19 دی 1388 / 23 محرم الحرام 1431 / 9 ژانویه 2010

ميرزا محمد علي مصاحبي متخلص به عبرت شاعر و عارف نائيني درگذشت. استاد درغزليات و قصايد شيواي خود اغلب به مدح حضرت محمد(صلّی الله علیه و آله و سلّم) و ائمّه اطهار(علیهم السّلام) پرداخته است. عبرت درهنرخوشنويسي هم استاد بود و بويژه دركتابت خط نَسخ مهارت بسيارداشت. ازآثاراستاد مصاحبي،« نامه فرهنگيان و مدينَةُ الاَدَب» را مي‎توان نام برد.
نخستين تظاهرات گسترده مرم مسلمان ايران بعد از قيام 15خرداد سال 1342شمسي عليه رژيم طاغوت در شهر قم برپا شد. اين قيام به علّت درج مقاله‎‎اي توهين آميز دريكي ازروزنامه‎هاي عصرتهران آغازشد. روحانيان و مردم با گردهمايي درمسجد اعظم قم آشكارا حكومت پهلوي را خواستارشدند و همين امرموجب اوج گيري نهضت اسلامي ايران شد و عاقبت دربهمن ماه 1357هجري شمسي به پيروزي منتهي گشت.
نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي عمليات كربلاي پنج را با رمزيا زهراء(سلام الله علیها) آغازكرد. عمليات كربلاي پنج درمنطقه عملياتي شملچه و شرق بصره انجام شد و هدف ازاجراي آن آزادسازي شلمچه و چند جزيره بود. عمليات كربلاي پنج مدت45روزبطول انجاميد و با موفقيّت كامل به پايان رسيد.
استاد جمشيد اميني مبتكرشيوه نوين مكتب نقاشي برمالي بدرود حيات گفت. اودرسال 1282شمسي دراطراف ساوِجبُلاغ بدنيا آمد و بعدها ازشاگردان استاد كمال الملك شد و به حمايت ايشان فاصله نقاشي رنگ و روغن و بافت قالي با پشم و كرك را ازميان برداشت. استاد اميني به به ياري قلم و رنگ بلكه به مدد نخ و تارو پود به پرده‎ها جان بخشيد؛ و بدين ترتيب مبتكرشيوه نوين مكتب نقاشي برقالي درايران شد.
حجت الاسلام والمسلمين استاد سيدكاظم حسيني لواساني معروف به "عصّار" دانشمند و حكيم برجسته مسلمان در حدود سال 1263ش (1302ق) در خانداني فرهيخته در كاظمين به دنيا آمد. در حالي كه يك سال داشت، پدرش او را به تهران آورد و سيد كاظم از آن پس به تحصيل علم پرداخت. وي داراي هوشي سرشار و استعدادي خدادادي بود به طوري كه در سه سالگي به قرائت قرآن و فراگيري ادبيات فارسي و تعليم خط پرداخت و در پنج سالگي تمام قرآن را از حفظ نمود. استاد عصار سپس راهي اصفهان شد و در آنجا به تحصيل فلسفه مشغول شد. وي پس از مدتي به تهران بازگشت و نزد استادان اين شهر، فلسفه، عرفان و فقه آموخت و به مدارج والاي علمي دست يافت. استاد سيد كاظم لواساني در سال 1290ش به عتبات رفت و پس از بهره‏گيري از عالمان آن ديار همچون شيخ الشريعه اصفهاني، آقاضياءالدين عراقي و ميرزا محمدتقي شيرازي موفق به اخذ اجتهاد گرديد. ايشان پس از اقامت ده ساله در عراق، مجدداً به تهران مراجعت نمود و در مدرسه سپهسالار، به تدريس فلسفه مشغول شد. وي همچنين مدتي در اروپا به سر برد و به زبان فرانسه تسلط پيدا كرد. از اين عالم و مدرس بزرگوار آثاري بر جاي مانده كه تفسير سوره حمد و كتاب علم الحديث از آن جمله‏اند. استاد سيد كاظم عصار سرانجام در نوزدهم دي ماه 1353ش برابر با 26 ذي‏حجه 1394ق در نود سالگي بدرود حيات گفت و در حرم عبدالعظيم(علیه السّلام) به خاك سپرده شد.
