سبزی ریحان و ارزش غذایی آن

 
ارزش غذایی 100 گرم ریحان
انرژی 23 کیلو کالری
کربوهیدرات 2/65 گرم
پروتئین 3/15 گرم
چربی کل 0/64 گرم
کلسترول 0
فیبر 1/6 گرم
 
ویتامین های موجود در 100 گرم ریحان
فولات 68 میکرو گرم
نیاسین 0/902 میلی گرم
پانتوتنیک اسید 0/209 میلی گرم
پیریدوکسین 0/155 میلی گرم
ریبوفلاوین 0/076 میلی گرم
تیامین 0/034 میلی گرم
ویتامین آ 5275 IU
ویتامین سی 18 میلی گرم
ویتامین ای   0/8 میلی گرم
ویتامین کا 414/8 میکرو گرم
 
الکترولیت های موجود در 100 گرم ریحان
سدیم 4 میلی گرم
پتاسیم 295 میلی گرم
 
مواد معدنی موجود در 100 گرم ریحان
کلسیم 177 میلی گرم
مس 385 میلی گرم
آهن 3/17 میلی گرم
منیزیم 64 میلی گرم
منگنز 1/15 میلی گرم
زینک 0/81 میلی گرم
 
مواد مغذی گیاهی در 100 گرم ریحان
کاروتن بتا 3142 میکرو گرم
کریپتوگزانتین بتا 46 میکرو گرم
لوتئین گزانتین   5650 میکرو گرم


 

انواع ریحان

این گیاه مغذی در رنگ‌های مختلف مثل ریحان بنفش یا سبز و انواع مختلفی مثل ریحان شیرین، یونانی، تایلندی، دارچینی و کاهویی وجود دارد که هر یک از آن‌ها با عطر و طعم خاص خود ویژگی‌های درمانی متفاوتی دارند. {2}
 

خواص ریحان

 
۱. ریحان حاوی آنتی اکسیدان‌ های ضد بیماری است
یکی از خواص اسانس ریحان، توانایی آن در مبارزه با صدمات رادیکال های آزاد و مراقبت از ساختار دی‌ ان‌ ای و سلول‌ های بدن است.

ریحان حاوی دو نوع آنتی‌ اکسیدان فلاونوئید مهم حلال در آب به‌ نام‌ های اورینتین‌ (orientin) و وایسینر (viceninare) است که از گلبول‌ های سفید خون ،محافظ سیستم ایمنی بدن، و همچنین ساختارهای سلولی که در آنها دی‌ان‌ای ذخیره می شود، مراقبت می‌ کنند.

آنتی‌ اکسیدان‌ های موجود در ریحان از تغییر شکل کروموزوم‌ ها که موجب جهش سلولی و رشد سلول‌ های سرطانی می‌ شود، پیشگیری می‌ کنند.

در بدن به‌ دلیل مواد سمی موجود در رژیم غذایی، آلودگی‌ های محیط‌ زیست و تابش نور خورشید، تنش اکسایشی رخ می‌ دهد.

در تنش اکسایشی، تعداد رادیکال‌ های آزاد بیماری‌ زا در بدن افزایش می‌ یابد و بدن مستعد ابتلا به سرطان می‌ شود. اما آنتی‌ اکسیدان‌ های ریحان، با اکسیده‌ شدن مبارزه می‌ کنند و در عین‌ حال از اثرات پیری می‌ کاهند.
 
۲. ویژگی‌ های ضد التهابی دارد
ریحان حاوی اسانس‌ های قوی، از جمله اوژنول (eugenol)، سیترونلول (citronellol) و لینالول (linalool) است.

این اسانس‌ ها، نوعی بازدارنده‌ های آنزیمی هستند که التهاب موجود در بدن را کاهش می‌ دهند. ا

لتهاب عامل اصلی بیشتر بیماری‌ ها مانند بیماری قلبی، روماتیسم مفصلی و بیماری‌ های التهابی روده است.
 
۳. با سرطان مبارزه می‌ کند
بررسی‌ های بالینی تغذیه و سرطان نشان می‌ دهد، ریحان حاوی گیامغذی‌ هایی است که به‌ طور طبیعی می‌ تواند از بروز سرطان پوست، کبد، سرطان دهان و سرطان ریه ناشی از وجود مواد مضر شیمیایی جلوگیری کند. همچنین ریحان فعالیت آنتی اکسیدانی را افزایش داده و سلول‌ های مضر را ازبین می‌ برد و جلوی رشد تومورهای سرطانی را می‌ گیرد.

در آزمایش‌ های روی حیوانات مشخص شد، عصاره‌ ی ریحان از بدن در برابر سرطان و مرگ‌ و میر مراقبت می‌ کند و در همان حال می‌ تواند بافت‌ های سالم و سلول‌ ها را از اثرات منفی درمان‌ های مربوط به سرطان مانند پرتو درمانی یا شیمی درمانی دور نگه دارد.

