چرا کودکان پرخاشگری می‌کنند؟

فراموش نکنید یک کودک کم سن و سال در حال یادگیری مهارت‌های جدیدی مانند کارکردن با یک قیچی و یا ادای جملات سخت است. این کودک می‌تواند سریعا از تلاش برای به سرانجام رساندن کاری به ستوه آید و خشم خود را با ضربه زدن به کسی و یا داد زدن سر کسی و ... تخلیه کند.

همچنین اگر کودک شما برای اولین بار به مهدکودک و یا پیش دبستانی برود یعنی تازه در حال یادگیری این است که دور از خانه باشد. در این حالت اگر فرزند شما احساس بی میلی کند و حس کند به او بی توجهی شده است، ممکن است از عصبانیت کودک کناری خود را هل دهد.
 
در مواقع دیگر فرزند شما ممکن است خسته یا گرسنه باشد. در واقع کودک شما نمی‌داند چگونه مشکلش را کنترل کند به همین دلیل به مشکلش با کتک زدن، گاز گرفتن و ... واکنش نشان می‌دهد.

کودکان در سنین بالاتر و در مدرسه نیز ممکن است در کنترل عصبانیتشان مشکل داشته باشند. مشکلات در یادگیری می‌تواند گوش دادن، تمرکز و یا خواندن را برای او سخت کند و مانعی باشد برای این که کودک بتواند عملکرد مطلوب ارائه دهد و در نتیجه خسته شود. دلایل روانشناسانه دیگری همچون طلاق در خانواده و یا وجود یک بیماری در خانواده باعث ایجاد رنج بیشتری در کودکان می‌شود.

مهمترین نکته در کمک به کودک شما این است که بتوانید او را درک کنید چرا که نتیجه بهتری نسبت به مواخذه او درباره کشیدن موی دوستش دارد!1
 

علل پرخاشگری کودکان

گذشته از علل رشدی پرخاشگری کودک، برای پرخاشگری دلایل مختلفی وجود دارد:
 
1. الگوبرداری از پرخاشگری والدین
کودک در معرض پرخاشگری بزرگتر‌های خود قرار گرفته باشند. در واقع کودکان از والدین خود یاد می‌گیرند که چگونه برخورد کنند، چگونه به خواسته‌های خود برسند، احساس خشم خود را چگونه کنترل کنند و مواردی از این دست. در این زمینه مطالعه مقاله کنترل خشم در برابر کودک می‌تواند راهکارهای مفیدی را در اختیارتان قرار دهد.
 
2. پرخاشگری؛ رفتاری آموخته شده
ممکن است یک کودک، پرخاشگری را راهی برای رسیدن به خواسته‌هایش یافته باشد. بعضی از والدین درمقابل پرخاشگری کودک هول می‌شوند و سریعا خواسته وی را برآورده می‌کنند. یعنی پرخاشگری کودک با هر مرتبه که والدینش چنین کاری می‌کنند، تقویت می‌شود و در نتیجه کودک یاد می‌گیرد با پرخاشگری می‌تواند به خواسته‌اش برسد.
 
3. خلق و خوی کودک و ویژگی‌های فردی
تجربیات عاطفی کودک تأثیر بسیار زیادی در بروز پرخاشگری در او دارد. ممکن است مواردی همچون فقدان احساس دلسوزی، مهارت ارتباطی ضعیف، عملکرد هوشی ضعیف و خلق و خوی دشوار، در کودکان پرخاشگر وجود داشته‌باشد و پرخاشگری آن‌ها را تقویت کند. 
 
4. نقش رسانه‌های در پرخاشگری کودکان
تماشای بیش از حد تلویزیون و یا بازی زیاد از حد با کامپیوتر و تبلت، پرخاشگری کودکان را تشدید می‌کند. کودکانی که به تلویزیون و لب‌تاپ اعتیاد دارند، اغلب روابط خوبی با همسالان و والدین ندارند. علاوه بر این مشاهده صحنه‌های خشونت بار در رسانه‌ها منجر به تمایل آن‌ها برای بروز خشونت در دنیای واقعی می‌شود.
 
