها آنان را پشت پنجره ببرند و خودروهای در حال عبور و بوق زدن را به آنها نشان دهند. هنگام زنگ تلفن آنها آنان را سمت تلفن بیرند، و هنگام روشن کردن تلویزیون و شنیدن صدای آن توجه او را به سوی آن جلب کند. بدین ترتیب کودک با منبعهای مختلف تولید صدا آشنا میشود. سپس باید دامنه این صداها را افزایش داد و برای مثال توجه وی را به صدای پاره و مچاله کردن کاغذ، ریختن شکر داخل فنجان، یا به هم زدن چای جلب کرد. کودکانی که قادر نیستند بین صداها و معانی آنها رابطه برقرار کند، از توجه به این صداها غافل می مانند. در برخی موارد این مساله به بارداری و کنار کشیدن کامل کودک و نشنیدن صداها می انجامد.
اگر مشخص شود مساله این است باید در حضور والدین کودک، متخصصان، محرک های شنیداری بدقت درجه بندی شده را به کار گیرند تا همه آنها از حد تحمل شنوایی کودک اطمینان یابند. اگر کودکان حساسیت زیادی به صدا نشان دادند. باید والدین ترغیب شوند تا بکوشند پیوسته از ترس کودک بکاهند. زمانی که لوازم برقی خانه هنگام استفاده تولید صدای ناگهانی و بلند میکند و لوازم متعددی مثل آن در منزل وجود دارد، در صورت امکان لازم است کودک را برای شنیدن این صداها آماده کرد. برای این کار باید وسیله موردنظر را در دید او قرار داد و گفت "... اینجاست و الان صدا میکند." سپس وسیله مورد نظر را از کار انداخت و پس از مدتی دوباره آن را خاموش کرد و درباره آن چیزی گفت. در مورد وسیله هایی که تحرک شنیداری آنها قابل کنترل و اداره است باید کودک را از صداهای بالقوه معنی دار آنها آگاه کرد و بدین ترتیب اجازه نداد که وی گیج و آشفته شود. می بینیم که تحریک شنیداری صداهای عادی و اجتناب ناپذیر محیط خانه را نیز در بر می گیرد. البته باید به این صداها، انواع دیگری چون محرک های آرام و کم صدا مانند پخش موسیقی آرام یا خواندن کتاب را افزود. مساله پیشگیری از طریق دخالت زودهنگام با کار وارد (۱۹۹۶) بشدت مورد توجه قرار گرفته است. وی و همکارانش در مورد اثرهای مداخله بسیار زودهنگام روی گروه وسیعی از کودکان مبتلا به تاخیر زبانی مطالعهای انجام دادند. این کودکان اصولا به دلیل نشان دادن رفتارهای نابهنجار توجه شنیداری طی دوره نوزادی، در این گروه جای گرفته بودند.
نتیجه مداخله بسیار اندک و کوتاهی که انجام گرفت شگفت آور بود. تنها با مداخلهای چند ساعته و کار ویژه روی دریافت محرک درون داد کودکان مبتلا به تاخیر زبانی اولیه بسرعت بهبود یافتند و در حد و اندازه های طبیعی ظاهر شدند. وارد متذکر میشود در دنباله مطالعه در مراحل بعدی در میان گروه (۱۰۰ نفری) حتی یک کودک نبود که دچار مشکل باشد. وی پیشنهاد میکند تحریک شنیداری زود هنگام میتواند کلید معمای پیشگیری اختلالهای رشدی مشخص زبان باشد نکتهای که میتواند در ارتباط با یافته های تالال قرار گیرد. افزون بر واکنش به صداهای محیطی و گفتارهای دیگران، کودک نیاز دارد از صداهایی که خود تولید میکند لذت ببرد. وی نخست با بررسی واکنش والدین در برابر گریهاش، تاثیر صدای خود را روی دیگران میآزماید. در صورتی که قرار باشد وی کارش را ادامه دهد و بر پیچیدگی های نظام آوایی - گفتای به منزله وسیله ای برای برقراری ارتباط تسلط یابد، وی باید از تلاش های اولیه اش رضایت خاطر داشته باشد. او قادر است به دیگران نشان دهد پیش از شروع و استفاده از گفتار، قادر است رشته صداهایی را تولید کند. اگر او در این کار ناموفق باشد، در مورد توانایی وی برای زبان گفتاری نگرانی خواهد بود. بنابراین غان و غون دوره نوزادی به دلیل آن که با خوشحالی کودک همراه است و تولید آوا و گفتار را در وی تقویت میکند، و نیز والدین را از توانایی کودک در سخنگویی مطمئن می سازد فوق العاده مهم است.
منبع: اختلالهای رشد زبان (ویرایش دوّم)، کاترین آدمز، بتی بایرز براون و مارگات ادواردز، ترجمه: دکتر محمدتقی منشی طوسی، دانشگاه امام رضا (علیه السلام)، صص98-96، مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد، 1385
مقالات مرتبط
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}