اختلال شخصیت مرزی چیست و چگونه درمان میشود؟

مروری بر اختلال شخصیت مرزی

اختلال شخصیت مرزی یکی از انواع اختلالات شخصیت دسته B است که فرد مبتلا حالت عاطفی و خلق ناپایداری دارد. خودپنداره این افراد بسیار بی‌ثبات است به طوری که سابقه روابط عاطفی متعدد و پرآشوبی دارند؛ اما این روابط معمولا به شکست و ناامیدی ختم می‌شوند. بی ثباتی خلقی ممکن است با رفتارهای خطرناکی همچون خودزنی و اقدام به خودکشی همراه باشد.

این افراد همواره نگران این هستند که از طرف دیگران طرد شوند؛ به طوری که برای جلب توجه، به خودزنی و خودکشی فریبکارانه دست می‌زنند. تلاش افراطی آنان برای فرار از طردشدگی به خسته شدن اطرافیان ختم می‌شود.

از نشانه‌های اصلی این اختلال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. روابط عاطفی پرتنش و متزلزل

2. رفتارهای پرخطر همچون روابط جنسی متعدد، رانندگی بی‌باک، مصرف مواد مخدر و الکل

3. ترس شدید از تنهایی

4. احساس پوچی و ناامیدی

5. آسیب زدن به خود

6. عاطفه ناپایدار و خشم بسیار زیاد.1
 

ویژگی افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی

از مهم‌ترین ویژگی‌های این اختلال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

خشم شدید

بی‌ثباتی عاطفی

اقدام چندین‌باره به خودکشی

خودزنی‌های مکرر

بی‌ثباتی عاطفی در آنها معمولاً با تکانش گری آن‌هم در سطح بالا همراه است که در نهایت منجر به رفتارهای خود ویرانگری می‌شود.

خودکشی آنها نیز بیشتر برای فریب دیگران است ولی با این‌‌حال اعمالی که باعث آسیب به خود می‌شود همیشه به برای فریب دیگران نیست. مثلاً زخمی کردن بدن‌شان یکی دیگر از ویژگی‌های این اختلال است که مبتلایان بیشتر برای رهایی از اضطراب انجام می‌دهند.

درمانگران کلینیک روانپزشکی آکسون با در نظر گرفتن برنامه‌ای جامع طی جلسات متعدد روان درمانی هراس و اضطراب‌ها را ریشه یابی می‌کنند.

آنها نسبت به محیط و شرایط محیطی حساسیت زیادی دارند، همچنین افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی ترس شدید ناشی از طرد شدن و رها شدگی دارند و حتی یک جدایی کوتاه مدت و یا تغییراتی که غیرقابل اجتناب‌اند نیز این هراس به سراغ‌شان‌ می‌آید.

آنها طرد شدن و رها شدگی را نهان ذهن خود به “بد بودن خود” تفسیر می‌کنند، ترس‌های شدید از رها‌شدگی در این افراد با نیاز به با دیگران بودن و عدم تحمل تنهایی ارتباط دارد.

افرادی که به اختلال شخصیت مرزی مبتلا هستند دائم در حالا تلاش اند تا از احساسات طرد و رهاشدگی اجتناب کنند که به همین دلیل رفتارهای تکانشی مانند آسیب زدن به خود و رفتارهای خودکشی از آنها سر‌‌می‌زند.2
 

علل اختلال شخصیت مرزی

همانند دیگر اختلالات سلامتی ذهنی، علل اختلال شخصیت مرزی به طور کامل درک شده است.

علاوه بر عوامل محیطی - مانند سابقه آزار و اذیت کودکان و یا اختلال شخصیت مرزی، ممکن است به موارد زیر مربوط باشد:
 

ژنتیک

برخی مطالعات در مورد دوقلوها و خانواده هایشان نشان می دهند که اختلالات شخصیتی ممکن است به ارث برده شوند و یا به شدت با اختلالات سلامتی ذهنی در میان اعضای خانواده مرتبط باشند.

اختلالات مغزی برخی تحقیقات نشان داده اند که تغییراتی در مناطق خاصی از مغز که در تنظیم هیجان، پرخاشگری و پرخاشگری دخیل هستند، وجود دارد. علاوه بر این، برخی از مواد شیمیایی ویژه ای که به تنظیم هوا کمک می کنند مثل سروتونین، ممکن است به درستی عمل نکند.

برخی عوامل مرتبط با توسعه شخصیت می تواند خطر بروز اختلال شخصیت مرزی را افزایش دهد. این ها شامل این موارد هستند:
 

زمینه ارثی

اگر یک خویشاوند نزدیکتان, پدر, برادر یا خواهر شما اختلال مشابه دارد، ممکن است در خطر بالاتری باشید.
 

دوران کودکی پر تنش

بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال در دوران کودکی مورد سو استفاده جنسی یا سو استفاده فیزیکی قرار گرفته بودند یا آنها نادیده گرفته می شدند. برخی از افراد هنگامی که کوچک بودند، گم شده بودند یا والدینشان از هم و از آنها جدا شده بودند یا مشکلات بدی با آنها داشتند.3
 

ویژگی‌های اختلال شخصیت مرزی

 

روابط متزلزل

آنها روابط متزلزل و ناپایداری با افراد خانواده، فامیل و دوستان دارند. همچنین پیش می‌آید این افراد سریع و شدید به فردی علاقه‌مند شوند و خیلی سریع و ناگهانی علاقه خود را از دست بدهند و حتی از آن شخص متنفر شوند.

