هرآنچه که باید راجع به بیماری صرع بدانیم

بیماری صرع

بیماری صرع یک اختلال در سیستم عصبی مرکزی است که در آن فعالیت مغز غیر طبیعی می‌شود. این بیماری باعث تشنج، دوره‌های رفتاری غیر معمول و گاهی اوقات از دست دادن آگاهی می‌شود. تخلیه الکتریکی ناگهانی نورون‌های مغزی باعث بروز علائمی مثل تشنج و بیهوشی می‌شود. علائم تشنج ممکن است به طور گسترده‌ای متفاوت باشد. برخی از افراد مبتلا به صرع، ممکن است به مدت چند ثانیه به مکانی خیره شوند و واکنشی به حرکات مقابل چشم نشان ندهند.

داشتن یک تشنج به تنهایی نشانه این بیماری نیست. به طور کلی حداقل دو تشنج غیر قابل تشخیص برای صرع مورد نیاز است. درمان دارویی یا جراحی گاهی اوقات می‌تواند تشنج را کنترل کند. بعضی‌ها نیز برای کنترل تشنج‌ها نیاز به درمان مادام العمر دارند و در بعضی‌ها تشنج‌ها به مرور از بین می‌روند. برخی از کودکان مبتلا به تشنج نیز ممکن است با افزایش سن، علائم نیز در آن‌ها رشد کند. این بیماری گاه همراه با اختلالات عصبی رشدی بروز پیدا می‌کند.1
 

انواع تشنج

علامت اصلی صرع، تشنج است. دو نوع اصلی تشنج وجود دارد: تشنج‌های عمومی و تشنج متمرکز یا فوکال

تشنج‌های عمومی  بر هر دو طرف مغز تأثیر می‌گذارند و کـاهش عمده در هوشیاری ایجاد می‌شود. شش نوع تشنجات عمومی وجود دارد:
 

تشنج‌های غیاب (Absence)

اغلب در کودکان اتفاق می‌افتد. به آن صرع کوچک هم می‌گویند، صرع غیاب اغلب تنها یکی دو ثانیه طول می‌کشد و معمولاً پنهانی است و توجه کسی را جلب نمی‌کند. نشانه‌های آن شامل خیره شدن، چشمک زدن، یا لبخند لب می‌تواند باشد. 
 

تشنج‌های تونیک

کـل بـدن خشک‌شده و بدون حالـت لـرزش ایجـاد می‌شود. فـرد گاهی روی زمین می‌افتد که این مسئله باعث، بالا رفـتن احتمال خطر ناشی از آسیب‌دیدگی می‌شود اما سـرعت بازگشت به بهبودی عمومی بالاست.
 

تشنج‌های اتو نیک

گاهی اوقات با عنوان حمله سـقوط نیز شناخته می‌شود. ناگهان قدرت ماهیچـه افـت کـرده و شخص به زمـین می‌افتد.
 

تشنج‌های کلونیک

با حرکات ریتمیک و پرشی عضلات در ارتباط است. این تشنجات معمولاً بر گردن، صورت و دست‌ها اثر می‌گذارد.
 

تشنج‌های میوکلونیک

به‌صورت تکان‌های کوتـاه و غیرمنتظره در یک اندام یا بیشتر (پرش اندام‌ها) و اغلـب مدت کوتاهی پس از بیدار شدن از خواب رخ می‌دهد. می‌تواند به‌تنهایی یا همراه با دیگر انـواع صـرع عمـومی باشد.
 

تشنج‌های تونیک-کلونیک

گــاهی اوقات بیماری صرع بزرگ نامیده می‌شود. ماهیچه‌های فرد منقبض‌شده و گاهی بـه زمـین می‌افتد، سپس ماهیچه‌هایش پشت سر هم منبسط و منقبض‌شده که این باعث تکان خوردن و ایجاد حالت لرزش در فرد می‌شود. در شروع تشنج فرد ممکن است زبانش را گـاز بگیرد یا جیغ بکشد. گاهی تنفس کند شده و یـا شـخص دچار بی‌اختیاری ادرار می‌شود. بعد از تشنج فرد اغلـب احساس خستگی، گیجی یا سردرد می‌کند و شاید نیاز به استراحت مطلق داشته باشد.2
 

علت

در بیش از نیمی از موارد، بیماری صرع هیچ علت مشخصی ندارد. در حدود نیمی از مبتلایان به بیماری صرع، این شرایط به دنبال فاکتورهای مختلفی بروز می کند.
 

