رفلاکس اسید معده در نوزادان

رفلاکس اسید معده در نوزادان چیست؟

در ابتدا به یاد داشته باشید که رفلکس اسید معده برگشت غیر طبیعی اسید از معده به مری نوزاد، از طریق اسفنکتر پایین مری می‌باشد. اسفنکتر دریچه‌ای عضلانی است که مانع از ورود مواد معده به مری می‌شود. از آنجایی که نوزادان دارای اسفنکتر ضعیفی هستند که به طور غیر طبیعی باز می‌شود، احتمال بروز رفلکس اسید معده در بدن آن‌ها بسیار بیشتر از افراد بزرگ‌سال است.

اسید معده سوز‌آور است و عضلات داخلی مری کودک را تحریک می‌کند. از آنجایی که این بیماری به دلیل نقص عملکرد دریچه استئوفاژال ایجاد می‌شود‌، به آن رفلکس اسید معده (GER) یا فقط ریفلاکس گفته می‌شود. اگر این مشکل همچنان در بدن نوزادی ادامه داشته باشد، به آن بیماری رفلکس اسید معده گوارشی (GERD) گفته می‌شود.

لازم است بدانید که نوزادان نارس نیز از ممکن است از رفلکس اسید معده رنج ببرند، زیرا دریچه مری آن‌ها ضعیف است. با این حال، بروز مشکل رفلکس اسید معده در بین نوزادان سالم نیز کاملاً متداول است؛ برخی از پزشکان متخصص اطفال اظهار می‌کنند که حداقل یک نوزاد از پنج کودک، رفلکس اسید معده را تجربه می‌کند.

همچنین، آکادمی آمریکایی کودکان و زایمان (AAP) اظهار می‌دارد که بروز مشکل رفلکس اسید معده در نوزادان، امری کاملاً طبیعی است و نباید دلیلی برای نگرانی مادران بی‌تجربه باشد.1
 

علائم رفلاکس نوزاد

به‌طور کلی رفلاکس نوزاد نگران‌کننده نیست و احتمال اینکه محتویات معده به‌اندازه‌ای اسیدی باشند که گلو یا مری را تحریک کنند و مشکلاتی را به وجود بیاورند، بسیار اندک است.

در صورتی که نوزاد علائم زیر را دارد باید به پزشک مراجعه کنید:

نوزاد وزن اضافه نمی‌کند.

به‌شدت استفراغ می‌کند، طوری که محتویات معده با فشار از دهان او خارج می‌شود (استفراغ جهنده، projectile vomiting).

مایعی سبز یا زرد بالا می‌آورد.

خون یا موادی شبیه تفالهٔ قهوه را بالا می‌آورد.

از خوردن غذا امتناع می‌کند.

در مدفوع او خون وجود دارد.

دچار مشکل تنفسی یا سرفهٔ مزمن شده است.

در ۶ ماهگی یا پس از آن شروع به استفراغ کرده است.

پس از خوردن غذا به‌طور غیرطبیعی، کج‌خلق و تحریک‌پذیر می‌شود.

بعضی از این موارد می‌تواند نشانه‌ٔ مشکلات جدی ولی درمان‌پذیری مانند GERD یا انسداد در دستگاه گوارش باشد.3
 

راه‌هایی برای کاهش و رفع ریفلاکس در کودک

روش‌ها و راهکارهایی برای تسکین ناراحتی ریفلاکس کودکان وجود دارد که برخی از آنها شامل موارد زیر است:

سعی کنید در حین خوردن شیر مادر یا شیر خشک، کودک را در وضعیت عمودی‌تری نگه دارید و پس از پایان تغذیه نیز چند دقیقه پشت او را صاف نگه دارید.

درست بعد از شیر خوردن، او را برای چرت زدن یا حتی تعویض پوشک نخوابانید یا را روی شکمش قرار ندهید.

کم کردن شیر مادر یا شیر خشک در هر وعدۀ تغذیه نیز ممکن است به تخفیف علائم ریفلاکس کمک کند. می‌توانید کم کردن مقدار شیر را با افزایش تعداد وعده‌های تغذیه جبران کنید و حتماً پس از هر وعده غذا آن‌قدر او را تحریک به آروغ زدن کنید تا آروغ کاملی از او بگیرید.

از پزشک خود بپرسید که آیا باید شیر مادر یا شیر خشک را کمی غلیظ‌تر کنید یا از چه نوع شیر خشکی استفاده کنید.

