24 دی 1388 / 28 محرم 1431 / 14 ژانویه 2010

دكتراحمد تفضّلي ايران شناس و زبان شناس برجسته ايراني دارفاني را وداع گفت. دكترتفضّلي ازچهره‎هاي علمي و ممتازايران بود كه درحوزه زبانهاي ايران باستان و ميانه بويژه فارسي پهلوي شهرتي جهاني داشت. دكترتفضّلي ازاعضاي پيوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسي بود و دراين مدت خدمات شايان توجهي به زبان و ادب فارسي كرد. تصحيح انتقادي گزيده‎هاي زادِسپَرَم و ترجمه آن به زبان فرانسه ازآثارارزشمند دكترتفضّلي است كه جايزه بين المللي كتاب سال را براي ايشان به ارمغان آورد.
آيت‏اللَّه ابوالحسن رفيعي قزويني در سال 1270ش (1310ق) در قزوين به دنيا آمد و دروس حوزوي را در قزوين و تهران گذراند. وي در تهران از محضر عالمان نامداري همچون: ميرزا عبدالنبي نوري، ميرزا حسن كرمانشاهي و محمدعلي شاه‏آبادي استفاده كرد و در علوم معقول و منقول به مدارج والايي دست يافت. پس از ورود آيت‏اللَّه شيخ عبدالكريم حائري يزدي به قم، ايشان نيز به اين شهر عزيمت كرد و به تدريس و تاليف پرداخت. ميرزاي قزويني پس از سالياني راهي قزوين گرديد و حوزه آن ديار را رونقي دوباره بخشيد. در حلقه درس اين حكيم الهي، شاگردان برجسته‏اي پرورش يافتند كه حضرات آيات: حسن‏زاده آملي، محمد امامي كاشاني و امام خميني از آن جمله‏اند. آيت‏اللَّه رفيعي از افراد نادري است كه علوم عقلي و نقلي را به خوبي فرا گرفته و مدارج عالي كمال را پيمود. از سيدابوالحسن رفيعي قزويني آثار متعددي بر جاي مانده كه مسأله رجعت، كتاب حج و خمس استدلالي از آن جمله‏اند. وي سرانجام در 24 دي ماه 1353ش برابر با اول محرم 1395ق در 83 سالگي درگذشت و در حرم حضرت معصومه(سلام الله علیها) به خاك سپرده شد.
آيت‏اللَّه سيد علي خامنه‏اي رييس جمهور وقت اسلامي ايران در اولين مرحله از سفر دوره‏اي خود به چند كشور آسيايي و آفريقايي وارد پاكستان شد و مورد استقبال وسيع و گسترده مردم مسلمانِ اين كشور همسايه قرار گرفتند. استقبال پرشور مردم از رييس جمهور ايران كه به عنوان مهمان رسمي دولتِ پاكستان وارد اين كشور شده بودند نشان دهنده علاقه مردم مسلمان پاكستان به انقلاب و نظام اسلامي حاكم بر آن به شمار مي‏رود. در اين سفر سه روزه، رؤساي جمهور دو كشور خواستار گسترش روابط دو جانبه تجاري، صنعتي، كشاورزي، فرهنگي و نفتي شدند.
عبدالوهاب وصال شيرازي متخلّص به نوراني از نوادگان شاعر معروف دوره قاجار، وصال شيرازي، در سال 1302 ش در شيراز به دنيا آمد. وي پس از طي دوران تحصيلات مقدماتي در شيراز، به تهران رفت و دكتراي زبان و ادبيات فارسي گرفت. نوراني از آن پس در بخش زبان و ادبيات فارسي دانشگاه شيراز به تدريس پرداخت و از همين مركز علمي با درجه استادي بازنشسته شد. از جمله كارهاي ادبي وصال، تصحيح و تحشيه بر متون كلاسيك است كه تصحيح مصيبت نامه عطار، هزار مزار و نوايدُ السُّلوك از آن جمله است. وصال شيرازي، بيش از سي سال عضو پيوسته انجمن ادب فارسي بود و در جلسات كانون دانش پارس شركت مستمر داشت. وي سرانجام در 71 سالگي درگذشت.