 اثرات ژنتیک

برخی از انواع بیماری صرع که با نوع تشنجی که فرد تجربه کرده است، طبقه بندی می شوند؛ موروثی هستند. در این موارد اثر ژنتیک محتمل است.

محققین برخی از انواع بیماری صرع را با ژن های مشخصی ارتباط داده اند.  اگر چه تخمین زده شده است که حدود 500 ژن می تواند در این امر نقش داشته باشد. برای بیشتر افراد، ژن ها تنها بخشی از علل بیماری صرع هستند. ژن های مشخص می توانند شخص را نسبت به شرایط محیطی حساس تر کرده که تشنج را تحریک می کنند.
 

ترومای سر

ترومای سر که بخاطر تصادفات یا آسیب های تروماتیک رخ می دهند، می توانند منجر به بیماری صرع شوند.
 

بیماری های مغزی

بیماری های مغزی از جمله تومورهای مغزی یا سکته که منجر به آسیب مغز می شوند نیز ممکن است منجر به بیماری صرع گردند. سکته علت عمده بیماری صرع در بزرگسالان بالای 35 سال است.
 

بیماری های عفونی

بیماری های عفونی مثل مننژیت، ایدز و انسفالیت ویروسی می توانند منجر به بیماری صرع شوند.
 

آسیب های مادرزادی

پیش از تولد نوزادان به آسیب های مغزی حساس هستند که می تواند ناشی از چندین فاکتور باشد، از جمله: عفونت مادر، تغذیه نامناسب یا کمبودهای اکسیژن. این آسیب های مغزی منجر به بیماری صرع یا فلج مغزی می شود.
 

اختلالات تکاملی

گاهی بیماری صرع می تواند با اختلالات تکاملی مثل اوتیسم و نوروفیبروماتوز مرتبط باشد.3
 

نشانه‌های بیماری صرع

اصلی‌ترین نشانه صرع تشنج است. ذهن تمام فعالیت‌های خود را به وسیله فعالیت الکتریکی ناشی از تغییرات شیمیایی سلول‌ها انجام می‌دهد. تشنج زمانی اتفاق می‌افتد که این تغییرات شیمیایی سلول‌ها باعث افزایش بیش از حد فعالیت الکتریکی سلول عصبی شود. با تخلیه بار الکتریکی بیش از حد در مغز تشنج رخ می‌دهد. تشنج بیماری نیست، بلکه نشانه‌ای از اختلالات مختلف است.

از آنجا که صرع ناشی از فعالیت غیر طبیعی مغز است، تشنج‌ها می‌تواند روی هماهنگی و عملکرد مغز شما تاثیر بگذارد. نشانه‌ها و علائم تشنج ممکن است شامل موارد زیر باشد:

_ شروع و پایان ناگهانی

_ سردرگمی و گیجی موقت

_ دوره‌های خیرگی چشم

_ حرکات غیر قابل کنترل دست و پا

_ از دست دادن هوشیاری

_ علائم روانی مثل ترس، اضطراب یا دژاوو
 

نکته

علائم بسته به نوع تشنج متفاوت است. اغلب بیماران در هر بار تشنج علائم مشابهی دارند.1
 

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که هر یک از موارد ذیل برای شما اتفاق افتاد، فوراً به پزشک مراجعه نمایید:

تشنج بیشتر از 5 دقیقه بطول انجامید.

پس از توقف تشنج، تنفس و هوشیاری به حالت قبل بازنگردد.

بلافاصله حمله دوم رخ دهد.

تب بالایی داشته باشید.

احساس گرگرفتگی داشته باشید.

باردار باشید.

دیابت داشته باشید.

طی تشنج دچار جراحت و آسیب شوید.

اگر برای اولین بار است که دچار تشنج می شوید، به دنبال توصیه های پزشکی باشید.3
 

افراد در خطر ابتلا

برخی عوامل ممکن است خطر ابتلا به صرع را افزایش دهند:
 

سن

شروع بیماری صرع در کودکان و افراد مسن بیشتر است، اما این بیماری در هر سنی ممکن است رخ دهد.
 

سابقه خانوادگی

اگر سابقه خانوادگی بیماری صرع دارید، ممکن است شما در معرض خطر ابتلا به اختلال تشنج هستید.
 

جراحت سر

آسیب‌های سر و صورت مسئول برخی موارد بیماری صرع هستند.