5. تأثیر ژنتیک و محیط زندگی
نگرانی‌ها واضطراب‌های خانواده، مشکلات معیشتی اقتصادی، فشارهای روانی، از دست دادن والدین، درگیری‌های والدین همگی ممکن است موجب پرخاشگری کودک شوند. بخشی از علت پرخاشگری به مسائل ژنتیکی بر می‌گردد. در واقع پرخاشگری یکی از مواردی است که کودکان به ارث می‌برند و در واقع می‌توان گفت برخی کودکان ذاتا از برخی دیگر پرخاشگرتر هستند.2
 

چطور با رفتار‌های پرخاشگرانه‌ی بچه‌ها برخورد کنیم؟

اگر از همان ابتدای کار، ابتکار عمل را به دست نگیرید و با رفتارهای پرخاشگرانه‌ی کودک‌تان برخورد نکنید، احتمال دارد که این مشکل در عرض زمان کوتاهی شدت پیدا کند. در ادامه چند نکته‌ی ساده را که به شما در غلبه بر رفتار پرخاشگرانه‌ی کودک‌تان کمک خواهند کرد بیان می‌کنیم:
 
۱. سبک تربیتی
سبک تربیتی نقش مهمی در آموزش در زمان پرخاشگری ایفا می‌کند. از پرخاشگری‌های تصادفی کودکتان به عنوان لحظات آموزشی استفاده کنید.

مثلا، اگر فرزند شما به دوست‌اش آسیب رساند، به جای آنکه همانجا سرش فریاد بکشید از این واقعه استفاده کنید تا به فرزندتان نشان بدهید چطور رفتارهای پرخاشگرانه می‌تواند به دیگران آسیب بزند. سپس کودک‌تان را وادار کنید از صمیم قلب از دوست‌اش عذرخواهی کند.

همچنین، می‌توانید به فرزندتان آموزش بدهید که چطور با عواطف منفی مانند خشم و سرخوردگی به شکلی مؤثر برخورد کند. از کودک خود بخواهید که ارتباط کلامی برقرار کند و مشکل‌اش را با صدای بلند توضیح بدهد.
 
۲. گفتگوی مناسب
موقع برخورد با فرزندتان باید آرام باشید. حتی اگر روز سختی داشته‌اید یا به هردلیلی ناراحت یا عصبانی هستید سعی کنید موقع حرف زدن با فرزندتان درباره‌ی کاری که کرده‌ است آرامش خود را حفظ کنید. با او درباره‌ی نتیجه‌ی رفتارش صحبت کنید – مثلا اینکه اگر به این روش ادامه دهد بچه‌های دیگر ممکن است دیگر تمایلی به بازی کردن با او نداشته باشند. در این موارد مراجعه‌ی منظم به مشاور هم ضروری است.
 
۳. نظارت بر تأثیر دوستان
دوستان نقش بسیار مهمی در زندگی فرزند شما دارند و بر رفتار او به شدت اثرگذار هستند. اگر فرزند شما شاهد این باشد که دوست‌اش جواب پدر و مادرش را می‌دهد یا با خواهر و برادرهایش رفتار پرخاشگرانه دارد، مطمئنا به این رفتار به عنوان رفتاری قابل قبول فکر خواهد کرد. در چنین مواردی باید درباره‌ی اشتباه بودن رفتار دوست‌اش با او صحبت کنید.
 
۴. الگوسازی
همیشه یادتان باشد که بچه‌ها از رفتار پدر و مادرشان تقلید می‌کنند. اگر شما به عنوان پدر یا مادر رفتاری پرخاشگرانه داشته باشید، احتمالا فرزندتان هم از رفتار شما تقلید خواهد کرد. بنابراین سعی کنید در حضور فرزندتان نسبت به شرایط ناخوشایند رفتار پرخاشگرانه نداشته باشید. در برابر کودک‌تان آرام و صبور باشید و سرمشق خوبی برایش ایجاد کنید.
 
۵. قدردانی
استفاده از راهکارهای تأدیبی مثبت – مانند استفاده از سیستم انگیزش و پاداش- به کاهش پرخاشگری کودک کمک می‌کند. اگر کودک‌تان را با خود جایی بردید و او رفتار خوبی داشت بارانی از تحسین برسرش بریزید و به او نشان بدهید چقدر با رفتارش شما را خوشحال کرده است. این باعث می‌شود فرزندتان احساس خوبی پیدا کند و بیشتر این رفتار را تکرار کند.

امیدواریم موارد یادشده به شما کمک کند تا دلایل رفتارهای پرخاشگرانه‌ی فرزندتان و چگونگی مقابله با آنها را بهتر درک کنید. اگر بعد از به کار بردن نکات بالا بهبودی در رفتار کودک‌تان مشاهده نکردید آن‌وقت بهتر است بلافاصله به دنبال راه‌حل دیگری باشید. مثلا می‌توانید با معلم یا مشاور مدرسه صحبت کنید.3

پینوشتها
1.www.setare.com
2.www.honarehzendegi.com
3.www.chetor.com