رابطه بازی و خلاقیت در کودکان

در هنگام بازی خلاقیت کودک افزایش می یابد .
 

خلاقیت

” خلاقیت؛ یعنی امکان بهره برداری نامتعارف از ابزار، بدون تأثیر پذیری از عقاید دیگران ” .

نکات اصلی را به کودک خود بیاموزید ، و موقعیتی را برای او فراهم نمایید تا کودک از ایده هایش استفاده کند . زیرا خلاقیت ، عامل کسب تجربه ی بیشتر است و تجربه عامل پیشرفت در زندگی آینده ی کودکان می باشد . تجربیاتی مانند؛ سفر، گذراندن وقت در مزرعه ، رفتن به تعطیلات ، کتاب خواندن ، بازدید از نقاط دیدنی و اشخاص مهم زندگی کودک نقش بسزایی را دارد . زیرا تجربه سبب می شود تا کودک شناخت بیشتری را نسبت به واقعیات بدست آورد و پیرامون هر موضوع ، واکنش مناسبی را از خود نشان دهد.

غنا و پویایی و بقای هر فرهنگ و تمدنی به خلاقیت مردمان آن بستگی دارد و این واقعیت را تاریخ بارها به اثبات رسانده است.

از سویی دیگر همان طور که می دانیم ، دوران کودکی از نقشی حساس و تعیین کننده ای برخوردار می باشد.

توجه به این دوران تا آن جا است که دوران کودکی، به ویژه دوران سنین آغازی آن، از سوی روان شناسان و صاحب نظران تعلیم و تربیت، به عنوان مهم ترین مرحله ی تکوین شخصیت انسان شناخته شده است.

روان شناسان بر این باورند که، وجود تعارضات، اختلالات، و نابسامانی های روانی این سنین، در سراسر زندگی انسان، تأثیر می گذارد.

پژوهش های روان شناسی و تعلیم و تربیت، بیانگر آن است که، آغاز خلاقیت کودکان در سنین آمادگی و پیش از دبستان می باشد.

در این سنین ارتباط تازه ای میان تفکر و عمل کودکان پدیدار می گردد و کودک برای شناخت عجایب و شگفتی های محیط پیرامونش تلاش بسیاری را می نماید.

خلاقیت در بازی (2)

این فرا گیری وشناخت بیشتر، از طریق تجربه ی عملی صورت می پذیرد.

این تجربه ی عملی _ یا بازی _ یکی از اعمال روزمره ی زندگی هر کودک است و کوششی است که به تمام وجود او بستگی دارد.

بدون تردید می توان گفت که ؛ بازی بهترین شکل فعالیت طبیعی هر کودک محسوب می گردد و مناسب ترین راه برای رشد استعداد او بشمار می رود.

در هنگام بازی ، نیرو های جسمی و ذهنی کودک ( نظم، حافظه، تخیل، توانایی جسمانی ، و… ) رشد می یابند و بازی برای کودک، محرک و انگیزه ای می شود در جهت کسب تجارب اجتماعی.



بازی در معنای دقیق کلمه ، شامل فعالیت هایی است که واجد مؤلفه های ذیل باشد:

* اختیاری

* دلپذیر

* فاقد سازمان است

بازی متأثر از عوامل بسیار زیادی است که هر کدام از این عوامل به سهم خود چگونگی بازی کودکان و نوع ابزاری را که آن ها برای بازی انتخاب می کنند _ یا برای آنان در نظر گرفته می شود _ را تعیین می کنند.


تعدادی عوامل موثر در بازی کودک عبارتند از :

سن و رشد کودک

امروزه ما، با مقالات و گزارش های بی شماری مواجه می گردیم که توضیح می دهند کدام اسباب بازی برای کدام دوره از رشد و تکامل کودک متناسب است.
 

محیط زندگی

شرایط آب و هوایی، محیط روستایی و شهری و … هر کدام بازی های خاص خود را ایجاب می کنند.
 

ظرفیت کودک

توانایی های کودکان ، نیز از جمله عوامل تعیین کننده در بازی ها می باشند.
 

خلاقیت کودکان

بازی های خلاق آن دسته از بازی های هستند که کودکان اگر به حال خود رها شوند به کرات انجام می دهند.

بازی های خلاق بسیاری وجود دارند که می توانید با تقویت و تشویق کودکان، میزان آنها را افزایش دهید.

همه کودکان اگر به آنها فرصتی داده شود خلاق بودن را دوست دارند، چه نقاشی و ترسیم و کاردستی باشد، چه بازی های وانمودی و نقش بازی.

فواید رشدی زیادی ناشی از بازی های خلاقانه بود دارند، بنابراین چرا به بهتر شدن آنها کمک نکنیم؟!
 