سکته مغزی و سایر بیماری‌های عروقی. سکته مغزی و سایر بیماری‌های خون (عروقی) می‌تواند منجر به آسیب مغزی شود که ممکن است باعث صرع شود. شما می‌توانید تعدادی از اقدامات را برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری‌ها از جمله محدود کردن مصرف الکل و اجتناب از سیگار، خوردن یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم انجام دهید.

کم خونی Dementia می‌تواند خطر ابتلا به صرع را در افراد مسن افزایش دهد.
 

عفونت مغزی

عفونت‌هایی مانند مننژیت که موجب التهاب مغز یا نخاع می‌شود، خطر شما را برای ابتلا به بیماری صرع و وقوع علائم صرع افزایش می‌دهد.
تشنج در دوران کودکی تب‌های شدید در دوران کودکی گاهی اوقات ممکن است با تشنج همراه باشد.2
 

درمان بیماری صرع

اکثر بیماران مبتلا به صرع نسبت به دارو واکنش مثبت نشان می‌دهند. البته داروهای ضد صرع بیماری را درمان نمی‌کنند و تنها از بروز تشنج جلوگیری می‌کنند. داروهای ضدتشنج بسیار متنوع هستند و با توجه به نوع بیماری فرد مورد استفاده قرار می‌گیرند.

برخی افراد نسبت به دارو واکنش منفی نشان می‌دهند و یا دارو به بهبود شرایط آن‌ها کمکی نمی‌کند. در این شرایط گزینه های دیگر درمانی همچون عمل جراحی، تحریک عصب واگ و یا رژیم غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
 

1. گیاهان موثر در درمان صرع

گیاه درمانی یکی از شایع ترین و موثرترین درمان‌ها می‌باشد و تحقیقات نشان داده است که اکثر مبتلایان علاوه بر مصرف دارو، همزمان از گیاهان دارویی هم استفاده می‌کنند. برخی از گیاهان موثر در درمان صرع عبارتند از پونه، والریان، بوش سوزان، درخت بهشت، لیلی دره، هیدروکوتایل، آدم خزانه دار، مگورث و... . هریک از این گیاهان به طرق مختلف می‌توانند در بهبود تشنج‌ها موثر واقع شوند.
 

2. کنترل ذهن برای مقابله با صرع

کنترل فعالیت مغز به جلوگیری از وقوع تشنج ناشی از صرع کمک می‌کند. به طور معمول 20 دقیقه قبل از شروع تشنج، فرد می‌تواند علائم بروز آن را احساس کند. حتی در برخی مواقع چند روز قبل تشنج نیز قابل تشخیص می‌باشد. از علائم بروز تشنج می‌توان به سردرد، خستگی، اضطراب، افسردگی و غیره اشاره کرد.

با آگاهی از این علائم و با روش کنترل ذهن می‌توان تشنج را تا حدودی کنترل کرد. از روش‌های کنترل ذهن می‌توان به مدیتیشن، ورزش، بوکردن عطرهای شدید و غیره اشاره کرد. لازم به ذکر است که کنترل ذهن یک روش کاملا تضمین شده نیست و برخی مواقع با وجود انجام این کارها نیز تشنج اتفاق می‌افتد.
 

3. ویتامین‌های مورد نیاز برای مقابله با بیماری صرع

برخی از ویتامین‌ها همچون ویتامین E، D، B6، فولیک اسید و غیره به بهبود بیماری صرع کمک می‌کنند. توجه داشته باشید که مصرف ویتامین به تنهایی کمکی نمی‌کند و برای موثر بودن لازم است که با تجویز پزشک و همراه با دیگر داروها استفاده شود.
 

4. بیوفیدبک در درمان صرع

بیوفیدبک یک روش درمانی است که طی آن امواج مغزی با استفاده از سنسورهای الکتریکی، دستکاری شده و تحت کنترل درمی‌آیند. در این روش هدف درمانگر این است که فعالیت مغز فرد مبتلا به صرع را مدیریت کند. برای استفاده از این روش لازم است که حتما با پزشک معالج خود مشورت کرده تا بررسی شرایط شما استفاده از این روش درمانی را تائید کند.
 

5. طب سوزنی

طب سوزنی یک روش موثر در بهبود تشنج‌های ناشی از بیماری صرع می‎‌باشد. به این صورت که با قرار دادن سوزن در نواحی خاصی از بدن، فعالیت مغز را تحت کنترل قرار می‌دهند. همچنین طب سنتی برای درمان دردهای مزمن و بیماری‌های جسمی دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.1

پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.drdr.ir
3.www.asriran.com