با علائم کمبود ویتامین ها در بدن آشنا شوید

خستگی یکی از شایع‌ترین نشانه‌های ابتلا به کمبود ویتامین است، اما کمبود ویتامین همیشه به شکل خستگی ظاهر نمی‌شود. گاهی ممکن است مشکلاتی در بدن‌مان ایجاد شوند که خیلی از ما نمی‌دانیم از کمبود ویتامین ناشی شده‌اند.

مبارزه با خستگی

اگر بعد از خواب خوب شبانه باز هم احساس خستگی میکنید، می تواند به دلیل فقدان آهن (که در گوشت بدون چربی، حبوبات و غلات غنی شده یافت میشود) و یا ویتامین B12 (در جگر گاو و صدف های خوراکی یافت میشود) باشد. آهن و ویتامین B12 برای سلامت گلبولهای قرمز خون، که اکسیژن را به بافت های بدن شما میرسانند، اهمیت دارند.

سردرد

اگر شما بیشتر مواقع سردرد میشوید، با پزشک خود در مورد منیزیم موجود در دانه ها، مغزها و سبزیجات برگ دار صحبت کنید. این ماده معدنی کمک می کند تا سیستم عصبی شما آن طور که باید کار کند، و سطح قند خون شما را کنترل میکند. انجمن اختلالات میگرن اظهار دارد ۴۰۰ میلی گرم منیزیم در روز می تواند به برخی از افرادی که دچار میگرن هستند، کمک کند.

خشکی چشم

خشکی چشم میتواند به دلیل آلرژی یا استفاده از لنزهای تماسی برای مدت زمان طولانی باشد، اما احتمال دیگر این است که شما اسیدهای چرب امگا ۳ را به اندازه کافی دریافت نمی کنید. این نوع اسیدهای چرب که در ماهی هایی همچون ماهی آزاد یافت میشوند، برای دید سالم اهمیت دارند. علاوه بر خشکی چشم، سطوح پایین امگا ۳ در میان مسائل دیگر با دژنراسیون ماکولا وابسته به سن نیز در ارتباط است.

خشکی و خارش پوست

پوسته پوسته شدن، لکه های زبر پوستی – که درماتیت نامیده میشود- میتواند ناشی از چیزی باشد که پوست یا بیماری را تحریک میکند، اما میتواند ناشی از کمبود ویتامین B2 (ریبوفلاوین) نیز باشد. ویتامینB2، که به رشد سلول ها و عملکرد درست آنها کمک میکند، در تخم مرغ و برخی از سبزیجات سبز، مانند مارچوبه و کلم بروکلی یافت میشود.

خون دماغ

احتمالا نباید به طور مکرر دچار خون دماغ شوید، مگر اینکه تمرین بکس داشته باشید. اما اگر به صورت مکرر دچار چنین مشکلی میشوید، ممکن است ویتامین K پایینی داشته باشید، این ماده مغذی برای لخته شدن خون، حائز اهمیت است. شما می توانید این ویتامین را از طریق سبزیجات برگ دار سبز، مانند اسفناج و کلم پیچ دریافت کنید. اما خون دماغ می تواند ناشی از علل بسیاری باشد، بنابراین با پزشک خود مشورت کنید تا ببینید که مشکل دیگری غیر از رژیم غذایی شما وجود دارد یا خیر.

ریزش مو

این مسئله می تواند به طور طبیعی با افزایش سن اتفاق بیفتد، اما در زنان زیر ۵۰ سال، میتواند ناشی از مشکل تغذیه ای نیز باشد. برای کمک به سلامت مو و پوست اطراف آن، ذخیره آهن خود را (از طریق گوشت بدون چربی، دانه ها، و یا مغزها) افزایش دهید.

خونریزی لثه

به احتمال زیاد علت این مشکل بیماری لثه است، اما کمبود شدید ویتامین C (که در مرکبات و برخی از سبزیجات یافت میشود) نیز می تواند موجب بروز این مشکل شود. هرچند خونریزی لثه نادر است، اما قبل از مصرف مکمل برای اطمینان بیشتر به دندانپزشک مراجعه کنید.

