تب نوزاد،علائم و درمان آن

تب در بدن نوزادان چیست؟

در ابتدا به یاد داشته باشید که تب، شرایطی است که مغز دمای هسته اصلی بدن نوزاد را از حد طبیعی افزایش می‌دهد. آکادمی اطفال آمریکا، تب در نوزادان را دمای بدن بالاتر از 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتی‌گراد) تعریف می‌کند. دامنه دمای طبیعی بدن کودک بین 5/97 درجه فارنهایت (36.4 درجه سانتی‌گراد) و 99.5 درجه فارنهایت (5/37 درجه سانتی‌گراد) است.

با این حال، روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری دمای بدن کودکان وجود دارد که بر اساس آن‌ها، تعریف تب نیز می‌تواند متفاوت باشد. جالب است بدانید که اندازه‌گیری درجه حرارت بدن نوزادان از زیر بغل کمترین دقت را دارد؛ در حالی که دقیق‌ترین روش برای این منظور، اندازه‌گیری درجه حرارت روده آن‌ها راست می‌باشد.

دمای بدن بین 100 درجه فارنهایت تا 100.2 درجه فارنهایت (37.7 درجه سانتی‌گراد تا 37.8 درجه سانتی‌گراد) تب در درجه پایین یا تب خفیف در نوزادان در نظر گرفته می‌شود؛ در حالی که پزشکان متخصص اطفال درجه حرارت بالاتر از 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتی‌گراد) را تب درجه یک (شدید) در نظر می‌گیرند.

با این وجود، اگر دمای بدن کودک شما بیش از حد طبیعی بود، بهتر است او را در اسرع وقت به مطب پزشک متخصص اطفال ببرید تا دلیل تب کودک را مورد بررسی قرار دهد.1

نشانه‌های جدی همراه با تب چیست؟

اگر در کنار تب، مشکلاتی نظیر گلودرد، گوش درد و درد هنگام ادرار کردن هم وجود داشته باشد، احتمال عفونت مجاری ادراری، عفونت گوش و گلو وجود دارد و باید برای درمان از آنتی بیوتیک ها استفاده شود.

ازجمله سایر نشانه‌هایی که نیاز به رسیدگی دارند نیز می‌توان به کمبود آب بدن کودک اشاره کرد. مثلا اگر هنگام گریه، کودک اشکی نداشته باشد یا دچار افت هوشیاری بشود و کمتر از حالت عادی ادرار کند، باید موضوع را کاملا جدی بگیرید.

هر نشانه‌ای که با وجود تب در بدن کودک رخ بدهد باید سریعا پیگیری بشود و او را به مرکز فوریت‌های پزشکی ببرید. ازجمله نشانه‌های نادر اما بسیار خطرناک در چنین شرایطی می‌توان به این موارد اشاره کرد:‌

تنگی نفس؛

گریه شدید؛

مشکل در برخاستن از خواب؛

وجود جوش و تحریک پوست کودک به‌شکل کبودی‌های بنفشی که با دست کشیدن روی آنها ازبین نمی‌رود.

چنین علائمی می‌تواند نشان از وجود مننژکوکال داشته باشد که نوعی عفونت خون بسیار خطرناک است. اگر زبان، ناخن‌ها و لب‌های کودک آبی و کبود شد (این موضوع نشانه‌ای از دریافت‌نکردن اکسیژن کافی است) یا ناحیه‌ی گردن او سفت و بی‌حرکت شد (علامتی مبنی بر ابتلا به مننژیت) یا دردهای شکمی به سراغش آمد (ممکن است دچار آپاندیسیت شده باشد) سریعا با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.

درصورتی‌که کودک‌تان زیر ۲ سال است و تب برای او بیش از ۲۴ ساعت به‌طول انجامیده نیز سریعا با پزشک تماس بگیرید. درمورد کودکان بزرگ‌تر می‌توانید تا ۳ روز صبر و بعدا به دکتر مراجعه کنید؛ البته درصورتی‌‌که سایر نشانه‌های ابتلا به آنفلونزای H1N1 را نداشته باشد.

