حمله خواب یا نارکولپسی

نارکولپسی یا حمله خواب میل ناگهانی و مقاومت ناپذیر برای خوابیدن است که در هر زمان و در طول انجام فعالیت‌های روزمره مانند راه رفتن، مطالعه یا رانندگی ممکن است روی دهد. افراد مبتلا به نارکولپسی ممکن است چندبار در طول روز بخوابند. همین امر ممکن است در برخی افراد منجر به بروز بی خوابی در شب شود.

حمله خواب نسبتا بیماری نادری است و در 0.3 تا 0.16 درصد جمعیت دیده می‌شود. نسبت ابتلا به این اختلال در بین زنان و مردان تقریبا برابر است. گرچه چند مورد از کودکان هم مبتلا به این اختلال دیده شده‌اند ولی مشکلات مربوط به حمله خواب معمولا اولین بار در نوجوانی ظاهر می‌شوند. این اختلال به دلیل بی خوابی نبوده و دلیل آن ریشه در دستگاه عصبی دارد.1
 

علائم اختلال حمله خواب چیست؟

علائم نارکولپسی عبارتند از:
 
خواب‌آلودگی روزانه‌ی بیش از حد
به طور کلی در این نوع اختلال خواب آلودگی بیش از حد روزانه با فعالیت‌های عادی روزمره تداخل می‌یابد، هرچند که فرد مبتلا به این اختلال ممکن است در طول شب خواب کافی داشته باشد. افراد مبتلا به خوابالودگی بیش از حد بسیار بی‌حال بوده، از سطح انرژی و تمرکز کمی برخوردارند، دچار حواس‌پرتی، افسردگی و خستگی شدید می‌شوند.
 
خواب حیوانی
این علامت شامل کاهش ناگهانی تن ماهیچه‌ای است که منجر به احساس ضعف و از دست دادن کنترل داوطلبانه‌ی عضلات می‌شود. این نشانه بسته به ماهیچه‌های درگیر ممکن است از لکنت زبان تا فلج شدن تمامی عضلات متغیر باشد و اغلب در اثر بروز شدید احساسات همچون سورپرایز شدن، خنده‌ی شدید یا خشم بسیار به وجود می‌آید.
 
هذیان و توهم
معمولا این تجربیات خیالی زنده و اغلب ترسناک هستند. محتوای این توهمات معمولا بصری است اما ممکن است سایر حواس فرد را نیز درگیر کند. این تجربیات هنگامی که فرد بیدار است نیز تجربه می‌شوند و توهم هیپنوتیزم نامیده می‌شوند.


 
فلج خواب
این نشانه نوعی عدم توانایی موقت در حرکت کردن و یا صحبت کردن است هنگامی که فرد در حال به خواب رفتن و یا بیدار شدن است. این تجربیات به طورکلی مختصر بوده و ممکن است تنها چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد. پس از گذر از این فاز فرد کاملا توانایی خود را صحبت کردن و حرکت کردن باز می‌یابد.2
 

چه دلایلی باعث نارکولپسی می شود؟

علت نارکولپسی شناخته شده نیست، با این حال، دانشمندان پیشرفت هایی را در جهت شناسایی ژن هایی که به شدت مرتبط با این اختلال هستند، می کنند این ژن ها تولید مواد شیمیایی در مغز را کنترل می کنند که ممکن است مسئول سیگنال های خواب و بیداری باشند.

بعضی از کارشناسان معتقدند که نارکولپسی ممکن است به علت کمبود تولید ماده شیمیایی به نام هیپوکتین توسط مغز باشد علاوه بر این، محققان ناهنجاری هایی را در نقاط مختلف مغز که مسئول تنظیم خواب هستند را کشف کرده اند.

این ناهنجاری ها ظاهرا به پیشرفت علائم مشارکت می کنند و طبق نظر کارشناسان، احتمالا نارکولپسی شامل عوامل متعددی است که باعث اختلال در عملکرد عصبی و اختلالات خواب می شوند.3

پیامدهای حمله خواب

حمله خواب چون به صورت ناگهانی اتفاق می‌افتد می‌تواند امنیت فرد را به خطر بیندازد. فعالیت‌های روزمره زندگی مانند رانندگی، آشپزی یا راه رفتن می‌تواند برای این افراد خطرناک باشد. احساس خواب آلودگی شدید در طول روز و کاهش حافظه و تمرکز در تحصیل و شغل این افراد اخلال ایجاد می‌کند.

مثلا فردی که در حال رانندگی است، ناگهان یک لحظه به خودش می‌آید و می‌فهمد که مقداری از مسیر را طی کرده، اما متوجه نشده است. حمله خواب به مرور زمان منجر به بروز علائم اضطراب مزمن می‌شود؛ چرا که فرد مدام می‌ترسد در موقعیتی نامناسب به خواب برود.