ضعف عضلانی

کمبود ویتامین B1 -که به عنوان تیامین نیز شناخته میشود – می تواند به این مشکل و مشکلات دیگری منتهی شود. این ویتامین در غلات سبوس دار، گوشت ماهی، بعضی از انواع مغزها و دانه ها یافت میشود. پتاسیم (موجود در موز) نیز برای داشتن عضلاتی سالم حائز اهمیت است. اگر فکر می کنید که این ویتامین را به اندازه کافی از طریق این غذاها دریافت نمیکنید، با پزشک خود مشورت کنید.

سرماخوردگی مزمن

اگر به اندازه کافی ویتامین C و ویتامین E دریافت نکنید، ممکن است در اغلب اوقات دچار سرفه و عطسه باشید، این ویتامین ها آنتی اکسیدان هایی هستند که سیستم ایمنی بدن شما را تقویت میکنند. یک رژیم غذایی متعادل از سرماخوردگی جلوگیری نمی کند، اما می تواند بدن شما را برای مبارزه با آن به اندازه کافی سالم نگه دارد.1

مشکل دید در شب

آیا چون شب‌ها مشکل دید دارید، ترجیح می‌دهید همیشه بعد از شام در منزل بمانید و بیرون نروید؟ گاهی مشکل دید در شب به کمبود ویتامین آ (A) مربوط می‌شود. ویتامین A در ساختن رنگدانه‌های سلول‌های گیرنده‌ی نوری در چشم‌ها و کمک به دید در نور کم مؤثر است. کمبود ویتامین A موجب می‌شود شب‌ها نتوانید دید واضحی داشته باشید و شاید حتی به سایر اختلالات بینایی مثل دِژِنِراسیون ماکولا (تخریب لکه‌‌ی زرد) نیز دچار شوید.
 
سبزیجات دارای برگ سبز مثل اسفناج و کلم‌‌برگ، سبزیجات دارای رنگدانه‌های نارنجی مثل هویج، سیب‌زمینی شیرین، فلفل دلمه‌ای نارنجی، طالبی و تخم‌مرغ از جمله منابع ویتامین A هستند.

عکس‌العمل‌های کُند

آیا در گرفتن توپ کُند هستید؟ آیا حین رانندگی وقتی کسی ناگهان جلوی ماشین‌تان سبز می‌شود، نمی‌توانید سریع ترمز بگیرید؟ شاید این تأخیرها ناشی از کمبود ویتامین ای (E) باشد و نه بی‌دست‌وپا بودن شما. ویتامین E برای سلامت دستگاه عصبی مفید است و مثل ویتامین B12 به برقراری ارتباط بین مغز و اعصاب کنترل‌کننده‌ی عضلات و عکس‌العمل‌ها کمک می‌کند. کمبود ویتامین E موجب دشوارتر شدن برقراری این ارتباط می‌شود.

جوانه‌ی گندم غنی‌ترین منبع تأمین‌کننده‌ی ویتامین E خوانده شده است، پس این ماده‌ی مغذی را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. تخم‌مرغ، مایونز، گوشت اندام (organ meat) یا همان احشاء خوراکی، مغزها، دانه‌ها و آووکادو نیز از جمله سایر منابع ویتامین E به شمار می‌روند.

دیر التیام یافتن زخم‌ها

آیا وقتی دست‌تان را می‌بُرید یا جراحت دیگری برای‌تان پیش می‌آید، زخم‌های‌تان دیر التیام می‌یابند؟ شاید بخشی از این مشکل ناشی از کمبود ویتامین سی (C) باشد. سلول‌های پوستی و سایر سلول‌هایی که پس از ایجاد جراحت باید خودشان را به منظور شروع فرآیند التیام بازسازی کنند، به ویتامین C و همچنین ویتامین A و زینک (روی) نیاز دارند. التیام زخم‌ها بدون میزان کافی از این مواد مغذی دشوارتر خواهد شد و به همین دلیل احتمال عفونی شدن زخم‌ها افزایش می‌یابد.

