زخم اثنی عشر

زخم اثنی عشر چیست؟

زخم اثنی عشر، زخمی است که در آستر دوازدهه تشکیل می شود.

اثنی عشر شما اولین قسمت از روده کوچک شماست، بخشی از دستگاه گوارش شما که غذا پس از ترک معده شما مستقیماً از آن عبور می کند.

زخم معده و زخم اثنی عشر هر دو از انواع زخم معده هستند. اگر هر کدام از این موارد را داشته باشید، آن را بیماری زخم معده می نامند.
 

علل زخم اثنی عشر

معده شما اسید قوی ایجاد می کند که میکروب ها را از بین می برد و به شما در هضم غذا کمک می کند.

برای محافظت از خود در برابر این اسید، سلول های معده و اثنی عشر سدی از مخاط ایجاد می کنند. اگر این سد آسیب دیده باشد ، زخم ایجاد می شود.
 
علت اصلی این آسیب عفونت با باکتریهایی به نام Helicobacter pylori یا H. pylori است.

 این باکتری ها می توانند باعث شود تا لایه  اثنی عشر شما ملتهب شود و زخم ایجاد شود.
 
برخی از داروها همچنین می توانند باعث ایجاد زخم اثنی عشر بخصوص داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن و آسپرین شوند.

به ندرت ، سایر داروها یا شرایط پزشکی ممکن است باعث ایجاد زخم شود.
 
این احتمال وجود دارد که در کشیدن سیگار و استرس به زخم اثنی عشر مبتلا شوید، اما این موارد از آلودگی به هلیکوباکتر پیلوری اهمیت کمتری دارند.
 

 

علائم زخم اثنی عشر

اگر زخم اثنی عشر دارید، ممکن است:

• درد در معده یا شکم وجود دارد (این درد ممکن است بیاید و برود و با یک آنتی اسید تسکین یابد)

• سوء هاضمه داشته باشید.

• بعد از خوردن غذا احساس پر بودن و نفخ کنید.

• احساس می کنید ممکن است استفراغ کنید (حالت تهوع)

• کاهش وزن
 
خیلی اوقات، یک زخم می تواند عوارض جدی ایجاد کند. اگر:

• شما یک درد شدید در معده دارید که از بین نمی رود.

• استفراغ یا مدفوع خونین و یا رنگ سیاه به نظر می رسد. 1
 

عوامل مؤثر در ابتلا به زخم اثنی عشر

ژنتیک و سبک زندگی هر فرد هم در ابتلا به زخم‌های دستگاه گوارشی نقش دارند. اگر اعضای نزدیک خانواده به این زخم‌ها دچار باشند، احتمال وقوع این مشکل برای شما هم وجود خواهد داشت.

مصرف دخانیات حاوی تنباکو هم امکان ابتلا به زخم اثنی عشر را افزایش می‌دهد.

از عوامل دیگر افزایش احتمال خطر ابتلا به زخم اثنی عشر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سن بالای ۷۰ سال؛

سابقه قبلی وجود علائم زخم معده و اثنی عشر؛

تجربهٔ اخیر شوک یا ضربه‌ای جسمی.

علاوه بر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، مصرف داروهای دیگری هم منجر به ایجاد زخم اثنی عشر می‌شود:

داروهای ضدانعقاد؛

داروهای استروئیدی؛

بازدارنده‌های بازجذب سروتونین( SSRIs).

پزشکان دیگر اعتقادی به اثرگذاری غذاهای تند یا غذاهای مقوی (سبزیجات، دانه‌ها، لبنیات و…) در ابتلا به زخم اثنی عشر ندارند.

اما همچنان معتقدند که شاید مصرف این مواد، موجب کُند شدن روند درمان یا وخیم‌تر شدن علائم وجود زخم شود.

نقش استرس در ابتلا به زخم اثنی عشر هم چندان مشخص نیست. بعضی از پزشکان، استرس را عاملی در ابتلا به زخم‌های دستگاه گوارشی می‌دانند و برخی دیگر خیر.

بعضی از تحقیقات نشان از وجود ارتباط میان زخم‌های گوارشی و استرس داده‌اند، اما موضوع این است که احتمال دارد این اثرگذاری به‌شکل غیرمستقیم باشد.