استاد محمد امامي قاضي كه بعدها به محمد قاضي تخفيف شهرت داد، در مردادماه 1292ش در مهاباد به دنيا آمد. وي پس از اخذ ليسانس به كارهاي متنوع اداري و دولتي روي آورد و به دليل تسلط به زبان فرانسه، به ترجمه آثار برجسته ادبي و تاريخي جهان پرداخت كه بي‏شك آشنايي نسل كنوني با حجم عظيمي از رمان‏هاي مشهور غرب، مرهون تلاش و ذوق‏ورزي‏هاي محمد قاضي است. نثر ترجمه‏هاي او چنان شيوا و رسا و بدون تعقيد و گره است كه آثارش را به واقع سرمشقي براي ديگر مترجمان ساخته است. قاضي به جز ترجمه آثاري از قبيل: دُن كيشوت، سپيد دندان، جزيره پنگوئن‏ها، تاريك‏ترين زندان و مهاتما گاندي و... كه جزو برترين آثار ادبي جهان محسوب مي‏شوند، چند داستان و نيز كتابي درباره سرگذشتِ ترجمه‏هايش و كتابي با عنوان خاطرات يك مترجم دارد كه در آن با بياني بسيار جذاب از دوران كودكي و زندگي خود سخن گفته است. محمد قاضي گرچه بيش از سي سال از آخر عمر خود را تنها با عينك مي‏ديد و با سمعك مي‏شنيد و با صوتك سخن مي‏گفت، اما تا واپسين روزهاي عمر، از كار و خلاقيت باز نايستاد و بر گنجينه نفيس آفرينش‏هاي ادبي خويش گوهري ديگر مي‏افزود. اين استاد مترجم، سرانجام پس از تحمل سال‏ها بيماري، در 24 دي ماه 1376 ش در 84 سالگي دارفاني را وداع گفت و پيكرش بنا بر وصيت او در زادگاهش مدفون گرديد.
ميرزا حيدر قلي خان كابلي مشهور به سردار كابلي از عالمان بزرگ معاصر و صاحبنظر در علوم ديني و رياضي در كابل به دنيا آمد. اودر سال 1297هجري قمري به هنگام اشغال افغانستان بدست قواي انگليسي به هند عزيمت كردو مدت 7 سال در لاهور زندگي كرد . اين عالم بزرگ در اين مدت قرآن وتفسير رابخوبي آموخت و سپس به كاظمين سفر كرد ودرآنجا از محضر سيدحسن مدرس و سيدمحسن امين فيض برد و اجازه اجتهاد كسب كرد سردار كابليدر سال 1310هجري قمري به ايران آمد از آثار او : ديوان ابوطالب ،الاربعين في فضايل امير المومنين و ترجمه انجيل برنابا را ميتوان نام برد .
پس از محاصره‏ي بغدادتوسط سپاهيان مغول به فرماندهي هلاكوخان، مغولان شكافي در ديوار بغداد ايجاد كردند و به شهر ريختند. لشكريان خليفه‏ي عباسي كه فكر نمي‏كردند سپاه مغول تا اين حد نيرومند باشد، از هم متلاشي گرديد و افراد آن به سرداب‏هاي اطراف شهر پناه بردند. سپاه مغول بدون مقاومت لشكر خليفه، بغداد را تصرف نمود و دست به كشتار مردم زد.
ميرزا طاهر بن فرج اللَّه تنكابني در سال 1280 ق در كلاردشت به دنيا آمد. پس از تحصيل مقدمات به تهران رفت و فقه و اصول و حكمت را در نزد مدرس زنوزي، محمدرضا قمشه‏اي و ميرزا ابوالحسن جلوه شاگردي نمود. سپس به تدريس روي آورد و در مدرسه سپه‏سالار درس مي‏گفت. بعدها وارد سياست گرديد و در دوره‏ي اول و چهارم مجلس شوراي ملي وارد مجلس شد. سرانجام ميرزا طاهر تنكابني در سال 1360 ق در 80 سالگي وفات يافت و در جوار استادش مرحوم جلوه در مزار شيخ صدوق(رحمت الله علیه) مدفون گرديد. درباره‏ي علم و دانش و تبحر او در حكمت و فلسفه گفته‏اند كه با مرگ او، حكمت و فلسفه‏ي قديم نيز در تهران، مُرد.