هر جدایی یا تغییر برنامه باعث واکنش شدید طردشدگی در آنها خواهد شد، وقتی آنها به کسی یا چیزی علاقه‌مند باشند و به هر دلیل آن شخص یا آن چیز از پیش آنها برود فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی احساس انزوا و پوچی می‌کنند.
 

رفتارهای خطرناک

رفتارهایی از فرد سر می‌زند که ناشی از تصورات ضعیف درباره خودشان است رفتارهای مانند:

بی‌رویه و بی‌حساب و کتاب پول خرج کردن

روابط جنسی نامناسب

رانندگی پرخطر

پرخوری

خشم

مصرف زیاد مواد اعتیادآور

رانندگی خطرناک

همچنین افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی در شرایط خارج از کنترل خود دچار خشم زیادی می‌شوند. به عنوان مثال اگر پدر و مادر یا همکار و دوست این فرد برای مدت کوتاهی به او بی‌اعتنایی کند از شدت احساس طرد و انزوا بیمار بسیار خشمگین خواهد شد.
 

آسیب زدن به خود

افراد مبتلا به این اختلال ممکن است نشانه‌های خطرناکی از خود بروز دهند و مشکلاتی را در ارتباط با تصویر بدن خود و عزت نفس داشته باشند. این افراد به خودشان آسیب می‌زنند، جای جای بدن خود را می‌برند و حتی به خودکشی فکر می‌کنند که در این شرایط فرد باید به یک روانشناس یا روانپزشک مراجعه کند و آنها نیز در صورت نیاز بیمار را در بهترین کلینیک اعصاب و روان بستری می‌کنند.
 

ترس از تنها ماندن

خشم و ترس آنها ناشی از وحشت از تنها ماندن است، حتی با تصور و تجسم تنها ماندن نیز دچار ترس و خشم می‌شوند. ترس از تنها بودن سبب مشکلات جدی در روابط خانوادگی این افراد می‌شود.2
 

درمان‌های اختلال شخصیت مرزی بدون دارو

چندین روش درمانی روانشناختی برای افراد دارای اختلال شخصیت مرزی وجود دارد. این درمان باید توسط روانشناس بالینی و در مرحله بعدی توسط روانپزشک انجام شود. مهمترین درمان‌های روانشناختی برای اختلال شخصیت مرزی عبارتند از:
 

1. درمان رفتاری مبتنی بر گفتگو (DBT) اختلال شخصیت مرزی

شامل درمان گروهی و فردی است که به طور خاص برای اختلال شخصیت مرزی طراحی شده است. DBT با استفاده از یک رویکرد مبتنی بر مهارت، به شما می‌آموزد که چگونه احساسات خود را مدیریت کرده، اضطراب را کنترل و روابط را بهبود بخشید.
 

2. طرحواره درمانی متمرکز بر اختلال شخصیت مرزی

طرحواره درمانی به شما کمک می‌کند تا نیازهای ناخوشایندی که باعث بروز الگوهای منفی در زاویه دید شما به زندگی، نحوه ارتباط تان با دیگران، باورهایتان و... شده را شناسایی کنید. این الگوهای منفی گاهی ممکن است برای بقای شما مفید باشد اما در بخش‌هایی از زندگی شما زیان بار هستند. این درمان برای تمرکز بر الگوهای مثبت به شما کمک کرده و بهبود کیفیت زندگی را تضمین می‌کند.
 

3. درمان مبتنی بر ذهن سازی (MBT) شخصیت مرزی

این درمان مبتنی بر صحبت است و به شما کمک می‌کند تا افکار و احساسات خود را در هر لحظه مشخص کرده و سعی کنید دیدگاه جایگزین آن را نیز ایجاد کنید. MBT بر تفکر قبل از عمل تاکید دارد.
 

4. آموزش سیستم پیش بینی پذیری احساسی و حل مسئله (STEPPS) شخصیت مرزی

آموزش سیستم پیش بینی احساسی و حل مساله یک درمان 20 هفته ای می‌باشد. در این روش درمانی کار در گروه‌هایی است که اعضای خانواده، دوستان و مراقبان شما را با هم مرتبط می‌کند. این درمان در کنار درمان‌های دیگر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
 

5. روان درمانی مبتنی بر انتقال (TFP) شخصیت مرزی

این درمان به شما کمک می‌کند که احساسات و مشکلات فردی خود را از طریق رشد روابط با درمانگر درک کنید. سپس می‌توانید این بینش را بر وضعیت فعلی زندگی خود نیز اعمال کنید.
 

6. مدیریت روانپزشکی اختلال شخصیت مرزی

مدیریت روانپزشکی، درمان مبتنی بر مدیریت فردی است و با استفاده از انتظارات و وظایفتان در کار یا مشارکت در مدرسه برای بهبود به شما کمک می‌کند. این درمان، روی احساسات هیجانی در لحظات دشوار و با در نظر گرفتن زمینه بین فردی برای احساسات تمرکز می‌کند. در این درمان ممکن است داروها، گروه‌های درمانی، آموزش خانواده و درمان‌های فردی ادغام شود.1

پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.axonclinic.com
3.www.namnak.com