آشنایی با روش های تخلیه انرژی در کودکان

ضرورت تخلیه انرژی کودکان

کودکان به طور فطری نسبت به بزرگسالان از انرژی بیشتری برخوردار هستند چرا که آن‌ها برای دست‌یابی به رشد شناختی، اجتماعی و جسمانی مناسب به این نیاز دارند که بتوانند به میزان کافی فعالیت کنند و در محیط خود دست به اکتشاف بزنند.

جلوگیری از این امر باعث می‌شود که کودکان در ابعاد رشدی مختلف دچار مشکل شده و بحران‌های مختلفی را تجربه کنند. از جمله پیامدهای منفی عدم تخلیه انرژی کودکان می‌توان به افسردگی دوران کودکی و بروز انواع مشکلات رفتاری نظیر پرخاشگری اشاره کرد. 1
 

وظیفه والدین برای تخلیه انرژی کودکان

برای آنکه انرژی کودک تخلیه شود لازم نیست کار خارق‌العاده‌ای انجام دهید بلکه مهم‌ترین چیز این است که ساعاتی را در روز برای انجام بازی‌های حرکتی با کودک اختصاص دهید.

بازی در رشد کودک نقش بسیار تأثیرگذاری دارد چرا که در جریان بازی نه تنها مهارت‌های حرکتی کودک تکامل می‌یابد، بلکه با به اشتراک گذاشتن هیجانات مثبت، فرزندتان می‌تواند رشد عاطفی مناسب‌تری را نیز تجربه کند.

حتی اگر مشغله کاری زیادی دارید و یا اینکه محیط خانه‌تان اجازه فعالیت بدنی کافی را به کودک نمی‌دهد، تلاش کنید ساعتی از روز را به بازی با کودک اختصاص دهید. برای دست‌یابی به این امر می‌توانید از محیط‌هایی نظیر پارک‌هایی که در محله‌ها وجود دارد برای گذراندن اوقات فراغت استفاده کنید.

توجه داشته باشید که در این زمینه کیفیت مدت زمانی که با فرزندتان می‌گذرانید از کمیت آن اهمیت بیشتری دارد. در نتیجه حتی اگر یک ساعت از روز را بتوانید به خوبی با او بگذرانید از ارزش زیادی برخوردار است.1
 

بایدها و نبایدها در تخلیه انرژی کودکان

تخلیه انرژی کودکان باید با در نظر گرفتن اصول تربیتی باشد. این که می‌گوییم کودک باید بتواند انرژی خود را تخلیه کند به معنای این نیست که  مجوز رفتارهای پرخاشگرانه و نامناسب به کودک صادر شود.

بلکه منظور این است که فرصت‌های مناسبی در اختیار کودک قرار بگیرد تا او بتواند به اندازه کافی بازی و فعالیت کند و بازیگوشی‌های مربوط به سن خود را داشته باشد. در ادامه چند مورد از مهم‌ترین مواردی که در این زمینه باید آن‌ها را در نظر بگیرید اشاره می کنیم:
 

سرزنش نکردن  والدین به خاطر محدودیت فضا

امروزه با آپارتمانی شدن خانه مانند گذشته خبری از خانه‌های حیاط دار نیست. به همین  دلیل کودکان مجبورند بیشتر ساعات روز را در فضای کوچک خانه‌های آپارتمانی بگذارند. قرار داشتن وسایل تزییناتی در این محیط باعث می‌شود که بسیاری از والدین دائماً کودک خود را محدود کنند و او را به خاطر بازیگوشی‌هایش دعوا کنند و حتی ممکن است اجازه بازی کردن را به آنها ندهند.

این رفتارها نه تنها باعث تخلیه انرژی کودکان نمی‌شود بلکه تأثیرگذاری روش‌های تربیتی را نیزکم می کند. در حقیقت مادر و پدری که دائماً به خاطر کوچک‌ترین فعالیت فرزندشان او را دعوا می‌کنند نمی‌توانند انتظار داشته باشند که کلامشان  برر وی فرزندشان تاثیر گذار است.
 
یکی از اصلی‌ترین راه‌های تخلیه انرژی کودک، بازی‌های فعال است. بازی‌هایی که کودک در آن جنب و جوش دارد بهترین نوع بازی به حساب می‌آید. کودکی که دوست دارد خود را با جنب و جوش تخلیه کند، اما پدر و مادر به او اجازه این کار را نمی‌دهند، مانند کسی است که بغض گلویش را گرفته، اما به او اجازه گریه کردن نمی‌دهند.

 بهتر است والدین زمانی که فرزندشان هنوز کوچک است و دستورات آنها را متوجه نمی شوند ، در چینش خانه به گونه ای تغییرات ایجاد کنند که کودک بتواند به راحتی بازی و حرکت کند .برای این کار باید مدتی لوازم گران قیمت  یا زینتی را از دسترس او دور نگه دارند، چون کودک در سنین کم نیازمند فعالیت و گردش در محیط است و می‌خواهد با کنجکاوی پیرامون خود را کشف کند.
 

 برچسب نزدن به کودک

آنچه که پدر و مادر به کودک خود می‌گویند در نهایت به صدای درونی ذهن او تبدیل می‌شود. در واقع حرف‌های پدر و مادر  اعتماد به نفس کودک را تا حد زیادی تحت تأثیر قرار می دهد و شخصیت او را شکل می‌دهد.

در نتیجه والدین باید  تلاش کنند تا بیشتر مراقب کلام خود باشند و هنگامی که می‌خواهند به فرزندشان تذکر دهند از برچسب‌های بد، نظیر دیوانه، شیطون، غیر قابل تحمل و... استفاده نکنند.
 