جورج بِرِكْلي فيلسوف مشهور ايرلندي در 12 مارس 1685م در ايرلند به دنيا آمد و تحصيلات خود را در دوبلين، پايتخت اين كشور به اتمام رساند. سپس به امريكا رفت و در آنجا به تأسيس دانشگاه پنسيلوانيا كمك كرد. هم‏چنين قصيده‏اي در ستايش امريكا سرود و بدان سبب در كاليفرنيا شهر بركلي را به افتخار وي، به نام او بازخواندند و بعدها دانشگاهي نيز به نام او نام‏گذاري شد. بركلي پس از آن در ايرلند به عنوان كشيش و اسقف برگزيده شد و به تامل و تحقيق در فلسفه دين پرداخت. از اين رو شهرت او عمدتاً به خاطر فلسفه ديني اوست نه اشعارش. بركلي معتقد بود فقط دو نوع وجود حقيقي وجود دارد: روح‏ها و تصورات. ارواح، ادراك كننده‏اند و تصورات، ادراك شده. به عبارت ديگر ارواح، فعال، متحرك و ايجاد كننده تصوراتند در حالي كه تصورات، جنبه انفعالي و غير فعال دارند. بركلي با اين مقدمات نتيجه مي‏گرفت كه ارواح افراد بشر داراي ظرفيت محدود هستند در حالي كه خداوند، روح نامحدود و نامتعين است. در نظام عقيدتي بركلي، همه چيز در همه احوال، بستگي به مشيت الهي دارد، بنابراين زنجيره‏هاي منظم و توانمند طبيعت براي هدايت انسان‏ها در امور زندگي ضرورت دارد. بركلي وجود درد يا آلام در جهان را براي رفاه و سعادت آدم، يك ضرورت واجب مي‏داند. او بر اين عقيده است كه جامعيت ذهن به انسان امكان مي‏دهد تا تاثيرات الهي را كه در سراسر نظام طبيعت مي‏درخشد، پذيرا گردد. وي در كتاب خود كه به "اصول" معروف است به اين نتيجه و درخواست مي‏رسد كه بايد در مطالعات، منزلت اول را براي خداوند قائل شويم. او اعلام داشت كه جهان واقعيت، جز در ذهن، وجودندارد و تمام اشياي مادي، تنها وقتي وجود پيدا مي‏كنند كه ذهنْ آنها را تصور كند. بركلي گذشته از فلسفه، به جغرافيا، باستان‏شناسي و اقتصاد علاقه داشت و در هر يك از اين رشته‏ها، تبحر و استادي خويش را به ثبوت رسانيده بود. او مسافرت‏هاي زيادي انجام داد و در سير و سياحت به تدوين آثاري در فلسفه دست زد كه نظريه رؤيت، مبادي علم انسان و آب قطران از آن جمله‏اند. جورج بركلي سرانجام در 14 ژانويه 1753م در 68 سالگي درگذشت.
كنفرانس كازابلانكا در 14 ژانويه 1943م و در هنگامه جنگ جهاني دوم در بندري به همين نام واقع در كشور مراكش برگزار گرديد و فرانكلين روزولت رئيس جمهور امريكا و چرچيل نخست وزير انگلستان به عنوان سران دو دولت اصلي متفقين در آنها شركت داشتند. اين كنفرانس در حالي برگزار گرديد كه دو كشور نسبت به عملكرد يك‏ديگر اعتراض داشتند. انگلستان از اين‏كه امريكا اولويت در شكست آلمان را كنار گذاشته است گله‏مند بود و امريكا نيز از عدم حملات وسيع انگلستان عليه ژاپن شاكي بود. با اين همه، كنفرانس در يك موقعيت خاص زماني برگزار مي‏شد و هدف مشترك آنها در نهايت پيروزي بر متحدين بود. در اين كنفرانس نقشه حمله به سيسيل از جزاير مهم ايتاليا، بمباران كشورهاي جبهه متحد توسط امريكا و ديگر مسايل جنگ مورد بررسي قرار گرفت. هم‏چنين نحوه كمك رساني و تدارك تجهيزات براي روسيه و نيز نحوه حمله به فرانسه مورد بحث و موافقت قرار گرفت. در پايان اين كنفرانس كه به مدت ده روز به طول انجاميد، نمايندگان كشورهاي شركت كننده اعلاميه مشتركي صادر كردند كه به موجب آن متعهد شدند، جنگ را تا تسليم بدون قيد و شرط دولت‏هاي متحد ادامه دهند. خواسته نهايي متفقين، باعث شد تا برخي كشورها، مسئوليت ادامه جنگ و طولاني شدن آن را متوجه متفقين بدانند. بيش از 2 سال بعد از اين كنفرانس، جنگ دوم جهاني با شكست و تسليم آلمان و ژاپن به پايان رسيد.
