بیماری کبد چرب شیوع قابل توجهی دارد و افراد و بیماران زیادی در خصوص این بیماری بیم، تردید و پرسش فراوان دارند. از نظر علمی، در افرادی که بیش از پنج تا 10 درصد وزن کبدشان را چربی‌ها تشکیل دهند، ابتلا به این بیماری معنا پیدا می‌کند.کبد چرب به دو دسته تقسیم می‌شود:

1.کبد چرب الکلی (سیروز کبدی)؛ در بیماران و افراد مصرف‌کننده ماده حرام و مضر الکل دیده می‌شود و با میزان و مدت زمان مصرف الکل ارتباط دارد (گاهی در مصرف کوتاه‌مدت الکل نیز ایجاد می‌شود).

همچنین افراد چاق، مبتلایان به دیابت و کسانی که سطح بالایی از آهن دارند ریسک بالاتری از ابتلا به کبد چرب الکلی دارند.

2. کبد چرب غیرالکلی؛ در افراد چاق، بیماران مبتلا به دیابت و افراد با کلسترول خون بالا ایجاد می‌شود. همچنین مصرف داروهای استروئیدی و آنابولیک و مکمل‌ها و خوددرمانی در ایجاد کبد چرب نقش بسزایی دارند.

در زنان حامله به‌دلیل تغییرات هورمونی امکان ابتلا به کبد چرب وجود دارد که حتی می‌تواند منجر به افزایش احتمال عفونت‌ها، خونریزی و حتی نارسایی کبد شود. کبد چرب حاملگی طی چند هفته بعد از زایمان بهبودی قابل توجه می‌یابد.


علائم کبد چرب

این بیماری غالباً بدون علامت بوده اما می‌تواند به‌مرور زمان و با افزایش میزان چربی کبد با علائم کبد چرب خود را نشان خواهند داد. این علائم شامل دل‌درد، بی‌اشتهایی، ضعف مفرط، تهوع، کاهش وزن، کاهش تمرکز و توجه و تیرگی پوستِ گردن و زیر بغل و ضایعات پوستی کدر می‌شوند.


درمان کبد چرب

ورزش منظم و به‌خصوص ورزشهای هوازی و استقامتی و رژیم‌های غذایی اساس درمان هستند. ورزشی که منجر به کاهش وزن و قند و چربی خون شود می‌تواند موجب کاهش چربی کبد شود.
مطالعات نشان داده‌اند که ورزش منظم حتی اگر منجر به کاهش وزن نشود می‌تواند چربی کبد را کاهش دهد.1


رژیم غذایی مناسب کبد چرب

میزان کربوهیدرات (قند) و به خصوص کربوهیدرات‌های ساده و همین طور چربی، به خصوص چربی‌های اشباع، باید در رژیم این افراد کم شود.

مبتلایان به این بیماری بهتر است برای پخت و پز از چربی‌های غیراشباع مانند روغن‌های مایع و گیاهی مثل روغن کانولا و زیتون استفاده کنند؛ حتما چربی‌های قابل رویت گوشت را (چه قرمز چه سفید) بگیرند و ترجیحا در هفته بیش از 2 بار گوشت قرمز نخورند و مصرف فیبر را افزایش دهند.

موادغذایی با خواص ضدالتهابی مثل روغن ماهی نیز بهتر است در برنامه غذایی این افراد گنجانده شود. 2

یک رژیم غذایی مناسب برای تخفیف بیماری کبد چرب می بایست غنی از میوه و سبزیجات باشد . سبزیجات برگ دار و میوه جاتی که حاوی اسید فولیک هستند برای سلامت کبد اهمیت دارند. میوه ها همچنین غنی از ویتامین ث هستند.3

نباید وعده شام یا هر وعده غذایی را از برنامه تغذیه حذف کرد، تعداد وعده‌های غذایی باید زیاد و حجمشان کم باشد. اگر حجم بالایی از خوراکی را در یک وعده مصرف کنند، تمام مواد غذایی در کبد به تری گلیسیرید تبدیل می‌شود.2

از آنجا که بسیاری از افراد مبتلا به کبد چرب از چاقی و اضافه وزن رنج می برند و حفظ تناسب اندام در روند بهبود این بیماری بسیار مهم است لذا افرادی که دچار اضافه وزن هستند می بایست باید در جهت رسیدن به وزن مناسب تلاش نمایند. در ضمن یک رژیم غذایی مطلوب برای بیماری کبد چرب باید با فعالیت بدنی مکفی و اصلاح الگوی زندگی ادغام گردد تا توانایی کاهش تجمع چربی در کبد به حداکثر برسد.3


غذاهای مجاز در رژیم غذایی درمان کبد چرب


سیر
سیر یکی از مهم‌ترین رژیم‌های غذایی درمانی کبد چرب است و ممکن است برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب مفید باشد. مطالعات پزشکی نشان داده که مکمل‌های پودر سیر به کاهش وزن و چربی بدن افراد مبتلا به بیماری کبد چرب کمک می‌کند.