فواید بازی های خلاق کدامند؟

در حالیکه اکثر والدین ترجیح می دهند بچه ها بازی های خلاق و بهم ریختن اسباب بازی ها را در مهد و مدرسه انجام دهند، باید بدانند که کودکان از بازی های آزاد و خلاق در خانه سود بیشتری می برند.

هم چنین، ایجاد علاقه به بازی های خلاق و فرآیند خلاقیت کودک شما را در آینده کاری فردی خلاق خواهد کرد.

در واقع تفکر و حل مسئله خلاق در حال حاضر به عنوان یکی از مهارتهای مهمی شناخته می شوند که کارفرماها به دنبال آنها هستند.

مدارس این مسئله را می دانند و سعی دارند تا حدودی آن را در برنامه درسی خود جای دهند.

اما تقویت آن را تا هنگام مدرسه رفتن کودک به تعویق نیندازید.

تمرین این مهارت ها را در خانه شروع کنید، و کودک را برای یک شروع احتمالی خوب در آینده آماده کنید.

فواید هوشی و ذهنی

بازی های خلاقانه به رشد مهارت های ریاضی پایه از جمله هندسه در سنین پایین کمک می کند (مثل اندازه و شکل)، اندازه گیری و طبقه بندی.

هم چنین، هنگامی که کودک سعی دارد آنچه در سرش است را به روی کاغذ بیاورد، مقدار زیادی از مهارت های حل مسئله و تمرکز را به کار می گیرد.

در سالهای پایین، کودک از خود سوال های پایه و ساده را می پرسد، مثل اینکه آیا این چسب به اندازه کافی قوی هست یا خیر، یا اینکه چجوری رنگ کنم که بیرون نزند، در فرآیند حل این مسائل آنها در مورد فرآیند تفکر خلاقانه یاد می گیرند.

همچنان که کودکان بزرگتر می شوند، هنرها و کاردستی های مختلف مهارت های تفکر پیچیده تر را نیازمند می شوند، و بسیاری از فعالیت ها نیازمند شناخت مفاهیم علمی پایه هستند تا قابل اجرا شوند.

کارهایی مثل ترکیب کردن رنگهای خاص یا ایجاد الگوهای موزاییکی جدید جزو فعالیت های خلاقانه هستند، اما بدون یک مولفه ذهنی خلاقیت ضعیف خواهد شد.

از آنجایی که کودک این مهارت ها را در یک محیط خلاق یاد می گیرد، می تواند آنها را به محیط های دیگر نیز انتقال دهد.

فواید فیزیکی و جسمی

نقاشی کردن، رنگ آمیزی، بریدن و چسباندن کاغذ همگی به بهبود مهارت های حرکتی ظریف کمک کرده، و در مقابل فرد را برای مهارتهای نوشتن در دوران مدرسه آماده می کنند.

کودکان با مداد در دست متولد می شوند، بنابراین زمان می برد تا مهارت های لازم برای انجام یک کار را بیاموزد.

بازی خلاقانه به رشد این مهارت ها کمک می کند.

به یاد داشته باشید که توانایی نوشتن در کودک شما بازنمایی یک نقطه عطف بزرگ در رشد فیزیکی اوست.

همچنین حواستان باشد کودک دوره قبلی را پشت سر گذاشته است و تا همین یکی دو سال پیش حتی نمی توانست مداد را بخوبی دست بگیرد یا چیزی روی کاغذ بکشد. بنابراین چه پیشرفت سریعی داشته است و این باور نکردنیست.

برای عملی کردن این کار، سعی کنید به کودک کمک کنید تا مداد شمعی را بین دو دوستش بگیرد.

قدرت و هماهنگی بین مهارت های ظریف نیاز است، و برای کودکان زمان می برد تا اینها را یاد بگیرد.

حتی خط کشیدن اولیه نیز یک نقطه عطف است. هم چنان که کودک بزرگتر می شود، فعالیت های خلاقانه به آنها کمک خواهد کرد که مهارت های ظریف حرکتی را رشد دهند، هم چنین هماهنگی بین چشم و دست را بهبود ببخشند.
 

فواید هیجانی و اجتماعی

واضح است و اصلا عجیب نیست که فعالیت های خلاقانه روزنه ی مثبتی را برای کودکان فراهم می کنند (هم چنین بزرگسالان) تا هیجانات خود را ابراز کنند و این مسئله در سنین خیلی پایین شروع می شود.

فراهم کردن لوازم در دسترس برای کودک خود، به این معناست که ابراز خلاقانه به اندازه مسواک زدن عادی است.

با بزرگ شدن کودک، هنر و کاردستی روشی برای اجتماعی شدن با دیگران را برای کودک فراهم می کند.

به جای فقط در کنار هم بودن، بچه ها می توانند با هم کار دستی بسازند و یا چیز جدیدی ابداع کنند.
 