درصورتی‌که تب نوزاد یا کودک رفع شود و بعد از چند روز دومرتبه عود کند نیز باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا احتمال عفونت ثانویه وجود دارد.3

چه عواملی باعث بروز تب در بدن نوزادان می‌شود؟

همان‌طور که قبلاً اشاره شد، تب می‌تواند نشانه بروز بیماری‌ها و شرایط مختلفی در بدن نوزادان باشد. در ادامه این مقاله، برخی از دلایل برجسته بروز تب در بدن نوزادان آورده شده است که شایع‌ترین این موارد به شرح زیر می‌باشند:
 

1-بروز انواع عفونت‌های ویروسی در بدن نوزادان

لازم است بدانید که مغز کودک با بالا بردن دمای بدن، به وجود ویروس در آن پاسخ می‌دهد. برخی از ویروس‌ها مانند ویروس مالاریا می‌توانند باعث بروز تب در بدن کودک شما شوند.
 

2-بروز انواع عفونت‌های باکتریایی در بدن نوزادان

هنگامی که سیستم ایمنی نوزادی، باکتری‌های موجود در بدن را تشخیص دهد، منجر به افزایش سیگنال‌های مغزی می‌شود؛ تب نیز هنگامی ایجاد می‌شود که باکتری‌ها سموم را به جریان خون بیمار وارد کنند.
 

3-واکسیناسیون نوزادان

اغلب پزشکان متخصص اطفال عقیده دارند که می‌توان تب را از عوارض جانبی واکسیناسیون نوزادان در نظر گرفت. هر کودکی به دلیل مقابله با انواع بیماری‌ها واکسینه می‌شود؛ ممکن است بعد از واکسیناسیون، او با افزایش دمای بدن خود مواجه شود. با این حال، تب‌های ناشی از واکسیناسیون نوزادان درجه پایین و موقتی بوده و معمولاً بعد از یک روز از بین می‌روند.
 

4-لباس پوشاندن بیش از حد به نوزادان

ممکن است کودکی به دلیل پوشیدن لباس‌های زیاد با گرمای بدن خود مواجه شود؛ پزشکان متخصص اطفال معتقدند که این نوزادان تب ندارند. در چنین شرایطی، در آوردن چند لایه از لباس‌های کودک، به ویژه در فصل تابستان، دمای بدن او را به میزان قابل توجهی کاهش خواهد داد.
 

5-کم ‌آبی بدن نوزاد

به خاطر بسپارید که مصرف کم مایعات و کم‌آبی بدن نوزادان می‌تواند باعث افزایش دمای بدن آن‌ها شود؛ نوزادان تازه متولد شده و نوزادان دو یا سه روزه که برای هیدراتاسیون بدن خود تنها به شیر مادر وابسته هستند، نیز ممکن است دچار کمبود آب بدن شده و تب خفیفی را تجربه کنند.
 

6-گرمازدگی و بالا رفتن حرارت بدن نوزادان

گرمازدگی نیز می‌تواند منجر به بروز تب شدید در بدن فرزند شما شود؛ در برخی موارد، دمای بدن کودک گرمازده بیش از 105 درجه فارنهایت (40.5 درجه سانتی‌گراد) می‌شود. در واقع، می‌توان ادعا کرد که بروز این مشکل نتیجه مستقیمی از قرار گرفتن نوزاد در معرض آب و هوای گرم است.
 

7-دندان در آوردن نوزادان

لازم است بدانید که دندان در آوردن نوزادان باعث بروز تب خفیف در بدن آن‌ها می‌شود؛ هرگز درجه حرارت بدن کودک در این شرایط بالاتر از 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتی‌گراد) نخواهد بود.
 

8-بروز عفونت داخل رحمی در بدن زنان باردار

بعضی اوقات، کودک ممکن است به دلیل عفونت کیسه آمنیوتیک مادر خود، با مشکل تب متولد شود. این نوع تب می‌تواند به دلیل بیماری‌های مادر یا آسیب دیدن رحم او در 9 ماه دوران بارداری رخ دهد.

نمونه‌ای از عفونت داخل رحمی، کوریوآمیونیتیت است که در صورت بروز آن، نوزاد بلافاصله پس از تولد یا چند روز پس از تولد دچار تب می‌شود. این اتفاق زمانی می‌افتد که باکتری‌ها به مایع آمنیوتیک و جفت مادر حامله حمله کنند.