درواقع می‌ توان از عصاره‌ ی ریحان به‌ عنوان نوعی روش درمانی مکمل سرطان استفاده کرد.

این عصاره حتی برای افرادی که تحت انواع درمان‌ های سنتی هستند نیز کاربرد دارد.
 
۴. حاوی ویژگی‌ های ضد باکتریایی است
یکی دیگر از خواص اسانس‌ های ریحان، محافظت از بدن در برابر رشد باکتری‌ های مضر است.

در بررسی‌ ها مشخص شده که عصاره‌ ی ‌ریحان حتی می‌ تواند جلوی رشد گونه‌ های مقاوم باکتری‌ هایی را که به درمان‌ های آنتی بیوتیکی پاسخ نمی‌ دهند، بگیرد.

هنگامی که محققان دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه لودز در لهستان، در مورد اثر فعالیت ضد باکتریایی روغن ریحان روی بیماری‌ هایی مانند ایی-کولی (E.coli) و باکتری‌ های قدرتمند دیگر جمع‌ آوری‌ شده از بیماران مبتلا به عفونت بررسی کردند، به این نتیجه رسیدند که ریحان علیه گونه‌ های مختلف باکتری‌ ها عمل کرده و جلوی رشد آنها را می‌ گیرد.

دستیابی به این نتیجه، محققان را تشویق کرد تا درمورد چگونگی مبارزه‌ ی ریحان و دیگر اسانس‌ های ضدباکتری با بیماری‌ ها و عفونت‌ های مقاوم در برابر آنتی بیوتیک نیز تحقیق کنند.


 
۵. حاوی ویژگی‌ های ضد میکروبی است
اسانس‌ های ریحان، ضدمیکروب هستند و طیف وسیعی از باکتری‌ ها، مخمرها، قارچ‌ ها و ویروس‌ ها را از میان برمی‌ دارند.

این بدین معناست که می‌ توانید، مراقبت از بدن در برابر ویروس کاندیدا و انواع مشکلات پوستی را نیز به فهرست بلند خواص ریحان بیفزایید.
 
۶. آداپتوژنی که ضد اضطراب است
بررسی‌ ها نشان می‌ دهد که ریحان، آداپتوژنی طبیعی است و مانند داروی گیاهی به بدن کمک می‌ کند تا با شرایط اضطراب‌ آور سازگاری یابد و اثرات مضر عوامل مضطرب‌ کننده روی عملکردهای بدن را خنثی کند.

به‌ طور مثال، محققان به خرگوش‌ هایی که در محیط پراسترس قرار داشتند، برگ‌ های تازه ریحان دادند.

پس از مدت کوتاهی سطح تنش اکسایشی در آنها بسیار کم شد. در بررسی دیگر، سیستم قلبی-عروقی و تنفسی خرگوش‌ ها پس از ۳۰ روز مصرف روزانه دو گرم برگ ریحان، در برابر عوامل اضطراب‌ زا قوی شد. همچنین کاهش بسیار قند خون و افزایش معناداری در فعالیت آنتی اکسیدانی آنها مشاهده شد.
 
۷. افسردگی را برطرف می‌ کند
ریحان به افرادی که به اختلالات روانی یا خلق‌ و خوی، مانند افسردگی و اضطراب مبتلا هستند نیز کمک می‌ کند.

این گیاه همچون داروی ضد افسردگی عمل می‌ کند و روی عملکرد مغز درون قشر آدرنال، اثر مثبت می‌ گذارد.

درواقع ریحان، انتقال‌ دهنده‌ های عصبی را که مسئول تنظیم هورمون های شادی بخش و انرژی‌ زا هستند، تحریک می‌ کند.
 
۸. سلامت قلب و عروق را بهبود می‌ بخشد
ریحان با خواص آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی خود می‌ تواند به ماهیچه‌ های قلب کمک کند که عملکرد رگ‌ های خونی مسئول انقباض و استراحت را به خوبی کنترل کنند. همچنین ریحان می‌ تواند از تجمع خطرناک پلاکت‌ ها در رگ‌ های خونی که سبب لخته شدن خون و در نهایت منجر به ایست قلبی می‌ شوند، جلوگیری کند.

عصاره‌ های ریحان با مهار ترشح سیتوکین‌ های پیش‌ التهابی، از التهابی که منجر به بیماری قلبی-عروقی می‌ شود، نیز پیشگیری می‌ کنند.

سیتوکین‌ ها، پروتئین‌ هایی هستند که از سلولی تولید شده و بر سلول دیگر اثر می‌ گذارد و بدین ترتیب با یکدیگر ارتباط برقرار می‌ کنند و توانایی سیستم دفاعی بدن را بالا می‌ برند.