همچنین روابط اجتماعی و خصوصی فرد تحت تأثیر قرار می‌گیرد. متأسفانه خواب رفتن ناگهانی از طرف کسانی که با این‌حالت آشنا نیستند، می‌تواند خنده‌دار به نظر برسد یا ممکن است برخی افراد گمان کنند که فرد مبتلا به این عارضه تنبل یا بی‌ادب است و وانمود به خوابیدن کرده است. حمله خواب می‌تواند به حدی فرد را تحت تأثیر قرار دهد که منجر به ایجاد افسردگی و کاهش اعتماد به نفس در فرد شود. 3
 

تشخیص و درمان حمله خواب

به کمک مصاحبه روانپزشکی و انجام آزمایشی به نام تست خواب تشخیص این عارضه ممکن شده است. جهت تشخیص قطعی نارکولپسی علاوه بر معاینات فیزیکی از دو آزمایش تخصصی پلیسومنوگرافی و آزمون تأخیر خواب چندگانه استفاده می‌کنند.

همچنین تست PSG را جهت اندازه گیری‌های مستمر در حالت خواب در نصف شب به کار می‌گیرند تا غیر طبیعی بودن چرخه‌ی خواب مشخص شود. تست دیگر MSLT نام دارد که برخلاف قبلی در طول روز مورد استفاده قرار می‌گیرد و میزان گرایش فرد برای خواب در طول روز بررسی می‌شود. معمولا از فرد خواسته می‌شود بین هر دو ساعت 4 یا 5 چرت کوتاه داشته‌باشد.

اگرچه هنوز هیچ درمان قطعی برای حمله خواب وجود ندارد، اما ترکیبی از مواردی همچون تغییر سبک زندگی، مشاوره و داروها می‌تواند در کنترل علائم حمله خواب موثر باشد به‌ نحوی‌ که شما بتوانید از داشتن یک زندگی طبیعی لذت ببرید. درمان با توجه به علائم نارکولپسی در هر فردی متفاوت است. حمایت اطرافیان، فامیل و دوستان نیز می‌تواند در مدیریت علائم در فرد بیمار کمک کننده باشد.
 
تغییر در شیوه زندگی
با تغییر در سبک زندگی و به‌کارگیری راهکارهای مؤثر می‌توان حمله خواب و علائم آن را مدیریت کرد. معمولا در سال‌های اولیه فرد وضعیت بدتری دارد، اما به مرور با تغییر در سبک زندگی خود می‌تواند علائم را کنترل و مدیریت کند و خود را با شرایط هماهنگ کند.

_از مصرف کافئین، الکل و سیگار اجتناب کنید.

_زمان خواب خود را به‌دقت تنظیم کنید.

_عدم مصرف داروهایی که باعث ایجاد خواب آلودگی در شما می‌شود.

_اطرافیان خود را از این موضوع آگاه سازید.

_کارها و وظایف سنگین خود را به کارهای سبک‌تر تقسیم کنید.

_به‌صورت منظم ورزش کنید.

_یک رژیم غذایی سالم داشته باشید.

_آرامش داشته باشید و احساسات خود را مدیریت نمایید.

_برای چرت زدن‌های روزانه (10 تا 15 دقیقه ای) برنامه ریزی کنید.
 
مشاوره و روان درمانی
بسیاری از افراد مبتلا از وقوع علائم حمله خواب خجالت می‌کشند. ترس از به خواب رفتن و یا افتادن ناگهانی می‌تواند باعث منزوی و گوشه‌گیر شدن افراد گردد. توانایی افراد برای انجام فعالیت‌های عادی زندگی ممکن است تحت تأثیر قرار بگیرد همچنین حمله خواب به ایجاد اختلالات روانی در فرد منجر می‌شود. رویکردهای درمانی موجود در علم روانشناسی به شما کمک می‌کنند از بروز اختلالات همراه جلوگیری کنید.


 
داروهای موثر در درمان حمله خواب
داروهای محرک‌ داروی اصلی درمان حمله خواب محسوب می‌شوند. محرک‌هایی مانند آمفتامین علائم حمله خواب مانند کاتاپلکسی را کاهش می‌دهند. داروهایی که برای درمان افسردگی مورد استفاده قرار می‌گیرند، ممکن است برای کاهش علائم کاتاپلکسی، توهم و فلج در خواب بکار گرفته شوند. مصرف داروها باید با مشاوره روانشناس و هم‌زمان با تغییر در سبک زندگی صورت بگیرد.1

پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.fullfekr.com
3.www.namnak.com