راز و رمز حضور در مسجد را می‌توان در لابلای کلمات گهربار معصومین علیهم السلام جست وجو نمود. راز و رمزی که موجب شده است اهل مسجد نجیب‌ترین هر خانواده و گل سرسبد هر قبیله و فامیل معرفی شوند. افتخار همنشینی با ملائکه را پیدا نمایند؟ مأنوس خدا بوده و خدا نیز با آنان مأنوس باشد. زوار خداوند متعال نام گیرند، و به آسانی از پل صراط بگذرند، و به پرچمداران بهشت مشهور شوند.
 
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرماید: انسان‌های ثابت قدمی همچون میخ در مساجد وجود دارند که ملائکة الهی با آنان همنشین او مأنوس‌اند. هنگامی که از مسجد غایب می‌شوند، ملائکه سراغشان را می گیرند؛ هنگام بیماری از آنان عیادت می‌کنند و چون در کارها به کمک نیاز داشته باشند، آنان را یاری می‌دهند. روایت است که شبی، حضرت علی علیه السلام تا سحر به عبادت مشغول بود. چون صبح شد، نماز صبح را به تنهایی خواند و استراحت کرد. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) که آن حضرت را در جماعت صبح ندید، به خانه او رفت. حضرت فاطمه سلام الله علیها از شب زنده‌داری حضرت علی علیه السلام و عذر او از نیامدن به مسجد سخن گفت. پیامبر فرمود: پاداشی که به خاطر شرکت نکردن در نماز جماعت صبح، از دست على (علیه السلام) رفت، بیش از پاداش عبادت تمام شب است.
 
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در همین باره می‌فرماید: لأن أصلى الصبح فی جماعة أحب إلی من أن أصلى لیلتی حتی أصبح ؛ اگر نماز صبح را به جماعت بخوانم، در نظرم محبوب تر از عبادت و شب زنده داری تا صبح است. و به خاطر همین فضیلت و پاداش هاست که اگر تعداد نمازگزاران از ده نفر بیشتر شود، اگر تمام آسمانها کاغذ، و دریاها مرتب و درخت‌ها قلم شود و فرشتگان بنویسند، پاداش یک رکعت آن را نمی توانند بنویسند.
 
خوشبختانه ماه رمضان، مساجد از رونق خاصی برخوردار است و سعی و تلاش مؤمنان این است که نمازهای خود را به جماعت و در مسجد اقامه نمایند. اما سؤال این است که آیا اهمیت حضور در مساجد، تنها مخصوص ماه رمضان است؟ مگر نه این است که امام صادق (علیه السلام) انسان‌های مسجدی را از برترین و برگزیدگان جامعه معرفی کرده و به فضل بن عبدالملک فرموده اند: یا فضل، لا یأتی المسجد من کل قبیلة إلا وافدها و من کل أهل بیتی إلا تجیبها؛ ای فضل! از هر جمعی تنها آنان که از همه برترند و از اهل هر خانه‌ای تنها برگزیدگان آنها به مسجد می آیند. و مگر نه این است که از میان تمام مظاهر مادی و معنوی دنیای مردگان آرزوی بازگشت به دنیا را دارند تا همانند مسجدی‌ها در مسجد نماز بخوانند و مانند روزه داران روزه بگیرند.
 