نخستين تظاهرات گسترده و شكوهمند مردم مسلمان ايران بر ضد رژيم پهلوي، پس از قيام 15 خرداد 42، در 19 دي 1357 ش در شهر مقدس قم برگزار شد و بدين گونه ، پس از چهارده سال، مردم انقلابي ايران، بار ديگر با روحيه‏اي انقلابي و عزمي استوار، فرياد درود بر خميني سر دادند. واقعه 19 دي 1356، سرآغاز مرحله نوين انقلاب اسلامي به رهبري امام خميني(رحمت الله علیه) عليه نظام استبدادي و استكباري پهلوي بود. اين تظاهرات بدين علت روي داد كه رژيم منفور شاه در 17 دي ماه (سالروز كشف حجاب) با درج مقاله‏اي در روزنامه اطلاعات، امام خميني(رحمت الله علیه) را كه در آن زمان در نجف اشرف در حال تبعيد بودند، مورد توهين قرار داد و همين امر موجب اظهار نگراني و اعتراض دسته‏جمعي فضلا و طلاب حوزه علميه قم گرديد. آنان با تعطيل نمودن درس‏ها به منازل مراجع تقليد و مجتهدان نامدار رفته و با آنها اعلام همدردي نمودند. روز بعد، بازار قم نيز تعطيل شد و افراد كثيري از دانش‏آموزان، دانشجويان و بازاريان و متدينان شهر با روحانيت همراه شده و به حركت اعتراضي خويش ادامه دادند. ايادي رژيم كه تحمّل اعتراضات مردمي را نداشتند، صداي آنان را با گلوله پاسخ گفتند. در نتيجه، از سوي مزدوران رژيم پهلوي، تيراندازي به مردم از چهار راه فاطمي (شهداء كنوني) آغاز گشته و تعداد زيادي شهيد و زخمي شدند.
عمليات بزرگ كربلاي 5 با رمز يا زهرا(سلام الله علیها) از جبهه جنوب شلمچه و شرق بصره در منطقه‏اي به وسعت 150 كيلومتر مربع، با هدف آزادسازي شلمچه، جزاير و مناطق شرق بصره، انهدام ماشين جنگي عراق، پاسخ دندان‏شكن به شرارت‏هاي دشمن در بمباران مناطق مسكوني، در سه مرحله، از نوزده دي سال 1365 با 22 لشكر از سه قرارگاه آغاز شد و تا 8 اسفند آن سال به مدت پنجاه روز به طول انجاميد. عمليات كربلاي 5، در شرايطي انجام گرفت كه رژيم صدام قصد داشت با تبليغات گسترده در ميان حاميانش، نسبت به قدرتِ مقاومت ارتش عراق در برابر تهاجمات برق‏آساي رزمندگان اسلام، اميدي كاذب ايجاد كند. در اين علميات، قوي‏ترين پدافند دشمن كه با كمك مستشاران خارجي ايجاد شده بود تا عمق 9 كيلومتري خاك عراق در هم شكسته شد و دشمن براي مقابله با تهاجم برق‏آساي رزمندگان اسلام، 140 تيپ را به اين منطقه اعزام كرده بود كه از اين ميان 81 تيپ و گردان به طور كامل و 34 تيپ ديگر به ميزان 50 درصد آسيب ديدند. در اين عمليات ده درصد از نيروهاي هوايي عراق منهدم و سنگين‏ترين تلفات انساني به ارتش دشمن وارد گرديد. نتايج عمليات بزرگ كربلاي 5: تلفات نيروي انساني دشمن: 2700 اسير و چهل هزار نفر كشته و زخمي. ساير نتايج: به تصرف درآمدن 150 كيلومتر مربع از جمله پاسگاه‏هاي بوبيان، شلمچه، كوت سواري و خين و همچنين جزاير بوارين و ام‏الطويل، كانال پرورش ماهي و چندين روستا در نتيجه استقرار نيروهاي اسلام در 10 كيلومتري بصره. تجهيزات و امكانات: تانك و نفربر: 700 دستگاه انهدامي، 220 دستگاه اغتنامي، هواپيما: 80 فروند انهدامي، توپ صحرايي: 250 قبضه انهدامي، 85 قبضه اغتنامي و 400 دستگاه ساير ادوات جنگي، انهدامي، خودرو: 1500 دستگاه انهدامي، 500 دستگاه اغتنامي، وسايل مهندسي: 100 دستگاه اغتنامي، توپ ضدهوايي: 120 قبضه انهدامي، 100 قبضه اغتنامي.