دور نگه داشتن نوزاد از دود دخانیات نیز می‌تواند علائم ریفلاکس را کاهش دهد.

بر اساس نظر کارشناسان، در چنین وضعیتی نباید کودک را روی صندلی ماشین بخوابانید، زیرا این وضعیت فشار بیشتری به معدۀ او می‌آورد و ممکن است علائم ریفلاکس را افزایش دهد.

در نهایت هم اگرچه خوابیدن نوزاد روی شکم ممکن است به کاهش علائم ریفلاکس معده به مری کمک کند، اما کارشناسان این کار را توصیه نمی‌کنند، زیرا ریسک سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را افزایش می‌دهد.2
 

رژیم غذایی نوزادان جهت مدیریت رفلکس اسید معده

مراقبت مناسب از رژیم غذایی نوزادان در خانه، از روند درمان رفلکس اسید معده پشتیبانی می‌کند؛ این روش‌ها به کودک کمک می‌کند که زودتر از موعد از شر این مشکل راحت شود. برخی از مهم‌ترین این موارد به شرح زیر می‌باشند:

در ابتدا، نوع شیر خشک مصرفی کودک خود را تغییر دهید تا ببینید که آیا او از رفلکس اسید معده رهایی می‌یابد یا خیر.

برای تغذیه بهتر نوزاد مبتلا به رفلکس اسید معده، تغییراتی در رژیم غذایی روزانه او ایجاد کنید، زیرا نوزادان به دلیل رفلکس اسید معده تمایل به استفراغ دارند که این امر، تأثیر منفی بر اشتهای آن‌ها خواهد داشت. اصلاح رژیم غذایی کودک به او کمک می‌کند تا کالری کافی برای رشد طبیعی خود را کسب کند.

برای این منظور، والدین می‌توانند غلاتی مانند برنج را در رژیم غذایی کودک خود قرار دهند تا کربوهیدرات اضافی مورد نیاز بدن او را تأمین کنند. جالب است بدانید که برنج تأثیر ملایمی بر روی معده نوزادان دارد و به راحتی هضم می‌شود.

علاوه بر این مورد، پزشک معالج می‌تواند یک نوع شیر خشک خاص با کالری بالا را برای کودک تجویز کند؛ این نوع شیر خشک را می‌توان برای نوزادان شیرخوار که مصرف کالری ناکافی دارند، نیز توصیه کرد (نوزادانی که روند تغذیه آن‌ها فقط با شیر مادر تکمیل نمی‌شود).

اگر کودک شما از نوع شدید رفلکس اسید معده رنج می‌برد، هر آنچه را که بلعیده است، استفراغ می‌کند. در چنین مواردی، می‌توان او را از طریق لوله بینی نازوگاستریک در بیمارستان تغذیه کرد. پزشکان متخصص اطفال لوله‌ای را از داخل بینی کودک قرار می‌دهند که از آنجا به داخل مری و سپس معده می‌رود.

در چنین شرایطی، شیر خشک مستقیماً به معده بیمار ارسال می‌شود. در موارد پیچیده رفلکس اسید معده یا عمل جراحی معده، لوله از بینی به طور کامل به روده نوزاد منتقل می‌شود.

در این شرایط، شیر خشک مستقیماً به قسمت اثنی عشر روده کوچک پمپ می‌شود؛ اما این روش‌ها فقط در شرایط شدید مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در بیشتر موارد، رفلکس اسید معده نوزادان با مصرف داروهای و جراحی رفع می‌شود؛ معمولاً نیازی به روش‌های تغذیه تهاجمی نیست. با این حال، عدم درمان رفلکس اسید معده ممکن است منجر به بروز عوارض جدی در بدن نوزادان شود.1
 

درمان رفلاکس نوزاد

معمولا رفلاکس نوزاد خودبه‌خود برطرف می‌شود. در این مدت ممکن است که پزشک موارد زیر را به شما توصیه کند:

دادن وعده‌های غذایی کوچک‌تر در دفعات بیشتر به کودک؛

قطع کردن شیردهی برای آروغ زدن کودک؛

به‌طور عمودی نگه داشتن کودک به‌مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه پس از شیر خوردن.

در صورت تغذیهٔ کودک با شیر مادر، حذف محصولات لبنی، گوشت گاو یا تخم مرغ از رژیم غذایی مادر برای بررسی اینکه آیا کودک به چیزی آلرژی دارد.

