دلیل عزاداری برای امام حسین(ع) از روز اول محرم چیست؟
همزمان با آغاز ماه محرم، آیینهای عزاداری اباعبدالله الحسین(ع)، همه یکپارچه غرق در اندوه و ماتم شده و مردم با حضور در هیئتهای عزاداری در سوگ سرور و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) عزاداری می کنند.
شاید به اعتبار فرمایش امام رضا(ع) است که میفرماید از اول دهۀ محرم حزن و اندوه در چهرۀ پدرم دیده میشد و حالت عزادار به خود میگرفتند.
در روایت آمده است که امام رضا(ع) فرمودند: هنگامی که ماه محرم شروع میشد، دیگر کسی پدرم را خندان نمیدید و هر روز ناراحتی او بیشتر میشد تا روز دهم محرم.
پس وقتی روز دهم میرسید، آن روز روز مصیبت و اندوه و گریۀ او بود. (کَانَ أَبِی ع إِذَا دَخَلَ شَهْرُ الْمُحَرَّمِ... امالی صدوق/128) در روایت مشهور دیگری وقتی پسر شبیب در اول محرم بر امام رضا(ع) وارد شد، حضرت برای او ذکر مصیبت شهادت و اسارت اهل بیت(ع) را کردند. (دَخَلْتُ عَلَی الرِّضَا ع فِی أَوَّلِ یَوْمٍ مِنَ الْمُحَرَّمِ.. امالی صدوق/130(
شاید به این دلیل باشد که عزاداران قبل از عاشورا با ده شب عزاداری بتوانند خود را برای حضور در غم بزرگ عاشورا آماده کنند.
چرا که پس از یک هفته عزاداری، حضور در ذکر مصیبت هولناک عاشورا قابل تحملتر خواهد بود.
تمام عزاداران میدانند که اگر عزاداری از روز عاشورا شروع میشد چقدر ذکر مصیبتها در عاشورا دردناکتر و غیرقابل تحملتر میشد.
اینکه پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «إِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ حَرَارَةً فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ لَا تَبْرُدُ أَبَداً»(مستدرک الوسائل/10/318) این حرارت را هر کسی حس کرده باشد، میداند بیمقدمه وارد روز عاشورا شدن بسیار دشوار است.
از طرف دیگر ممکن است یک دهه عزاداری قبل از عاشورا برای بعضیها کسب توجه و آمادگی برای ایجاد سوز در روز دهم باشد.
کسانی که دل غافلی دارند یا در اثر توجه به تعلقات دنیا احساس محبتشان به امام حسین(ع) کم شده باشد ده روز فرصت دارند تا در محافل عزاداری با شنیدن مواعظ و معارف دینی آمادگی لازم را کسب نمایند تا مبادا در روز مصیبت بزرگ اباعبدالله الحسین(ع) بیاحساس و بیتوجه حضور پیدا کنند.
و شاید حکمت آن این باشد که در واقع این عزاداری دهۀ اول محرم یک نوع اعلام آمادگی برای نصرت است تا صرف سوگواری، و گویی عزاداران به قصد یاری اباعبدالله الحسین(ع) از همان ابتدای محرم به خیمۀ اباعبدالله الحسین(ع) میروند که مولایشان را غریب نگذارند.
به همین دلیل عزاداری دهۀ عاشورا رنگ و بوی حماسی دارد و دستههای عزا با علائم دستههای رزمی در میادین دیده میشوند.
در حالی که عزاداری از عصر عاشورا و شام غریبان به بعد تنها رنگ و بوی غم به خود میگیرد و حتی رسم شده است از ظهر عاشورا به بعد بیرقها را به علامت شهادت اباعبدالله الحسین(ع) میخوابانند و دیگر برافراشته نگه نمیدارند.
سوگواری در عصر معصومین(ع(
اولین مرثیهخوانان بر حسین بن علی(ع) پس از واقعه عاشورا، زینب(س) و علی بن الحسین(ع) بودند. زینب(س) هنگام گذر از کنار تن برادرش با خواندن اشعاری، حتی دشمنان را متأثر کرد.با ورود اسیران کربلا به شام، زنان بنیامیه بر آنان گریستند و به گفته ای سه روز یا هفت روز عزا به پا کردند.
بشر بن جذلم، به دستور امام سجاد(ع) ورود اهلبیت به مدینه را با سرایش اشعاری به مردم اعلام کرد و آنان را گریاند.