اما هنگامی‌که این اتفاق در دوره‌ های طولانی‌ مدت رخ دهد، بدن به‌ شکل «آبشاری التهابی» واکنش نشان می‌ دهد و همه‌ ی اندام‌ های بدن دچار تنش می‌ شوند و از سرعت جریان خون، تنظیم هورمونی و عملکرد فرآیندهای شناختی کاسته می‌ شود. همچنین التهاب، موجب تولید پلاک‌های چرب و مملو از کلسترول در خون شده و خطر حملات قلبی و مغزی را افزایش می‌ دهد.
 
۹. به کمک کبد می‌ آید و بدن را سم‌ زدایی می‌ کند
بنابر بررسی‌ های انجام‌ شده روی موش‌ های بیمار، مشخص شد که عصاره‌ ی ریحان در یک دوره‌ ی ۵ روزه می‌ تواند با تولید آنزیم‌ های سم‌ زدا، سیستم دفاعی آنتی اکسیدانی را تقویت و از تشکیل چربی در کبد که منجر به بیماری های کبدی می‌ شود، پیشگیری کند.
 
۱۰. بدن را قلیایی می‌ کند و گوارش را بهبود می‌ بخشد
ریحان موجب تعادل اسید در بدن شده و سطح pH خون را در وضعیت مناسبی قرار می‌ دهد.

همچنین با افزایش باکتری‌ های مفید روده، گوارش و سیستم ایمنی بدن در وضعیتی بهتری قرار می‌ دهد.

در عین‌ حال ریحان می‌ تواند از سطح باکتری‌ های مضر بیماری‌ زا بکاهد.

از دیگر خواص ریحان که به‌ طور سنتی از آن استفاده شده است، کاهش نفخ و احتباس آب، کاهش اشتها، رفع گرفتگی معده، بهبود رفلاکس اسید معده است.

حتی ریحان می‌ تواند کر م‌ها و انگل‌ های معده را از بین ببرد. تجمع بیش‌ از حد مایعات در سیستم گردش خون و بافت‌ های بدن را احتباس آب گویند.
 
۱۱. داروی طبیعی تقویت نیروی جنسی است
قرن‌ هاست که ریحان در ایتالیا، سمبل عشق است. اعتقاد بر این است که عطر ریحان، میل جنسی را افزایش می‌ دهد.

احتمالا با افزایش جریان خون و انرژی و کاهش التهاب می‌ تواند شهوت و میل جنسی را تقویت کند.

در مذهب هندو و طب آیورودا، ریحان مقدس (تولسی) را «اکسیر حیات» می‌ دانستند و از آن برای بهبود عملکرد جنسی و افزایش شادی استفاده می‌ کردند.
 
۱۲. در برابر ابتلا به دیابت و سندرم‌ سوخت‌ و ساز مقاومت می‌ کند
مشخص شده که عصاره‌ ی ریحان می‌ تواند باعث کاهش قند خون و التهاب بدن شود.

بدین‌ ترتیب، می‌ تواند از بدن در برابر ابتلا به دیابت و دیگر بیماری‌ های سوخت‌ و سازی محافظت کند.

همچنین، از خواص دیگر اسانس ریحان می‌ توان به توانایی آن در کاهش تری گلیسرید و کاهش کلسترول خون که احتمال این مشکل در بیماران دیابتی بسیار است، اشاره کرد.

محققان دپارتمان خانه علم دانشگاه آزاد کشاورزی و فناوری هند، اثرات برگ‌ های ریحان مقدس را روی قند خون و سطح کلسترول خون انسان، با استفاده از آزمایش‌ های بالینی دوسوکور بررسی کردند. نتایج نشان داد، ریحان می‌ تواند روی قند خون کنترل داشته باشد و سطح کلسترول خون را تا حدی بهبود بخشد.

این بررسی نشان می‌ دهد که استفاده از مکمل ریحان روشی سودمند و مفید برای کنترل و درمان دیابت و مشکلات ناشی از این بیماری است. {3}


 

موارد احتیاط

در دوران حاملگی و شیردهی، مصرف متعادل گیاه یا فرآورده‌ های آن را باید رعایت و از مصرف مقادیر زیاد و طولانی خودداری کرد.

اسانس ریحان به طور خوراکی یا موضعی در زنان حامله نباید مصرف شود.
 

مهم‌ ترین اثرات گزارش‌ شده

ضددرد، ضدآلزایمر، ضدآرتریت، ضدمیکروب، ضدسرطان، ضدانعقاد خون، ضدسم، ضدورم، ضداکسیدان، ضدتب، ضدعفونی‌کننده، ضدکرم، ضداسپاسم، ضدکاندیدا، ضدنفخ، ضدزخم‌های داخلی، ضدقارچ، تقویت‌کننده قوای جنسی، تولید برادی کاردی، ملین، معرق، هضم‌کننده، ادرارآور، قاعده‌آور، خلط‌آور، مقوی معده، حشره‌کش، شیرافزا، لاروکش، مسهل، خواب‌آور، آرامبخش و محرک. {4}

پی نوشت:
1.www.bazram.com
2.www.delta.ir
3.www.chetor.com
4.www.yjc.ir