کلم بروکلی
خوردن انواع سبزیجات مختلف برای بیماری کبد چرب مفید است، اما بروکلی یکی از سبزیجات است که فرد باید در مورد گنجاندن آن در رژیم غذایی به آن فکر کند. مصرف طولانی مدت کلم بروکلی باعث جلوگیری از افزایش چربی در کبد می‌شود.

چای سبز
استفاده از چای سبز برای اهداف دارویی روشی است که از هزاران سال پیش تاکنون ادامه دارد چای سبز به کاهش میزان چربی بدن و چربی خون کمک می‌کند. سطوح آنتی‌اکسیدانی در چای سبز نیز ممکن است برای کاهش التهاب بدن و کبد مفید باشد.

بادام زمینی
کبد چرب در مراحل آخر بیماری، درمان کامل ندارد و تنها می توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد. مصرف چربی اشباع عملکرد کبد را با مشکل مواجه می کند. از طرفی ارگان‌های داخلی بدن نیاز به چربی‌های خوب و غیر اشباع دارند تا بتوانند املاح و ویتامین‌های لازم را دریافت و جذب کنند.

بادام زمینی حاوی مقادیر بالای چربی‌های غیر اشباع و مفید برای سلامتی بدن است که هیچ آسیبی به کبد و ارگان‌های حیاتی بدن نمی رساند. تاثیر بادام زمینی در کاهش وزن شگفت انگیز است. بیماران با یک رژیم لاغری حاوی بادام زمینی و کم کردن میزان چربی مضر بدن می توانند فشار به کبد را کم کرده و روند درمان را تسهیل کنند.

گردو
گرود غنی از امگا 3 است و گنجاندن آن در رژیم غذایی درمان کبد چرب لازم و ضروری است. مطالعات نشان می‌دهد که خوردن گردو پیشرفت‌های عملکرد کبدی را در افراد مبتلا به بیماری کبدی چرب غیر الکلی بهبود می‌بخشد.

اسیدهای چرب امگا 3
بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که اسیدهای چرب امگا 3 در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب، افزایش چربی‌های کبدی و میزان کلسترول HDL را بهبود می‌بخشد. خوردن غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است به کاهش چربی کبد کمک کند. این غذاها شامل ماهی قزل‌ آلا، ساردین، گردو و تخم کتان می‌شوند که شما می‌توانید آنها را در رژیم غذایی درمان کبد چرب خود بگنجانید.

آووکادو
آووکادو غنی از چربی‌های سالم است، اما حاوی مواد مغذی ضدالتهابی و فیبر محلول است که می‌تواند به کاهش قند خون و استرس اکسیداتیو در بدن کمک کند.

پروتئین سویا یا پروتئین وی (آب پنیر)
بعضی از پروتئین‌ها می‌توانند بدن را در مقابل بیماری کبد چرب محافظت کنند. به نظر می‌رسد پروتئین سویا و آب پنیر برای کمک به توازن اثرات مصرف کربوهیدرات ساده و کاهش میزان قند خون مفید باشند. مصرف این پروتئین‌ها همچنین به بدن کمک می‌کند که توده عضلانی را حفظ کند و وزن کلی را کاهش دهد.

قهوه
نوشیدن قهوه یک مراسم صبحگاهی برای بسیاری از مردم است، اما ممکن است مصرف قهوه بیشتر از آن چیزی باشد که به نظر می‌رسد. قهوه حاوی اسید کلروژنیک است که یک ترکیب قوی و دارای خواص آنتی‌اکسیدان و ضدالتهابی است. همچنین قهوه باعث کاهش کلسترول و فشار خون می‌شود.

به نظر می‌رسد قهوه به محافظت از بدن در برابر بیماری کبد چرب غیرالکلی کمک می‌کند. اضافه کردن قهوه به رژیم غذایی، ممکن است علاوه بر رژیم غذایی درمان کبد چرب برای افراد بیمار، برای سایر افراد نیز عالی و پیشگیرانه باشد.4

در حالت کلی اجزای یک الگوی غذایی خوب برای بیماری کبد چرب عبارت است از: ۲۰-۳۰درصد پروتئین، ۶۰-۵۰ درصد کربوهیدرات و ۲۰-۳۰ درصد چربی (دریافت چربی مهم ترین جزء است و نباید هیچ وقت بیشتر از ۳۰ درصد شود ).

در واقع یک رژیم غذایی مناسب برای بیماری کبد چرب چندان متفاوت از یک رژیم غذایی سالم برای یک فرد عادی نیست و راه حل کلیدی عبارتست از : کاهش محتوای چربی و اجتناب از مصرف کربوهیدرات های ساده و تلاش در جهت مصرف کامل انرژی دریافتی و پیشگیری از تجمع بیش از حد چربی و کربوهیدرات در بدن. لازم نیست که برای کسب آمادگی برای یک رژیم غذایی مناسب برای بیماری کبد چرب، ذائقه و لذت از طعم ها را در خود نابود کنید و فقط باید از ماهیت آنچه که می خورید و روش طبخ آن آگاه باشید و انتخاب های غذایی خود را آگاهانه کنترل کنید.3


پی نوشت:
1.www.asriran.com
2.www.zums.ac.ir
3.www.jadidtarin.com
4.www.drdr.ir