 آموزش مهارت‌های تنظیم هیجانی به کودک

کودکان از همان سنین پایین به فراگیری مهارت‌های زندگی نیاز دارند. در واقع آن‌ها باید از خردسالی تحت آموزش قرار بگیرند تا بتوانند رفتارهای مناسب را تمرین کنند و در نتیجه به مهارت کافی دست یابند.

درست است که کودکان توانایی کم‌تری برای کنترل هیجانات خود دارند، با این حال لازم است که والدین  در مقام پدر یا مادر صبوری را به فرزندان آموزش دهند و با الگو قرار دادن خود به او یاد بدهند که چگونه در شرایط ناکام کننده  هیجانات خود را کنترل کند.
 

بازی های فعال راهی برای تخلیه انرژی کودکان

یکی از اصلی‌ترین راه‌های تخلیه انرژی کودک، بازی‌های فعال است. بازی‌هایی که کودک در آن جنب و جوش دارد بهترین نوع بازی به حساب می‌آید. کودکی که دوست دارد خود را با جنب و جوش تخلیه کند، اما پدر و مادر به او اجازه این کار را نمی‌دهند، مانند کسی است که بغض گلویش را گرفته، اما به او اجازه گریه کردن نمی‌دهند.
 

وجود مشکل خاص در کودک در صورت  وجود بیش از حد انرژی

در اختلال نقص توجه-بیش فعالی معمولاً کودکان انرژی زیادی از خود نشان می‌دهند، تحرک زیادی دارند و نمی‌توانند روی کار بخصوصی در مدت زمان طولانی تمرکز کنند. این اختلال نتیجه کاهش میزان برانگیختگی مغز است در نتیجه به ارزیابی‌های دقیق نیاز دارد و برای تشخیص آن مراجعه به یک متخصص ضروری است. در نظر داشته باشید که صرف فعالیت زیاد کودک به او برچسب بیش فعالی نزنید.
 

کلاس‌های ورزشی راهی برای تخلیه انرژی کودکان

گاهی فرستادن کودک به کلاس‌های رزمی می‌تواند به تخلیه انرژی کودکان کمک کند. به طور کلی رفتن به کلاس‌های ورزشی برای کودکان به خصوص آن‌هایی که در محیط خانه فضای کافی برای فعالیت ندارند، می‌تواند بسیار مفید باشد و به تخلیه انرژی کمک کند.

با این حال این را در نظر بگیرید که کودکان به شدت الگوبرداری می‌کنند و از طریق پاداش‌دهی رفتارهایشان تقویت می‌شود. به همین خاطر ممکن است که رفتن به کلاس‌های رزمی برای برخی کودکان منجر به تقویت رفتارهای پرخاشگرانه شود.

در نتیجه ورزشی که برای کودک خود انتخاب می‌کنید باید متناسب با شرایط و روحیه او باشد. به این ترتیب نسخه واحدی برای همگان وجود ندارد.

اگر کودکان در هنگام بازی تخلیه نشوند ، انرژی نهفته در خود را در منزل به صورت آزار و اذیت خواهر و برادر کوچکتر نشان می دهند ، اما اگر انرژی کودک در محیط بازی تخلیه شود کودک شبها با آرامش به استراحت می پردازد.2
 

تخلیه نشدن انرژی کودکان

تخلیه نشدن انرژی کودکان به صورت آزار و اذیت نمود پیدا می کند به نظر روان شناسان، بازی در رشد روانی کودکان تاثیر به سزایی داشته و در بازیهای دسته جمعی، نمود بیشتری دارد. بازی های کودکان نسبت به سن، جنس، ذوق وشوق و امکانات مالی و فرهنگی هر کودک متفاوت است، لذا گاهی اوقات ممکن است کودک به بازی خاصی علاقه داشته باشد ، ولی این بازی از نظر مالی در حد توان خانواده نباشد .

بنابراین نمی توان به صورت یکنواخت بازی های خاصی را برای کودکان توصیه کرد . بازی برای کودکان همانند کار کردن برای بزرگسالان است و همان گونه که کار کردن باعث رشد و تکوین بزرگسالان می شود، بازی نیز برای کودکان موجب یادگیری سازش با دیگران، داد و ستد، ادعا کردن، گرفتن حق خود و حتی خوردن حق دیگران می شود .

همان گونه که خانواده ها توجه ویژه ای به دروس کودکان خود دارند، باید توجه خاصی به بازی آنها داشته باشند و حتی بعضی اوقات والدین نیز به بازی با کودکان بپردازند ، زیرا بازی کردن والدین با کودک برای آنها لطف خاصی دارد.

اگر خانواده ها برای کودکان خود برنامه ریزی خاص دروس آموزشی نظیر زبان، کامپیوتر و... می کنند در کنار آن نیز باید برنامه هایی برای تحرک کودکان از قبیل کلاس های تفریحات ورزشی داشته باشند تا بدین ترتیب انرژی نهفته در کودکان به نحو شایسته و مطلوبی تخلیه شود.

کودکان باید از بازی کردن در ساعاتی که دیگران نیازمند آرامش هستند خودداری نمایند و تعداد ساعاتی که هر کودک به بازی کردن می پردازد با توجه به شرایط سنی و جنسی وی صورت می گیرد.

اگر کودکان در هنگام بازی تخلیه نشوند ، انرژی نهفته در خود را در منزل به صورت آزار و اذیت خواهر و برادر کوچکتر نشان می دهند ، اما اگر انرژی کودک در محیط بازی تخلیه شود کودک شبها با آرامش به استراحت می پردازد.3

پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.tebyan.net
3.www.rasekhoon.net