دانستنی هایی در ارتباط با دوستیابی کودکان

شکل‌گیری دوستی‌ها در کودکی

چگونگی دوست یابی کودکان نشان دهنده استنباط آنان از دوستی است. بنابراین دوستی کودکان خردسال با بازی با کودک دیگر شکل می‌گیرد و کودکان بزرگتر فرآیند دوستی را پیچیده‌تر و تدریجی‌تر می‌دانند. همین که با افزایش سن، افراد در مورد خصوصیات یکدیگر، علایق و ارزش‌های یکدیگر بینش عمیق‌تری پیدا می‌کنند دوستی‌ها نیز عمیقتر می‌شود.
 

ماندگاری دوستی‌ها

دوستی‌های دوران کودکی عموما شکننده است. خیلی سری شکل می‌گیرد و زود هم پایان می‌گیرد. ولی حتی در سال‌های قبل از مدرسه در بعضی از کودکان دوستی‌های عمیق شکل می‌گیرد. چنین دوستی‌هایی معمولا در میان کودکانی است که در نزدیکی یکدیگر زندگی می‌کنند، علایق و فعالیت‌های مشترک و وسایل جالبی برای بازی دارند.
 

معیار دوست یابی کودکان

معیار دوست یابی در کودکی متفاوت است. طبق نظر محققین، در کودکی، دوست کسی است که احساس امنیت می‌دهد و معیاری است که انسان می‌تواند خود را بر اساس آن ارزیابی کند، در فعالیت‌هایی که به تنهایی فرد از عهده انجام آن برنمی‌آید همراهی می‌کند، در موقعیت‌های ناآشنا نقش راهنما را دارد و در حکم کسی است که مهارت و توانایی را در کودک تایید می‌کند.

کودکان مدرسه‌ای دوستانی از جنس و نژاد خود پیدا می‌کنند. حتی در کلاس‌هایی که نژادهای مختلف با هم درس می‌خوانند به ندرت در بین کودکان نژادهای مختلف دوستی شکل می‌گیرد.

در اواسط دوران کودکی، دوستان علایق، نگرش‌ها و جهت‌گیری‌های اجتماعی (مانند اجتناب از مشارکت اجتماعی یا علاقه به آن)، و ارزش‌های مشترکی دارند، ولی از لحاظ هوش و خصوصیات شخصیتی به هم شباهتی ندارند.

در دوست یابی کودکان کلاس هشتمی به هنگام ارزیابی دوستانشان بیش از کودکان کلاس چهارمی بر صمیمیت تاکید می‌کنند و دختران نیز بیش از پسران در دوست یابی خود بر صمیمیت و وفاداری تاکید می‌کنند.

در دوران نوجوانی آنهایی که قصد رفتن به دانشگاه دارند با کسانی دوست می‌شوند که همین هدف را داشته باشند و آنهایی که نمی‌خواهند به دانشگاه بروند با افراد نظیر خود دوست می‌شوند. همچنان که کودکان بزرگتر می‌شوند دوستی آنها با ثبات‌تر و طولانی‌تر می‌شود.1
 

دلایل عدم توانایی دوستیابی کودکان چیست؟

پاسخ به این سوال را باید از جوانب مختلف بررسی کرد.
 

اگر عزت نفس نداشته باشد

یکی از عواملی که به برقراری روابط دوستی و دوستیابی در کودکان کمک میکند این است که آنها چه تصویری از خود در ذهن دارند؟

اینکه آنها خود را چه قدر دوست داشتنی و مهم میدانند، چه قدر خود را در برقراری رابطه دوستی توانمد می دانند و چقدر خودشان را دوست دارند از عواملی هستند که در دوست یابی کودکان مهم وضروری اند.
 

اگر اضطراب داشته باشد

یکی از عواملی که مانع دوستیابی و برقرای درست رابطه بین کودکان می شود اضطراب و نگرانی آنها از این موضوع است. اما اینکه این اضطراب از کجا ریشه دارد و دلیلش  چیست میتواند جوابهای مختلفی داشته باشد که بهتر از برای بررسی درست این موضوع از یک روانشناس کمک بگیرید.
 

اگر مهارتهای برقراری ارتباط را بلد نباشد

در اغلب موارد مشکل اصلی عدم توانمدی کئدکان در دوستیابی تنها به همین دلیل است. وقتی کودک فرصت کافی برای بازی با همسالان و یادگیری این مهارت نداشته باشند و والدین هم نتوانند در این مورد آموزش‌های لازم را انجام دهند یا اهمیت آن را دست‌کم بگیرند، نمی‌تواند دوستی برای خودش پیدا کند.2
 

راهکارهایی برای افزیش مهارت دوست یابی در کودکان

 

گردش های خانوادگی

اجتماع چند گروه خانواده فرصت خوبی برای ورود کودکان در موقعیت های اجتماعی به همراه کودکان سنین متعدد فراهم می کند. این موقعیت ها به کودک شما فرصت می دهد مهارت های اجتماعی را به کار گیرد و در عین حال نظاره گر ارتباط شما با مردم دیگر باشد.

همچنین گردش های خانوادگی موجب ایجاد پیوندهای عمیق داخل خانواده می شود و بعدها که کودکتان باید مقابل فشار گروه همسالان ایستادگی کند؛ چنین گردش هایی نتیجه خود را نشان خواهد داد. پافشاری نکنید.

کودک را در مقابل مردم انگشت نما نکنید، از جملاتی مانند «نمی تونی به دایی ات سلام کنی؟» یا «برای همه از یک تا ده بشمر» بپرهیزید. هرچه قدر کودک در موقعیت های اجتماعی به خودش توجه بیشتری داشته باشد، احساس راحتی برای او مشکل تر خواهد بود.
 