همچنین زنانی از اهل بیت، به سوگواری پرداختند و مردم مدینه را به سوگ نشاندند؛
زنانی از جمله: زینب دختر عقیل، ام البنین و رباب.
کمیت اسدی از شاعران بزرگ زمان امام باقر(ع) و امام صادق(ع) و دعبل خزاعی از شاعران شیعی دوران امام رضا(ع) برای امام حسین(ع) مرثیه خواندهاند.
در آن دوره، به کسانی که مصائب امام حسین(ع) را با شعر حکایت میکردند، مُنشِد گفته میشد.
مراسم عزاداری در آستانه انقلاب اسلامی
در اواخر دوران پهلوی، مجالس روضه خانگی و زنانه، رشد داشت؛ تا آنجا که گستره شهرت و فعالیت برخی خطیبان زن به بیرون از مجالس خانگی هم کشیده و مجالس زنانه بزرگ تشکیل میشد.پس از به چالش کشیده شدن ارتباط شاه با علما و روشن شدن جرقههای نخست مبارزه علیه رژیم پهلوی، روحانیون از مراسمات عزاداری برای مخالفت با شاه استفاده کردند.
وقایع محرم ۱۳۴۲ش باعث شد در محرم ۱۳۴۳ش، برگزاری هر نوع عزاداری منوط به گرفتن مجوز شود.
بعد از انقلاب شرایط خیلی فرق کرد و اینک مداحان جوان و پر طرفداری از جمله امیر برومند و وحید شکری که جوانان بسیاری را متوجه مراسم سینه زنی امام حسین کرده اند.
آیینهای عزاداری سید و سالار شهیدان
سوگواری برای امام حسین(ع) و یارانش، آیینها، سبکها و قالبهای مختلف و متعددی در مناطق مختلف شیعهنشین یافته و در طول تاریخ نیز تحولاتی را از سر گذرانده است. برخی از این آیینها را میتوان در عصر امامان شیعه هم دید.مرثیهسرایی: سرودن و خواندن شعر درباره شهادت امام حسین(ع) و یارانش. مرثیهسرایی و مرثیهخوانی در دورههای مختلف در بین شیعیان رواج داشته است.
سینهزنی: متداولترین گونه عزاداری مذهبی شیعیان در کشورهای مختلف است که در عزاداری محرم هم دیده میشود. سینهزنی، مکان خاصی ندارد و در همه مجالس عزاداری در مسجد، حسینیه و مراسمهای خانگی انجام میشود.
تعزیهخوانی: تعزیهخوانی و شبیهخوانی، نمایشی است برای بازسازی وقایع کربلا که لباسهای مخصوص و ابزار جنگی، در آن به کار گرفته میشود.تعزیه در کشورهای اسلامی و شیعی از جمله ایران، افغانستان، هند و پاکستان به شیوههای مختلف اجرا میشود.
روضهخوانی: روضهخوانی، بیان وقایع عاشورا همراه با غم و اندوه است که ذکر مصیبت سید الشهدا هم خوانده میشود و معمولا همراه با مرثیهخوانی و اشک ریختن برای امام حسین و یاران اوست.
زنجیرزنی: زنجیرزنی، از آیینهای رایج عزاداری شیعیان که به صورت گروهی و در قالب چند ستون موازی و با فاصله برگزار میشود. زنجیرزنی آیینی است که بیشتر در دهه اول محرم و دهه آخر صفر در کشورهای ایران، عراق، لبنان، پاکستان و هند دیده میشود زنجیر، متشکل از چند رشته زنجیر کوتاه طلایی یا نقرهای رنگ است که یک سر آنها به دستهای متصل شده و سر دیگر به چند شاخه تقسیم میشود.زنجیرزنان، زنجیر را به صورت هماهنگ و با ریتمی مشخص، بالا میبرند و بر کتف و پشت و گاه بر سر خود میزنند.
دسته عزاداری: دسته عزاداری، گروه سازمانیافته عزاداران، و جمعیتی که با آیینها و تشریفات خاص، در معابر عمومی حرکت کرده و عزاداری میکنند. این آیین معمولا همراه با حمل نمادهایی مانند علم، بیرق، نخل و... است.و این گروه ها با دانلود مداحی مادحین معروف این مراسم را با شکوه تر اجرا می کنند.
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}