و مگر نه این است که ائمه اطهار با افراد گریزان از مسجد به شدت برخورد کرده، آنان را طرد می‌نمودند و دیگران را نیز از معاشرت با آنان نهی می‌فرمودند. و مگر نه این است که در روز قیامت، سه چیز به خداوند شکایت میکند: یکی از آنها مسجد است که عرضه می دارد: یا رب عطلونی و ضیعونی؛ پروردگارا! مرا تعطیل و ضایع کردند. بنابر این افزون بر بهره مندی از فرصت ماه رمضان برای استفاده از برکات مسجد، این حضور را سرآغازی بر تداوم حضور در مسجد در طول سال بدانیم و با خود عهد ببندیم که هیچ نمازی را حتی به صورت فرادا در خارج از مسجد نخوانیم، و حضور در مساجد را به برنامه ای روزانه تبدیل نماییم و اجازه ندهیم هیچ کاری مانع حضور در مسجد، به خصوص فیض نماز جماعت گردد. بنابر این تصمیم بگیریم نماز جماعت مسجد را با هیچ کاری معاوضه نکنیم، چرا که قرآن کریم در آیه ۳۷ سوره نور در وصف مسجدی‌ها می‌فرماید: رجال لا تلهیهم تجارة ولابیع عن ذکر الله وإقام الصلاة وإیتاء الزکاة یخافون یوما تتقلب فیه القلوب والأبصاره؛ در مساجد مردانی حضور می‌یابند که هیچ تجارت و معامله‌ای، آنان را از یاد خدا و برپاداشتن نماز و ادای زکات غافل نمی‌کند. آنان از روزی می‌ترسند که در آن، دل‌ها و چشم‌ها دگرگون می‌شود.
 

[یاد خدا و علاقه به مال و زندگی]

بی شک در وجود انسان، غرایز و امیال گوناگونی همچون خشم و غضب، علاقه به خویشتن، علاقه به مال و زندگی، غریزه جنسی و امثال این‌ها وجود دارد که همه آنها برای ادامه حیات او ضرورت دارد؛ و بدون تردید دستگاه آفرینش همه این‌ها را برای همان هدف تکاملی آفریده است. اما مهم این است که گاه این غرایز و امیال از حد تجاوز می‌کنند و از صورت یک ابزار مطیع در دست عقل بیرون آمده و بنای طغیان و یاغیگری می گذارند، و بر کل وجود انسان حاکم می‌شوند و زمام اختیار او را در دست می‌گیرند. این همان چیزی است که از آن به «هوای نفسه و«هواپرستی» تعبیر می‌کنند که از تمام انواع بت پرستی خطرناک تر بوده، بلکه بت پرستی نیز از آن ریشه می‌گیرد، چنانکه قرآن کریم از هوای نفس به عنوان یک بت خطرناک، یاد می‌کند و می‌فرماید: أفرأیت من أتخذ إلهه هواه؛ آیا دیدید آن کسی را که معبودش را هوای نفس خویش قرار داده است؟ قرآن کریم هواپرستی را سرچشمه غفلت و بی‌خبری؛ عامل کفر و بی ایمانی؛ و بدترین گمراهی معرفی کرده، می‌فرماید: و آیا گمراه‌تر از آن کس که پیروی هوای نفس خویش کرده و هیچ هدایت الهی را نپذیرفته، کسی پیدا می‌شود.

در تأثیر هوای نفس بر انسان همین بس که قرآن کریم، حتی در مورد این موضوع، به پیامبران نیز هشدار داده، به حضرت داود می‌فرماید: ای داود! ما تو را خلیفه و نماینده خود در زمین قرار دادیم پس در میان مردم به حق داوری کن، و از هوای نفس پیروی مکن که تو را از راه خدا منحرف سازد کسانی که از راه خدا گمراه شوند، عذاب شدیدی به خاطر فراموش کردن روز حساب دارند. راستی، چه بت خطرناکی است هواپرستی، که تمام درهای رحمت و راه‌های نجات را به روی انسان می بندد، و چه گویا و پر معناست حدیثی که پیغمبر گرامی اسلام می‌فرماید: هرگز در زیر آسمان، معبودی مبغوض تر نزد خدا از هوای نفس پرستش نشده است.

در بررسی آموزه‌های اسلامی هوا پرستی، بزرگترین مانع سعادت بشر شمرده شده است. هوا پرستی، چشم و گوش را کور و کر میکند، و بر عقل و فکر انسان، مهر میزند و او را از تشخیص بدیهی ترین مسائل زندگی، محروم می‌سازد. به همین دلیل، قرآن کریم بهشت را تنها از آن کسانی می‌داند که از مخالفت خداوند ترسان و در برابر هوای نفس، ایستادگی به خرج دهند.
 
منبع: فرصت‌های از ماه خدا، محمدمهدی فجری، صص 111-104، مؤسسه بوستان کتاب، قم، چاپ اول، 1393.