صحبت با کودک

دقیق باشید. درباره رفتارهایی که مشاهده می کنید و اینکه چگونه موجب تاثیرگذاری بر روابط می شوند، گفتگو کنید. درباره دوستی صحبت کنید.

اگر کودک به دلیل تمام شدن یک رابطه دوستی از نظر روانی آسیب دیده است، درباره وضعیت دوستی ها و اینکه چطور طی سال ها دوستان زیادی خواهد داشت که بعضی از آنها به مدت طولانی و بعضی از آنها تنها مدت کوتاهی دوست او خواهند بود، گفتگو کنید.

از کودک بخواهید نام یکی از همکلاسی هایش را که همه او را دوست دارند بگوید و سپس درباره خصوصیات او چنین بپرسید: «چه طور رفتار می کند؟ چه کارهایی انجام می دهد؟ ویژگی های یک دوست خوب چیست؟»
 

تعیین اهداف دوستی

با همدیگر در این باره صحبت کنید که دوست دارد چه مهارت های اجتماعی و چطور دوستی هایی داشته باشد، بیشتر کودکان می توانند به آسانی کودکانی را که دوست دارند، با آنها دوست باشند، نام ببرند.
 

ایفای نقش برای آموزش کودک

اجرای نمایش، فرصتی عالی در اختیار شما قرار می دهد که روش های مناسب رفتار با دیگر مردم را به کودک ارایه دهید. از کودکتان بخواهید که آنها را طوری که مشکل ایجاد نکند، تمرین کند. ابتدا موقعیت های ساده ای را نشان دهید و سپس آنها را پیچیده تر کنید.

موقعیت ها می تواند شامل دعوت یک دوست به بازی، رد یک دعوت، مخالفت مسالمت آمیز، صحبت با تلفن، خوشامدگویی به میهمانان، گفتگو با کودکان و بزرگسالان و یا نمونه ای از یک ورزشکار خوب باشد. نقش ها را بین خودتان عوض کنید.
 

مهارت های گفتگو را آموزش دهید

موارد زیر را تمرین کنید: سلام کردن، معرفی، پرسیدن پرسش های خاصی برای ادامه یافتن گفتگو برای مثال چه خبر؟ دیگه چه طوری ؟ تکرار نام ها را آموزش دهید. نقش معرفی کردن افراد را گوشزد کنید و به کودک بگویید نام دیگران را تکرار کند تا اطمینان یابد آنها را به یاد خواهد آورد. همچنین به کودک بیاموزید که پذیرفتنی است که پس از معرفی شدن به فردی دوباره از او بخواهید نامش را تکرار کند.
 

فرصت هایی برای تمرین

به کودک فرصت دهید مهارت های جدیدش را به کار گیرد. بدون مجبور کردن او را تشویق کنید دوستان دیگر را برای بازی دعوت کند. به او پیشنهاد کنید با هم فیلم ببینند، ساندویچ بخورند یا به تماشای فوتبال بروند. به سوی موقعیت های طولانی تر و کمتر برنامه ریزی شده بروید. به تدریج زمانی را که کودکان با هم سپری می کنند، زیاد کنید.
 

نظارت و تشویق

بگذارید کودک بداند در حال چه کاری است. این کار را با دادن نمره انجام ندهید بلکه به او بگویید. چند کلمه تحسین آمیز به کار ببرید تا به کودک بگویید چه قدر خوب با دوستش کنار آمده یا...
 

والدین به عنوان الگوی دوست یابی کودکان

روش والدین در کنش متقابل با فرزند ممکن است برای کودک الگویی شود در برخورد با غریبه‌هایی که بعدها دوستانش می‌شوند. در مطالعه‌ای کودکان کلاس اولی به هنگام بازی با مادرانشان و هنگام بازی با همسالانی که قبلا ندیده بودند مشاهده شدند.

فرزندان مادران ناسازگار و پرتوقع و کنترل کننده معمولاً به هنگام تعامل با سایر کودکان خواسته‌های خودشان را در نظر می‌گرفتند و می‌خواستند به راه و روش خود عمل کنند. همین رفتار غالبا سبب می‌شد که دیگران آنها را آدم‌های غیر جذابی بدانند.

بر اساس نتایج این مطالعه وقتی بزرگسالی سرمشق رفتارهای خاصی می‌شود کودکان رفتاری شبیه به او خواهند داشت. کودکان در تبادلات اجتماعی با همسالان رفتاری شبیه به رفتار مادران خود بروز می‌دهند. مادران مثبت و موافق فرزندان مثبت و موافق دارند.

مادرانی که به احساسات اهمیت می‌دهند فرزندانی دارند که به احساسات اهمیت می‌دهند و مادران ناسازگار فرزندانی ناسازگار دارند.

کودکان نحوه تبادل با همسالان را ممکن است از طریق روابط با افراد خانواده خود بیاموزند و آن را تعمیم دهند. کودکان غیر محبوب کلاس اولی مادران منفی‌تر داشته که بیشتر فرزندان خود را کنترل می‌کردند.

ولی مادران کودکان محبوب در رفتارشان پذیراتر و مثبت‌تر بوده و به احساس خود و فرزندانشان بیشتر اهمیت می‌دهند.

خوشبختانه می‌توان به کودکان منزوی و مطرود کمک کرد تا با آموختن مهارتهایی بتوانند روابط اجتماعی بهتری با دیگران برقرار کنند و با درمان کمرویی کودکان به توانایی دوست یابی کودکان کمک کرد.1

پینوشتها
1.www.setare.com
2.www.honarehzendegi.com
3.www.asriran.com