سرگئي.پ. كورولُف فضانورد برجسته روسي، در 30 دسامبر 1906م متولد شد. گرچه پدرش يك معلم بود اما وي از نوجواني به مسائل مربوط به علم نجوم، موشك سازي و سفر به فضا علاقه داشت و در آن زمينه به مطالعه پرداخت. بعد از انقلاب اكتبر 1917م و روي كار آمدن رژيم كمونيستي، كورولف وارد مدرسه عالي تكنيك شوروي شد و هم‏زمان در كارخانه هواپيماسازي به كار پرداخت. وي با همكاري يك دانشمند روسي نوعي گلايْدِر به نام "كوكتبل" را طراحي نمود و سپس با ساخت هواپيماي سبك به نام "4.sk" در سال 1930م آن را به پرواز درآورد. علاقه به سفرهاي فضايى و انجام كار و پژوهش‏هايى در اين زمينه باعث شد تا كورولف وارد بخش موشك سازي مؤسسه "پيشرفت‏هاي هوايى" شود و با بروز و ظهور استعدادها و توانايى وي، در سال 1932م توسط دولت شوروي مسئوليت طرح‏هاي مربوط به راكت‏سازي برعهده‏اش قرار داده شد. مي‏توان گفت كه كورولف از اين تاريخ در تمام پروژه‏هاي مربوط به موشك‏هاي فضاپيما و قاره‏پيما نقشي اساسي داشت و موشك‏هايى كه تا آن زمان جزء موشك‏هاي پيشرفته به حساب مي‏آمد مانند اسپوتنيك، وستوك، سايوز و... تحت نظر وي ساخته شد. با اين همه با توجه به مسئوليت مهم نظامي و امنيتي وي و نيز جو حاكم بر نظام كمونيستي شوروي، نقش و جايگاه وي تا زمان مرگش پنهان بود. وي سرانجام در 14 ژانويه 1966م در 60 سالگي درگذشت.
سرگرد شورشي، سعد حداد، نظامي متمرّد و مزدور ارتش لبنان، در سال 1937م در جنوب لبنان به دنيا آمد. او پس از پايان تحصيلات خود، در سال 1958م وارد ارتش لبنان شد و پس از طي دوره آموزش توپخانه در فرانسه، راهي امريكا شد. سعد حداد در امريكا نيز يك دوره مقابله با عمليات نظامي انقلابيون را در مدارس نظامي اين كشور گذراند و در سال 1975م به لبنان بازگشت. چندي بعد، به عنوان يك عنصر ناراضي، از ارتش لبنان جدا شد و با حمايت اسرائيل، رهبري يك گروه از نظاميان ناراضي لبنان را در جنوب اين كشور به منظور مقابله با نيروهاي انقلابي و مسلمان فلسطيني و لبناني بر عهده گرفت. بدين ترتيب آموخته‏هاي نظامي سعد حداد در فرانسه و امريكا، صرف مبارزه با گروه‏هاي مسلمان و به وجود آوردن نوار امنيتي در مرزهاي شمالي رژيم صهيونيستي گرديد. به همين دليل بود كه در سال 1977م از وايْزْمَن، وزير جنگ وقت اسرائيل، مدال لياقت دريافت كرد. سعد حداد در 18 آوريل 1979م، رسماً ارتش لبنان آزاد را اعلام كرد و از آن پس حقوق و اسلحه مورد نياز خود را از طريق رژيم صهيونيستي تامين نمود. در اين زمان او عملاً مدافع مرزهاي شمالي اسرائيل و راهنماي مأموران مخفي رژيم صهيونيستي براي تجسّس در لبنان شده بود. سعد حداد و گروه تحت فرمانش به تدريج در سايه حضور نظامي صهيونيست‏ها در اراضي جنوب لبنان، قدرت گرفتند، به طوري كه مقر فرماندهي خود را به صورت علني در شهر صيدا قرار دادند. او به هنگام حمله سنگين رژيم صهيونيستي به نواحي مركزي لبنان در 6 ژوئن سال 1982م، به عنوان راهنما و هادي اصلي صهيونيست‏ها عمل كرد. او چنان به مقامات صهيونيستي نزديك بود كه وقتي در سال 1983م به دليل ابتلا به سرطان خون در بيمارستان حيفا بستري شد، موشه آرِنْزْ وزير جنگ وقت رژيم صهيونيستي و هم‏چنين رئيس وقت ستاد ارتش اسرائيل در بيمارستان از وي عيادت كردند. سعدحداد از اين بيماري جان سالم به در نبرد و سرانجام در 14 ژانويه 1984م در 47 سالگي درگذشت.