«آيت الله مدني كاشاني» ازعلماي مبارز دركاشان بدنيا آمد. وي دوران تحصيلات مقدماتي و سطح را درزادگاهش گذراند و درسال1304هجري قمري همزمان با ورود آيت الله العظمي حائري يزدي به قم براي ادامه تحصيل به اين شهرمقدس عزيمت كرد. آيت الله كاشاني درپايان تحصيلات و پس ازمراجعت به كاشان به تربيت طلاب علوم ديني و توسعه امورفرهنگي اين شهرهمت گماشت. اين عالم گرانقدرشيعي دردوره زندگي پربارش ضمن تأليف كتب و رساله هاي متعدد، مدارس علمي و ديني و كتابخانه هاي بسياري نيزدركاشان بنا كرد.
ابوسليمان محمد بن بهرام منطقي سجستاني، درمنطق و حكمت و فلسفه مقامي عالي داشت و در سلك حكماي قرن چهارم محسوب مي‏شود. او نزد عضدالدوله، دومين سلطان آل‏بويه (372 - 338 ه . ق) بسيار محترم و مشمول مراحم وي بود و او نيز شرح‏هايى به كتب ارسطو را به نام عضدالدوله نمود. ابوسليمان، استاد ابوحيان توحيدي (معتزلي الاصول و شافعي الفروع است. از آثار او: رساله في مراتب قُوَي الانسان، رسائل الي عضد الدوله، شرح كتب ارسطاطاليس قابل ذكر مي‏باشند. جالب اين كه ابوسليمان منطقي، نزديك به 800 سال پيش از نيوتن، قانون جاذبه‏ي خورشيد را كشف كرده است).
شيخ ابواسحاق احمد فرزند محمد نيشابوري معروف به ثَعلبي يا ثَعالَبي است. وي در نيشابور زاده شد و بعدها به يكي از فُقها و مفسّرين برجسته بَدَل گشت. ثعلبي كرسي استادي را در نيشابور به خود اختصاص داد و جمع بسياري از مشاهير علماي سني و شيعي در حوزه‏ي وي تربيت يافتند. مشهورترين اثر وي "الكشف و البيان في تفسير القرآن" است كه معروف به تفسير ثعلبي است. هم‏چنين كتاب مشهور تاجُ العَروس نيز از اين دانشمند بزرگ ايراني مي‏باشد.
حاج ملامحمد نراقي ملقب به عبدالصاحب معروف به حجت‏الاسلام فرزند ملا احمد نراقي از علماي بزرگ شيعه بوده است كه در علم كلام و فقه و اصول صاحب تأليف است وفات ايشان در سال 1297 ق در كاشان در حدود هشتاد سالگي واقع شد و نزد مدفن پدر بزرگوار خود به خاك سپرده شد. كتب انوارُالتوحيد در كلام، المَراصِد در اصول و مَشارقُ الاحكام در فقه از جمله آثار اين حكيم جليل مي‏باشند.
جنگ‏هاي بين امپراتوري عثماني و روسيه تزاري از سلسله جنگ‏هايى است كه در چند قرن منتهي به قرن بيستم ميلادي به وقوع پيوست. از دلايل عمده اين جنگ‏ها، كوشش روسيه جهت كشورگشايى و تسلط بر درياي سياه و نيز رقابت پنهان دول اروپايى با روسيه بود كه به تحريك عثماني مي‏پرداختند. عمده‏ترين جنگ اين دو كشور در زمان كاترين دوم، امپراتوريس روسيه در نيمه قرن هجدهم شكل گرفت كه به استقلال شبه جزيره كريمه و دستيابي روسيه به سرزمين‏هاي وسيعي منجر گرديد. با اين حال بار ديگر آتش جنگ اين دو كشور در سال‏هاي پاياني اين قرن، فروزان گرديد و به دنبال جنگ بين دولت عثماني و روسيه كه از سال 1787 آغاز شده بود، درگيري‏هاي خونيني در اروپا روي داد. در اين ميان با اينكه چندين بار مذاكرات صلح صورت گرفت اما نتيجه‏اي از مذاكرات به دست نيامد. در نهايت پيشنهاد صلحي از جانب امپراتوري عثماني مطرح شد و مذاكرات صلح بار ديگر از سرگرفته شد تا اينكه در اوت 1791م، روسيه متاركه جنگ به مدت هشت ماه را به صورت مشروط پذيرفت. پس از آن، اين مذاكرات ادامه يافت. و پس از پانزده جلسه، در نهايت در نهم ژانويه 1792م پيمان صلح "ياشي" بين عثماني و روسيه امضا شد كه به تبع آن دولت عثماني سرزمين‏هاي وسيعي را از دست داد. با امضاي اين قرارداد، جنگ‏هاي اروپا در قرن هجدهم ميلادي خاتمه يافت.
