تکنیک های افزایش خلاقیت در فرایند طراحی معماری

خلاقیت در طراحی آثار معماری از اهمیت زیادی برخوردار است.

امروزه میزان ارزش ساختمان ها ارتباط زیادی با میزان خلاقیت طرح آن ها دارد.
 

 با راهکارهای پرورش و رشد خلاقیت برای معماران آشنا شوید:

- افزایش اطلاعات:

اطلاعات در مورد موضوعات مختلف می تواند راه حل های زیادی در اختیار معماران گذاشته و موجب افزایش خلاقیت آن ها شود.

از طریق راه هایی چون مطالعه، مشاهده، معاشرت با افراد متخصص و استفاده از تجربیات دیگر معماران می توان اطلاعات معماری را افزایش داد.

-ابراز ایده ها:

برای ابراز طرح ها و ایده های خود می توانید از اسکیس و یا نرم افزارهای رایانه ای کمک بگیرید.

این کار موجب عینی شدن ایده های ذهنی شما شده و ایده های خلاقانه بعدی را به دنبال دارد.

- اسکیس زدن

مهارت اسکیس زدن برای هر معماری نیاز است.

می توانید دفتری مخصوص تهیه کرده و هنگان مشاهده یا ظهور ایده های نو آن را ثبت کنید.

این کار می تواند همزمان موجب تقویت مهارت اسکیس زدن، افزایش اطلاعات و ایده ها و ارتقاء خلاقیت شما شود.
 

- استفاده از نرم افزارهای طراحی:

استفاده از نرم افزارهای رایانه ای می تواند خلاقیت به کمک ترسیم را در طراحی معماری افزایش دهد. زیرا:

نرم افزارهای طراحی دارای مزایایی از این جمله اند: نمایش محصول نهایی، امکان آزمون و خطا، کاهش خطا و صرفه جویی در زمان و هزینه،همچنین عینی کردن ایده های ذهنی توسط ابزار رایانه ای امکان پذیرتر و آسان تر است.

- گوش دادن به موسیقی در حین کار:

موسیقی می تواند قسمتی از مغز را برای فعالیت بیش تر تحریک کرده و خلاقیت را افزایش دهد.

گوش دادن به موسیقی با تراز بیش تر از 70 دسی بل، تأثیر صداهای مزاحم اطراف که باعث حواس پرتی می شوند را حذف می کند.

- پاهایتان را حرکت داده و وارد جهان اطرافتان شوید

احتمالا خودتان این را امتحان کرده اید و به نظر می رسد دلایل علمی نیز برای اثبات آن وجود داشته باشد. انجام تمرین های ورزشی و ترجیحا انجام آن ها به طور منظم، حداقل چهار مرتبه در هفته، شما را خلاق تر می کند. پیاده روی، دوچرخه سواری، ایروبیک و یا هر نوع دیگری از ورزش که شما به آن علاقه دارید، نه تنها بدنتان را در فرمی مناسب نگه می دارد، بلکه همچنین پتانسیل خلاقیت شما را نیز افزایش می دهد. آزمایش های علمی همچنین اثبات کرده اند که احتمالا خلاق ترین حالت شما درست بعد از ورزش کردن می باشد. بسیاری از چهره های خلاق چنین ادعا می کنند که بهترین ایده های خو را در هنگام ورزش کردن به دست می آورند، پس چرا این شیوه را امتحان نمی کنید؟ و بهتر است که پیاده روی هایتان را در هوای آزاد انجام دهید، جایی که با افراد مختلفی پر شده است، در چنین فضایی حرکت کنید و بهترین حواس پرتی را برای خودتان ایجاد کنید، و یا در جایی میان رنگ سبز آرامش دهنده طبیعت و رنگ آبی روشن آسمان؛ رنگ هایی که به تنهایی به عنوان افزاینده های خلاقیت شناخته می شوند.
 

- یک توپ نرم را با دست چپتان فشار دهید

یک تکنیک آزمایش شده دیگر نیز وجود دارد که می تواند آگاهی لازم را به شما بدهد. با این تئوری که ” افرادی که نیمکره راست مغزشان فعال است خلاق و آن هایی که نیمکره چپ فعال تری دارند، منطقی هستند ” آشنا هستید؟ این تئوری را با این واقعیت علمی ترکیب کنید که نیمکره راست مغز سمت چپ بدن را کنترل می کند و نیمکره چپ سمت راست آن را، حالا احتمالا متوجه نکته این راه حل شده اید. فشار دادن یک توپ با دست چپتان با فشار کافی و برای حدود یک دقیقه، می تواند نیمکره راست مغزتان را فعال کند و تفکر انشعاب پذیرتان را افزایش دهد. با این حال، تحقیقات بیشتر نشان داده اند که توپ نباید سفت و محکم بلکه باید نرم و قابل انعطاف باشد مانند توپ های ژله ای؛ وگرنه ممکن است که تأثیر معکوسی در پی داشته باشد.
 