برای اینکه به کمبود ویتامین C مبتلا نشوید، مصرف روزانه‌ی مرکبات مثل گریپ‌فروت و انواع لیموها و نیز سبزیجات دارای برگ سبز مثل اسفناج، مَنداب یا همان آراگولا و کلم‌برگ را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

احساس افسردگی

علائم کمبود ویتامین همیشه در جسم ظاهر نمی‌شوند. همه‌ی ما ممکن است گاهی وقت‌ها دل‌مان بگیرد، اما چنانچه متوجه شدید که این مشکل در حال وخیم‌تر شدن است، طوری که افسردگی گرفته‌اید یا بیشتر روزها غمگین هستید، شک کنید که شاید به کمبود ویتامین ب۱ (B1) مبتلا شده‌اید. این ویتامین مثل ویتامین B12 برای سلامت سلول‌های عصبی و مغزی ضروری است.
 
کمبود ویتامین B1 در عملکرد این سلول‌ها اختلال ایجاد می‌کند و در نتیجه‌ ممکن است به مشکلات روانی مثل افسردگی دچار شوید. کمبود این ویتامین به ندرت اتفاق می‌افتد، اما در مبتلایان به بیماری کرون (نوعی بیماری التهابی روده) یا بی‌اشتهایی (آنورِکسیا) ممکن است بروز کند.

منابع غذایی حاوی این ویتامین عبارتند از گوشت قرمز و سفید، گوشت احشاء مثل کبد، نخود، لوبیا، عدس و مِلاس سیاه (شربتی غلیظ که از چغندرقند یا نیشکر به دست می‌آید).2

کمبود ویتامین چگونه درمان می‌شود؟

درمان کمبود ویتامین به نوع و شدت آن بستگی دارد. پزشک شدت کمبود مواد مغذی و همینطور پیامدهای دراز مدت آن را نیز تشخیص می‌دهد. پزشک پیش از شروع درمان، ممکن است که آزمایش‌های دیگری را برای بیمار تجویز کند تا میزان آسیب را مشخص کند. چنانچه گفته شد‌، علائم کمبود ویتامین با اصلاح رژیم غذایی یا مصرف مکمل‌های غذایی برطرف می‌شوند. 

تغییر رژیم غذایی 

پزشک ممکن است که به بیمار توصیه کند که عادات غذایی خود را تغییر دهد. به عنوان مثال، افرادی با کم‌خونی فقر آهن باید گوشت، تخم مرغ، مرغ گوشتی تیره، سبزیجات و حبوبات بیشتری را در رژیم غذایی خود بگنجاند.

در موارد کمبود ویتامین حاد، پزشک بیمار را به یک متخصص تغذیه ارجاع می‌دهد. پزشک ممکن است که به بیمار توصیه کند که مواد غذایی دریافتی را یادداشت کند تا به صلاحدید متخصص تغذیه تغییراتی در آن اعمال شود. معمولا لازم است فرد به صورت منظم به متخصص تغذیه مراجعه کند تا در نهایت، آزمایش خون نشان دهد بیمار دیگر مشکل فقر ویتامین ندارد. 

مکمل‌های غذایی

در بیشتر موارد توصیه می‌شود که مواد مغذی و ویتامین‌های مورد نیاز بدن از طریق مواد غذایی تأمین شود. با این حال، در برخی موارد ممکن است بیمار نیاز به مصرف مکمل یا مولتی ویتامین داشته باشد. همچنین ممکن است به بیمار توصیه شود برای جذب بهتر مکمل‌های غذایی، مکمل‌های دیگری را نیز در کنار آن مصرف کند، مانند مصرف همزمان کلسیم و ویتامین D میزان و دفعات مصرف مکمل‌های غذایی هم به شدت کمبود ویتامین بستگی دارد. بهتر است که قبل از مصرف خودسرانه‌ی هرگونه مکمل غذایی با پزشک مشورت شود. 3


پی نوشت:
1.www.rastineh.com
2.www.beytoote.com
3.www.drdr.ir