صلاح خَلَف معروف به ابواياد مرد شماره دو سازمان آزادي بخش فلسطين پس از ياسر عرفات، عضو كميته مركزي و مسئول امنيتي جنبش فتح، در سال 1933م در شهر يافا به دنيا آمد. وي در سال 1948م هم‏زمان با اولين جنگ اعراب و اسرائيل همراه با خانواده به غزه رفت. ابواياد تحصيلات خود را در قاهره به پايان برد و پس از آشنايى با ياسر عرفات، همدوش او در چندين عمليات ضدصهيونيستي شركت كرد. او از ابتداي امر از تشكيل يك سازمان چريكي براي مبارزه خالصانه با اشغال‏گران صهيونيستي در فلسطين جانبداري مي‏نمود. پس از جنگ 6 روزه، وي مسئول روابط فتح با دولت‏هاي عربي شد و توانست حمايت جمال عبدالناصر در مصر و عبدالسلام عارف در عراق را جلب كند. او همواره از سياست‏هاي محافظه‏كارانه و نرمش‏هاي سياسي ياسر عرفات انتقاد مي‏كرد و خواهان جديت در كار بود. با اين حال، عرفات هرگز حاضر به حذف وي از سازمان آزادي‏بخش فلسطين نشد. سرانجام مأموران موساد، سازمان جاسوسي رژيم صهيونيستي در يك اقدام جنايت‏كارانه ابواياد را به همراه دو مقام ديگر سازمان آزادي بخش فلسطين در 14 ژانويه 1991م در 58 سالگي در تونس به قتل رساندند. ترور اين افراد آن هم با نقض حاكميت ملي و تماميت ارضي كشوري مستقل يعني تونس نشان داد كه رژيم صهيونيستي براي حذف مخالفان خود به هيچ قانون بين‏المللي پاي‏بند نيست. چرا كه اين رژيم، بارها ساير رهبران گروه‏هاي فلسطيني و لبناني مخالف خود را در ديگر كشورها ترور كرده است. با اين حال چند ماه پس از ترور صلاح خَلَف، (ابواياد) رهبران سازشكار سازمان آزادي‏بخش فلسطين در اكتبر 1991م مذاكرات به اصطلاح صلح را با رژيم اشغال‏گر قدس آغاز كردند و در سال 1993م رژيم صهيونيستي را به رسميت شناختند.
سايروس وَنس وزير امور خارجه اسبق ايالات متحده امريكا در 27 مارس 1917م در امريكا به دنيا آمد و پس از طي تحصيلات متوسطه، از دانشگاه ييل فارغ التحصيل گرديد. وي مشاغل كاري خود را از خدمت در نيروي دريايى امريكا آغاز نمود و از سي سالگي به وكالت پرداخت. وَنس سپس در كميته‏هاي مختلف سناي امريكا، از جمله كميته ويژه نيروهاي مسلح و فضا و هوانوردي، سمت‏هايى برعهده گرفت و از سال 1964م، معاونت وزارت دفاع، به وي سپرده شد. او در زمان رياست جمهوري ليندون جانسون، در مسائل بين‏المللي هم‏چون قبرس، كُره و مذاكرات صلح ويتنام، به عنوان نماينده امريكا حضور داشت. وَنس در زمان رياست جمهوري جيمي كارتر، با عنوان وزير امورخارجه، در تنظيم پيمان صلح مصر با رژيم نژادپرست اسرائيل در سال 1979م در كمپ ديويد، فعاليت زيادي نمود و براي به رسميت شناخته شدن رژيم صهيونيستي تلاش كرد. ونس نهايتاً پس از تلاش نافرجام واشينگتن براي نجات گروگان‏هاي لانه جاسوسي امريكا در تهران، از سمت خود استعفا كرد. با اين حال از فعاليت‏هاي سياسي كناره‏گيري نكرد و در سال‏هاي بعد به عنوان نماينده دبيركل سازمان ملل متحد، در مسائلي نظير يوگسلاوي، افريقاي جنوبي، بوسني و قَره‏باغ شركت داشت. وي در كتاب خود با نام انتخاب‏هاي دشواركه در سال 1983م منتشر شد، ضمن توصيف سياست امريكا در قبال ايران، در مورد علت سرنگوني رژيم پهلوي مي‏نويسد: "سقوط شاه نمونه كاملي براي بررسي چگونگي برخورد تمدن مدرنيسم غرب با ساختار مذهبي و اجتماعي يك جامعه سنتي است". سايروس وَنس سرانجام در 14 ژانويه 2002م در 85 سالگي درگذشت.
/خ