- دوش آب گرم

لحظه “یافتم!” ارشمیدس معروف در حمام را به یاد دارید؟ خب این می تواند که واقعا نشانه چیزی باشد! گرفتن دوش آب گرم یکی از عوامل افزایش جریان دوپامین در مغز است. دوپامین یک انتقال دهنده می باشد که سیگنال ها را به سلول های عصبی می فرستد. از طرف دیگر، دوش آب گرم شما را آرام کرده و همچنین در عین حال حواستان را پرت می کند، که به طور کلی شرایط مناسبی است برای خلق ایده های جدید.
 

- با یک دوست صحبت کنید و فکرتان را روی هم بگذارید

در حالی که ما بیشتر تمایل داریم درباره صحبت های دوستانه ای که در هنگام نزدیک بودن زمان تحویل پروژه تنها وقت تلف کردن می باشند، جک بسازیم، اینچنین مشورت ها را سازنده و مفید می دانیم. چند بار برایتان اتفاق افتاده است که زمانی که در حال تعریف کردن مشکلتان برای دوستتان هستید، در میانه حرفتان متوجه شده اید که راه حل آن کاملا واضح بوده است و یا ایده ای بدون هیچ پیش زمینه قبلی به ذهنتان رسیده است. بله! ایده ها عادت دارند زمانی خودشان را نشان دهند که شما تسلیم شده و در نهایت درخواست کمک می کنید. عملکرد مغز ما چیزی عجیب و نادر است.
 

- بازی به نام “آزمایش 30 دایره” را انجام دهید

این بازی است که احتمالا شما در دوران کودکی آن را انجام داده اید، اما نه لزوما به شکل دایره. به طور رندوم یک شکل را روی کاغذ می کشید و حالا کاری که باید بکنید این است که آن شکل را تبدیل به یک شیء کنید. این بازی شکل پیشرفته تری از آنچه گفته شد می باشد و شما باید 30 شیء متفاوت را خلق کنید. می توانید این کار را انجام دهید؟ محدوده خلاقیتتان را گسترش داده و ظرفیت تجسمتان را وسعت بخشید.



این بازی درواقع توسط Tim Brown، مدیرعامل شرکت دیزاین IDEO، در یکی از برنامه های گفت و گوی TED پیشنهاد شد. او در این برنامه ارتباط بین تفکر خلاق و بازی کردن را مورد بحث قرار داده است.
 

- کمی بخوابید! تصمیم های خوب صبح به سراغتان می آیند

اینکه تا دیروقت بیدار بمانید تا به ایده ای برسید که از نظرتان به اندازه کافی خوب است، اما از آن جایی که تمام طول روز از مغزتان تا بیشترین ظرفیتش کار کشیده اید، احتمالا این هوشمندانه ترین حرکت ممکن نیست. در عوض بخوابید، و صبح زود با ذهنی تازه و باز بیدار شوید و دوباره مشکلات طراحیتان را بررسی کنید؛ احتمالا ایده ها مثل باران بر سرتان می ریزند.

حال معمار برای تبدیل تخیلات خود به واقعیت باید با استفاده از تصورات خود از یک اثر معماری که اکتسابی بدست آمده است، آن تخیلات را به جهان واقعیت وارد کند.

بطور کل «تخیل عامل تسریع کننده تصور است در حالی که تصور صافی است که تخیل برای پیوستن به واقعیت باید از آن بگذرد.»

با داشتن این دو پیش شرط، معماری خلاق و بطور کل، فرایند خلاقیت به عینیت می رسد.