مهارت های ارتباطی

بازی خلاقانه روشی فوق العاده برای بهبود مهارت های ارتباطی در محیطی شاد و حمایتی می باشد.

زمانی که کودکان با مواد انتخابی خود درگیر می شوند درمی یابید که در مورد آنچه در حال وقوع است با خود حرف می زنند.

در مقابل این کار باعث بهبود مهارت های کلامی و رشد تصویر سازی می شود.
 

چه لوازمی برای بازی خلاقانه لازم هستند؟

برای تقویت بازی های خلاق در کودک لازم نیست که لوازم گران قیمت خریداری کنید، بلکه مهم است که برخی لوازم در دسترس را برای او فراهم کنید.

چیزهایی مثل مداد رنگی ها، لوازم نقاشی، کاغذ زنگی، قیچی و چسب لوازم پایه برای این کار هستند، اما علاوه بر اینها بسیاری لوازم دیگر هستند که می توانید مورد استفاده قرار دهید.

فروشگاه های لوازم التحریر، دانشکده ها و فروشگاه های اسباب بازی آموزشی خوب همه می توانند لوازم هنری متنوعی را در اختیار شما قرار دهند، و این شگفت آور است که کودکان با استفاده از مواد روزمره در اطراف شما می توانند خلاقیت را تمرین کنند.

بازی هایی برای افزایش خلاقیت کودکان

برخی از اقلام و لوازم که می توانید برای کودک خود فراهم کنید در زیر لیست شده اند:
 

1. مداد رنگی – مومی ، پلاستیک و روغن
2. رنگها – آب ، اکریلیک
3. رنگ های پودری
4. مدادهای رنگی و قلمهای نمدی
5. برس و اسفنج
6. الگوهایی برای رس و خمیر بازی
7. تجهیزات چاپخانه و پرینت کردن
8. قیچی
9. تمبر و پانچ
10. کاغذ و مقوا
11. مواد کلاژ
12. چسب مایع و نوار چسب
13. کیت های صنایع دستی
14. قالب و قاب
15. پیش بندها و لوازم جانبی
16. روبان
17. قطعات بزرگی از مواد برای بازی های وانمودی
18. دکمه های زنگی لباس
19. چوب بستنی
20. ظروف یک بار مصرف

بالاتر از همه اینها، به کودک خود زمان و فضا دهید تا کارهای خلاقانه انجام دهد.

جعبه ای پر از اشکال ریز و درشت دم دستی نگه دارید، و سعی کنید در مورد بهم ریخته شدن خانه استرس کمتری داشته باشید.

بازی های خلاقانه تنها بازی های ازاد برای سرگرمی نیستند، همانطور که گفته شد به رشد ذهنی، فیزیکی و اجتماعی کودک شما کمک می کند و بالاتر از همه او را برای یک زندگی خلاق در آینده آماده می سازد.

اگر می خواهید کودکانی خلاق و مبتکر داشته باشید، باید در انتخاب اسباب بازی برای آنها دقت لازم را به کار برید. اسباب بازی هایی انتخاب کنید که ساعت ها کودک را به خود مشغول دارد و راه های متعددی برای بازی با آن باشد، مثل انواع لگو، پازل و ...
 
لازم به ذکر است که غیر از مهم بودن اسباب بازی ، کودک در هنگام بازی می تواند عقاید خود را ابراز کند اگر چه عقاید او ممکن است غیر اصولی باشد ولی نباید توسط شما یا دیگران مورد سرزنش یا انتقاد قرار گیرد.

وسایل نجاری و شکل دادن به چوب برخلاف آنچه که ممکن است برخی اشخاص فکر کنند، وسایل بازی که موجب خلاقیت در کودکان می شود معمولا" گران قیمت نیستند. و در بعضی از موارد خود کودک آنها را ترکیب کرده و می سازد.

هنگامی که کودک با یک وسیله خلاق به بازی می پردازد یا قطعات کاغذ را چسب زده یک کلاژ را آماده می کند یا یک گلوله خمیر را تبدیل به یک ظرف یا لیوان می کند، او بیشتر از این که خود را سرگرم کند به فعالیتی مهم، خلاق و آموزنده دست زده است.
 
فعالیت در یک بازی خلاق به مقدار زیادی به کودک اعتماد به نفس و اتکا به خود را یاد می دهد. کودک در هنگام بازی با وسایل بازی خلاق، به خودبینی و خودفهمی توان خود نیز می پردازد. بازی با وسایل بازی خلاق به کودک کمک می کند تا هویت خود را بیابد و وقتی بازی کودک تمام شد، ممکن است با افتخار بگوید، ببین، من چه ساخته ام. معمولا" بیان این جمله، پیشرفت و افتخار را به کودک نشان میدهد.


منبع: سایت ویرگول
سایت کودکانه
سایت بیتوته