خانم سيمون دوبووار، نويسنده معروف فرانسوي، در نهم ژانويه 1908م در پاريس به دنيا آمد. وي پس از اتمام تحصيلات دانشگاهي خود، سالياني را به تدريس گذراند و سپس تدريس را رها كرد. از آن پس، زندگاني دوبووار با يكي از پر سر و صداترين جريان‏هاي اجتماعي فرانسه در آميخته شد كه بخشي از آن، با پيدايش مكتب اگزيستانسياليسم يا وجودگرايى پيوند مي‏خورد. در اين زمان، آشنايى دوبووار با ژان پل سارْتْرْ فيلسوف و نويسنده فرانسوي، تأثير زيادي بوردوبووار نهاد و از آن الهام زيادي گرفت. وي طي سال‏هاي بعد سفرهايى به چين، شوروي و برخي كشورهاي امريكاي لاتين نمود و پس از ارائه گزارش اجتماعي خود، به جامعه اروپا معرفي شد و در فعاليت‏هاي اجتماعي و سياسي متعددي شركت كرد. اما فعاليت مهم او با سرمشق‏گيري از سارْتْرْ، ارائه نظريه اگزيستانسياليسم فمينيستي بود كه در آن به طرزي افراطي، از حقوق سياسي و اجتماعي زنان طرفداري مي‏كند. وي در اثرمعروف خود دراين‏باره كه در ايران به نام جنس دوم به چاپ رسيد، كوشيده است تا از اين بينش فلسفي براي توضيح موقعيت سياسي و فرهنگي زنان در جوامع مرد سالار استفاده كند. دوبووار در اين اثر، تمامي موقعيت زن را در دو زمينه زيست‏شناسي و اجتماعي بررسي كرده و مسيرهايى را كه به آزادي زن مي‏انجامد، بنابر نظريات خود ابراز كرده است. وي هم‏چنين در كتاب ديگري با نام كهنسالي، جامعه، را به سبب رفتار تند و خشني كه با سالخوردگان از خود نشان مي‏دهد به شدت مورد انتقاد قرار داده و به جامعه به دليل ناهنجاري رفتار با زنان حمله‏ور شده است. سيمون دوبووار سرانجام در سال 1986م در 78 سالگي درگذشت.
فكر احداث كانال پاناما از اواخر قرن نوزدهم در ذهن سران اين كشور شكل گرفت و باعث شد كه اين پروژه را به شركتي فرانسوي واگذار كنند، اما اجراي برنامه حفر كانال به دليل شيوع نوعي بيماري، عملي نشد. پس از مدتي در اوايل قرن بيستم حفر اين كانال با كمك امريكا آغاز گرديد و پس از افتتاح آن در سال 1914م، كنترل كانال به امريكا سپرده شد. حضور دائمي امريكا و دخالت در امور داخلي پاناما، اعتراض مردم پاناما را برانگيخت. در سال 1964م، شورش‏هاي شديدي در پاناما به دليل برافراشته شدن پرچم امريكا در كانال روي داد كه منجر به كشته و زخمي شدن صدها نفر گرديد. اين مسئله بازتاب سويى در روابط امريكا باساير كشورهاي امريكاي لاتين نهاد. در نتيجه، حل اين مشكل به عنوان يكي از برنامه‏هاي جيمي كارتر در دوران رياست جمهوري‏اش عنوان گرديد. در سال 1977م، پس از مذاكرات طولاني بين مسؤولان دو دولت، سرانجام طي قراردادي، دولت امريكا متعهد شد كه تا اول ژانويه سال 2000 ميلادي به كلي منطقه كانال پاناما را تخليه كرده و اداره امور كانال را به دولت پاناما بسپارند. با اينكه اكثر مردم پاناما از اين توافق كه حق حاكميت آنها بر منطقه كانال را 23 سال به تاخير مي‏انداخت راضي نبودند، ولي ناچار آن را پذيرفتند. در نهايت در اول ژانويه سال 2000، نيروهاي امريكايي پس از حدود يك قرن حضور در خاك پاناما، اين كشور را ترك كردند و حاكميت پاناما بر كانال استراتژيك پاناما به دولت اين كشور تعلق گرفت.
/خ