بر اساس این توضیحات، می‌توان ادعا کرد که بروز تب در بدن نوزادان یکی از علائم بروز برخی بیماری‌ها به شمار می‌رود؛ هر بیماری می‌تواند شاخص‌های دیگری را هم نشان دهد. پس، با مشاهده درجه حرارت بالا در بدن فرزند خود، نگران نباشید!1

روش‌های درمان تب در کودک

تب، بخشی از دفاع بدن در برابر باکتری‌ها و ویروس‌هاست و ابتلا به تب، به بدن پیغام می‌دهد که گلبول‌های سفید و آنتی‌بادی‌های بیشتری برای مبارزه با عفونت بسازد.

از سوی دیگر نیز اگر درجه حرارت کودک بیش از حد بالا باشد، او ناراحت‌تر از آن خواهد بود که بتواند چیزی بخورد، بنوشد یا بخوابد و همین موضوع بهبود او را سخت‌تر خواهد کرد. پس از تشخیص پزشک برای درمان و در صورت تأیید او می‌توانید موارد زیر را برای بهبود سریع‌تر کودک در نظر بگیرید:
 

داروهای تب‌بُر

اگر تب، کودک شما را اذیت می‌کند، در صورت تأیید پزشک می‌توانید برای پایین آوردن درجه حرارت بدن، به او قطرۀ استامینوفن کودکان بدهید. هنگام دارو دادن به کودک خیلی مراقب باشید، زیرا وزن کودک دُز مناسب دارو را تعیین می‌کند.

لازم است همیشه از پیمانه‌ٔ همراه دارو یا قطره‌چکان برای اندازه‌گیری میزان داروی مصرفی استفاده کنید. داروهای کاهش تب را بیشتر از دوز توصیه شده به کودکتان ندهید.

دستورالعمل‌های روی جعبۀ دارو احتمالاً توضیح می‌دهد که می‌توانید قطرۀ استامینوفن را هر چهار یا شش ساعت به کودک بدهید، اما هرگز به کودک خود آسپیرین ندهید.

آسپیرین می‌تواند خطر ابتلا کودک به سندرم ری، اختلالی نادر اما بالقوه کشنده، را بیشتر کند. بیشتر پزشکان داروهای بدون نسخۀ پزشک برای سرفه و سرماخوردگی را برای نوزادان توصیه نمی‌کنند،‌ اما اگر کودک در حال حاضر، داروهای تجویزی پزشک را مصرف می‌کند، قبل از دادن هر داروی دیگری مثل ایبوپروفن یا استامینوفن، با پزشک کودک صحبت کنید.

داروهای سرفه و سرماخوردگی ممکن است حاوی این اقلام ایبوپروفن یا استامینوفن باشند، بنابراین ممکن است با این کار، به کودک بیش از حد دارو داده باشید. قبل از دادن داروهای مسکن به کودک نیز باید با پزشک مشورت کنید. از دادن ایبوپروفن به شیرخوار یا کودکان بدون مشورت با پزشک خودداری کنید.
 

پرهیز از پوشاندن لباس بیش از حد به کودک

برای جلوگیری از کم‌آبی بدن، شیر مادر یا شیر خشک زیادی به او بدهید و لباس زیادی به او نپوشانید یا وقتی خواب است، خیلی او را با لباس یا پتو گرم نکنید.

اگر به دلیل پوشیدن لباس‌های اضافی و یا داغ بودن هوا، درجه حرارت بدن کودک بالاتر از حد طبیعی است، سعی کنید با کم کردن چند لایه از لباس‌های او و فراهم کردن فضای خنک برای استراحت یا بازی، به پایین آوردن دمای بدن او کمک کنید.
 

کاهش تب با اسفنج مرطوب

برای کاهش تب، می‌توانید یک اسفنج مرطوب‌شده با آب ولرم را به بدن کودک بکشید یا او در آب ولرم حمام دهید. هرگز سعی نکنید برای کاهش تب، به بدن کودک الکل بزنید.

الکل می‌تواند از طریق پوست جذب و وارد جریان خون کودک شود. همچنین الکل می‌تواند بدن کودک را با سرعت زیادی سرد ‌کند که در نهایت درجه حرارت بدن کودک را افزایش خواهد داد.

دقت کنید که آب مصرفی سرد نباشد و حداکثر ۵ درجه از درجه حرارت بدن کودک کمتر باشد. در صورت بروز لرز یا ناخوشایندی کودک، از تن‌شویه یا پاشویه کردن کودک خودداری کنید و آن را متوقف کنید.2

پینوشتها
1.www.mamanam.com
2.www.madarsho.com
3.www.chetor.com