در تولید این فرایند ویژگی افراد بسیار تأثیر گذار است. به عقیده «تورنس» که شصت سال در زمینه خلاقیت کار کرده است، شانزده ویژگی را بررسی کرده که مهم ترین آنها که مورد اتفاق اکثر صاحب نظران است، شامل:

۱- سرکشی

۲- رهایی (دیوانه وار بودن)

۳- شوخ طبعی (داشتن تفکرات فانتزی)

۴- گریز اندیشی که از تمام موارد مهم تر است
 

۱- سرکشی

برسی ها نشان داده است که افراد سرکش نسبت به افراد آرام و منضبط از سطح بالاتری از خلاقیت برخوردارند. بطور مثال: در یک کلاس درس افراد باهوش و درس خوان به دلیل پایبندی زیاد به ارزش های کلاس و معلم بیشتر دچار تکرار و عادت زدگی می شوند.

اما افراد سرکش می دانند برای مطرح کردن خود در کلاس باید دست به ابتکار و نوآوری بزنند و کمتر عادت رویه حاکم بر کلاس را می پذیرند که این سبب بروز فکر خلاق می شود. همین مثال ویژگی دوم یعنی شوخ طبعی و تفکرات فانتزی را در بر می گیرد.

این افراد با حرکت بر خلاف فکر عادت زده دیگر بچه ها باعث تولید یک نوع تفکر فانتزی می شوند که در ظاهربه آنان شوخ طبع اما با هدایت ان به تولید تفکراتی خلاقانه می   انجامد.
 

۲- رهایی

ویژگی رها فکر کردن و دیوانه وار بودن برای ما معماران کاملاً آشنا است که از آن می توان به تفکرات خلاقانه در آثار معماری «دیکانستراکشن» اشاره کرد.
 

۳- گریز اندیشی

این ویژگی سبب شده فرد برای حل مسائل از راه های مختلف و راه حلهای نو آورانه

استفاده کند و سعی نماید همیشه بر خلاف افراد عادت زده مسائل را از راههای غیر معقول خود حل کند. این تلاش ها مهم ترین زمینه بروز تفکرات خلاق است.


با بررسی پیش شرط های خلاقیت و ویژگی افراد خلاق به موانع بروز خلاقیت می رسیم. به قول ژان پیاژه: «خلاقیت، حفظ قسمتی از دوران کودکی است.»

به نظر من، «پیاژه» تفکرات یک کودک را از آن جنبه خلاقانه می داند که کودک برای بدست آوردن راه حل مسائلش، نه تجربه دارد و نه اطلاعات زیاد و این سبب می شود مسائل را از راههای خلاقانه ای برای خود حل کند. این دو از نظر محققان نیز مانع مهم خلاقیت افراد هستند:
 

۱- اطلاعات زیاد:

اطلاعات زیاد، باعث شده فرد با اتکا به انبوه اطلاعات، مسئله را حل و به فکر راههای دیگری نیفتد.

مثال: اطلاعات می گوید: دو زاویه قائم یک مربع تولید می کند.

فرد عادی: با دو زاویه قائم همیشه مربع می سازد.

فرد خلاق: با دو زاویه قائم گاهی مربع و یا می تواند زاویه ۱۸۰درجه بسازد.
 

۲- تجربه:

فرد با دیدن نتایج راه حل مسائل دیگران به راه حل مسئله خود، بدون تفکری خلاقانهمی رسد.

تجربه دیگران———       تولید بیشتر = سود بیشتر

فکر خلاق اقتصادی——-  کیفیت بهتر= سود بیشتر
 

«خلاقیت در معماری»

محققان توجه به خلاقیت را بعد از جنگ جهانی دوم می دانند که نیاز به تولید در تمام زمینه ها افزایش می یابد و برای اصول این امر خلاقیت بهترین گزینه است. اما در میان تمام علوم، معماران و حتی رشته های شبیه آن مانند فیلمسازی، تئاتر و طراحی از این قافله پژوهشی عقب مانده اند و دلیل آن را می توان فقط به یک موضوع عطف کرد که هنرمندان بروز خلافیت در آثارشان را امر مقدس و الهی می دانستند و از تحقیق و پژوهش و حتی صحبت درباره آن اجتناب می کردند. مثلاً «فرانک لوید رایت» تصور خلاق را «نور انسانی در نوع بشر» و افراد خلاق را منتسب به خدایان می داند و حتی «لوکوربوزیه» رنگ مذهبی نیز به آن می دهد.

در نتیجه فقط می توان در اکثر رشته های هنری با بررسی زندگی، حالات و آثار هنرمندان آن رشته به درک قابل قبولی از خلاقیت هنری آنان رسید.


منبع: سایت ویرگول
سایت پویا نما
سایت پرشین بلاگ