تغییر نوع شیرخشکی که برای تغذیهٔ کودک خود استفاده می‌کنید.

استفاده از اندازهٔ متفاوتی از سرشیشهٔ شیر کودک. اگر سرشیشهٔ شیر بیش از حد بزرگ یا کوچک باشد، موجب می‌شود که همراه شیر، هوا نیز وارد دهان کودک شود.

غلیظ‌تر کردن شیر خشک یا شیر مادر دوشیده‌شده، به‌میزان اندک و به‌طور تدریجی، با سریال برنج (rice cereal). گرچه این روش، راه‌حل معقولی به‌نظر می‌رسد، ولی افزایش غلظت شیر موجب اضافه کردن کالری‌های غیرضروری به رژیم‌ غذایی کودک می‌شود.
 

مصرف دارو

مصرف داروهای رفلاکس برای کودکانی با رفلاکس بدون عارضه توصیه نمی‌شود. زیرا این داروها از جذب کلسیم و آهن جلوگیری می‌کنند و خطر ابتلابه عفونت‌های روده‌ای و تنفسی خاصی را افزایش می‌دهند.

ولی می‌توان داروهای مسدودکنندهٔ اسید (acid-blocking medication) مانند رانیتیدین برای نوزادان یک‌ماهه تا یک‌ساله یا امپرازول منیزیم (omeprazole magnesium، با نام تجاریِ پریلوسک، Prilosec) برای کودکان یک‌ساله یا بزرگ‌تر را برای مدتی کوتاه امتحان کرد، اگر کودک شما:

وزن گیری نوزاد خوب نیست و درمان‌های محافظه‌کارانه‌تر اثر نکرده‌اند.

از غذا خوردن امتناع می‌کند.

شواهدی از التهاب مری دارد.

دچار آسم و رفلاکس مزمن است.
 

عمل جراحی

در موارد نادر، با استفاده از عمل جراحی اسفنگتر تحتانی مری تنگ می‌شود تا از بازگشت اسید به مری جلوگیری شود. این عمل که فاندوپلیکیشن (fundoplication) نام دارد، معمولا تنها زمانی انجام می‌شود که رفلاکس به‌اندازه‌ای شدید است که از رشد کودک جلوگیری می‌کند یا در تنفس کودک اختلال ایجاد می‌کند.3

عوارض رفلکس اسید معده در نوزادان

اگر رفلکس اسید معده شدید در بدن نوزادان درمان نشود، در نهایت می‌تواند منجر به بروز برخی مشکلات خاص شود که مهم‌ترین این موارد به شرح زیر می‌باشند:

بیماری رفلکس اسید معده یک بیماری پایدار است؛ علائم حاد در بدن کودک به راحتی فروکش نمی‌کند. درمان با روش‌های دقیق مانند جراحی ممکن است برای رفع بیماری لازم باشد.

جریان مکرر اسید معده ممکن است که به آستر داخلی مری آسیب زده و باعث قرمزی و تورم آن شود. در چنین مواردی، مری نوزاد در معرض انواع عفونت‌ها قرار می‌گیرد؛ همچنین، در هنگام عبور مواد غذایی از طریق لوله غذایی، بیمار ناراحتی شدیدی را احساس می‌کند.

محتویات معده ممکن است از مری خارج شده و به داخل نای بریزند. از آنجایی که بروز این مشکل منجر به برونشیول در ریه‌ها می‌شود، ممکن است ریه‌های نوزادان مبتلا به رفلکس اسید معده با مایعات پر شود. این مایعات ممکن است به انواع باکتری‌ها آلوده شده و در نهایت منجر به بروز بیماری شدیدی مانند ذات‌الریه شوند.

رژیم غذایی کودک تحت تأثیر رفلکس اسید معده قرار گرفته و می‌تواند منجر به سوء تغذیه او شود. نوزادان مبتلا به رفلکس اسید معده شدید از افزایش وزن کمتری نسبت به سایر همسالان خود برخوردار هستند. همچنین، این کودکان سیستم ایمنی ضعیفی دارند.

در نهایت به یاد داشته باشید که رفلکس اسید معده عادی منجر به عواقب وخیم در بدن نوزادان نمی‌شود. با این وجود، ممکن است والدین وسوسه شوند که برخی از داروهای خانگی را جهت درمان این مشکل امتحان کنند.1

پینوشتها
1.www.mamanam.com
2.www.madarsho.com
3.www.chetor.com