زیرا وقتی، شخصی دچار استرس است، از داروهای مسکن ضدالتهاب غیراستروئیدی استفاده می‌کند یا سیگار می‌کشد و همین باعث می‌شود تا احتمال ابتلا به زخم در دستگاه گوارشش افزایش پیدا کند.
 

خطرات ابتلا به زخم اثنی عشر

عدم رسیدگی و درمان زخم اثنی عشر موجب بروز خطراتی خواهد شد. البته زخم در این ناحیه از بدن به‌ ندرت موجب سوراخ شدن و ایجاد حفره در دیواره معده و روده می‌شود.

وجود حفره و سوراخ در این نواحی، احتمال ابتلا به عفونت شکمی در حفره‌ها را افزایش می‌دهد. چنین عفونتی در پزشکی، التهاب صفاق نامیده می‌شود.

اگر شخص مبتلا به زخم اثنی‌ عشر دچار دردهای ناگهانی در ناحیه شکم شود که مدام شدیدتر می‌شود، باید فورا به پزشک مراجعه کند.

التهاب زخم هم می‌تواند بخشی از مجاری گوارشی را مسدود کند و باعث شود تا بیمار:

بعد از خوردن اندکی غذا یا حتی بدون غذا خوردن، احساس سیری کند؛

مدام استفراغ کند؛

دچار کاهش وزن یا سوءتغذیه شود.

علاوه بر اینها، زخم اثنی عشر می‌تواند باعث خون‌ ریزی داخلی هم بشود. چنانچه، خون‌ ریزی به‌ آهستگی و تدریجی رخ بدهد، امکان بروز کم‌ خونی به‌ وجود می‌ آید. خستگی، تنگی نفس و رنگ‌ پریدگی از علائم کم‌ خونی هستند.

اگر خون‌ریزی داخلی شدید باشد، بیمار در مدفوع و استفراغش، خون خواهد دید. در صورت خون‌ریزی شدید باید سریعا به پزشک مراجعه کرد.


 

آزمایش‌های مرتبط با زخم اثنی عشر

برای تشخیص زخم اثنی عشر، پزشک با شما صحبت خواهد کرد و شما را معاینه می کند. آنها همچنین آزمایشاتی را انجام می دهند که شامل موارد زیر است:
 

گاستروسکوپی (آندوسکوپی)

روشی است که می‌توان با آن زخم اثنی عشر را تشخیص داد.

در این آزمایش، پزشک با وارد کردن تلسکوپی نازک و انعطاف پذیر به داخل لوله مری، شکم و روده کوچک را مورد بررسی قرار می‌دهد.

در این حالت، پزشک می‌تواند هر گونه التهاب یا زخمی را تشخیص دهد.
 

آزمایش تشخیص هلیکوباکتر پیلوری

اگر این نوع باکتری تشخیص داده شود، به احتمال زیاد عامل ایجاد زخم می‌باشد.

معمولا این نوع باکتری را از طریق نمونه مدفوع، آزمایش تنفس، آزمایش خون یا از طریق بیوپسی (بافت برداری) تشخیص می‌دهند.
 

راه های درمان زخم اثنی عشر

تغییر شیوه زندگی می‌تواند علائم بیماری را بهبود ببخشد، از جمله:

کاهش وزن در صورتی که اضافه وزن دارید.

اجتناب از غذا‌های تحریک کننده مانند قهوه، شکلات، گوجه فرنگی، غذا‌های چرب و یا تند.

بهتر است ۳ الی ۴ ساعت قبل از خواب، غذا بخورید.

ترک سیگار. 2
 

پیشگیری از زخم اثنی عشر

امکان جلوگیری از وقوع زخم اثنی عشر وجود ندارد، اما ترک مصرف تنباکو یا داشتن رژیم غذایی مناسب به کاهش احتمال وقوع این مشکل کمک می‌ کند.

افرادی که از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی یا داروهای دیگر مشابه استفاده می‌کنند باید با پزشک درباره مدیریت مصرف برای پیشگیری از ابتلا به زخم اثنی عشر صحبت کنند.

پزشکان هم می‌توانند برای مدیریت مصرف این داروها، پیشنهادات زیر را مطرح کنند:

مصرف داروها با غذا؛

مصرف دوزهای کمتری از دارو؛

استفاده از داروهای جایگزین؛

استفاده از داروهای کاهنده اسید معده. 3

پی نوشت:
1.www.beytoote.com
2.www.yjc.ir
3.www.chetor.com