استاندارد، نشانه مرغوبیت کالا

برای بیشتر افراد پیش  آمده که در هنگام خرید محصول از کیفیت آن مطمئن نبوده و یا از برند کارخانه تولید کننده اطلاعی ندارند؛ در این حالت نخستین راهکار جهت انتخاب کالای مناسب، نشان استاندارد کالا است. این نشانمیتواند باعث اطمینان خاطر برای کیفیت و مرغوبیت در مورد هر محصولی شود. استاندارد کالاها هم به نفع تولیدکننده و هم مصرف کننده است، به همین دلیل اغلب تولیدکنندگان در پی داشتن نشان استاندارد کالای خود هستند.
 
استانداردها در دنیا از مولفه های مختلفی پیروی می کنند که اصلی ترین این مولفه ها امنیت، عدم تعارض با سلامت انسان، کیفیت کالا، سازگاری با محیط زیست و سایر مولفه ها؛ اما با همه هیاهوها حول محور اسستاندار یکی از مشکلات موجود در عرصه تولید استانداردهای دو گانه است که  معمولا در تعارض منفعت با مصلحت عمومی جامعه مصرف کنندگان پیش می آید و چون جریان سرمایه دار همیشه از قدرت فزون تری برخوردار اسا این منفعت آنان است که بر منفعت عامه می چربد.
 

موسسه استاندارد ایران و جهان

موسسه ای بنام استاندارد و تحقیقات صنعتی در ایران وجود دارد که قواعدی را معین می کند و به تولیدکنندگان اعلام می کند تا فرآورده های خود را بر حسب این قواعد بسازند. به دستور العمل های اعلامی موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی، استاندارد ملی می گویند.در عرصه جهانی نیز برخی از سازمان ها وجود دارند که با اهمیت ترین آن ها سازمان بین المللی استاندارد است و کشور ایران نیز عضو این سازمان می باشد. از نشان های استاندارد بین المللی می توان به گواهینامه ایزو 9000 اشاره کرد که صاحب آن سعی می کند کیفیت محصول یا خدمات خود را بهبود بخشد و اگر شرکتی جهت بهبود کیفیت کالاهایش نکوشد، گواهینامه ایزو9000 از شرکت متخلف پس گرفته می شود.
 

فایده استاندارد

استاندارد سبب می گردد که ما با آسودگی خاطر، محصول مورد نیاز خود را خریداری نموده و اطمینان داشته باشیم که خطری برای ما ندارد. و از آنجا که سنجش کیفیت و سلامت کالا امری تخصصی است چنانچه استاندارد نباشد، زندگی برایمان بسیار خطرناک و حادثه ساز خواهد شد.
 
اعمال استانداردهای ملی ایران به سود همه مردم و اقتصاد کشور است و موجب ازدیاد صادرات و فروش داخلی و فراهم سازی ایمنی و بهداشت مصرف کنندگان و صرفه جوئی در زمان و هزینه و در نتیجه باعث تکثیر درآمد ملی و آسایش همگانی و تقلیل نرخ ها می گردد.
 
استاندارد در واقع، بهتر شدن کیفیت کالا را تضمین می کند و رقابتی سالم در بین تولیدکنندگان ایجاد می کند؛ به همین دلیل رعایت استاندارد هم برای تولیدکنندگان و هم مصرف کنندگان سودمند خواهد بود. در تشریح سودآوری این موضوع باید بگوییم که رعایت استاندارد بعث تقلیل هزینه های ساخت  شده و با تولید محصول با کیفیت‏، موجب جلب رضایت مصرف ‏کنندگان می شود.
 
در حال حاضر برای باقی ماندن در عرصه صنعت و استمرار صنایع، تضمین کیفیت و ایمنی با رعایت استانداردها به عنوان مسأله ای حیاتی مطرح است و از سوی دیگر موجب استحکام اقتصاد مقاومتی خواهد بود.
 

استاندارد چیست ؟

واژه استاندارد به معنی سامان، ضابطه، قانون و مفاهیمی مانند این است. ولی اگر بخواهیم معنای آن را در رابطه با مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران که وظیفه قانونی تنظیم و مدون سازی استانداردهای ملی را بر عهده دارند، بدانیم؛ باید بگوییم استاندارد عبارت است از: "برگزیدن و گردآوری خصوصیات لازم در تولید یک کالا و خدمت رسانی"
 

فواید دریافت علامت استاندارد

دریافت علامت استاندارد از فواید گوناگونی هم برای تولیدکننده و هم مصرف کننده برخوردار است. برجسته ترین فوایدی که با رعایت استاندارد عاید تولیدکننده می شود عبارت است از:
 

1. تقلیل تنوع
2. افزایش میزان تولید
3. صرفه جویی در کابرد مواد، انرژی و نیروی انسانی
4. کاهش ضایعات
5. توسعه کیفیت محصول
6. آسان سازی در امور انبارداری و جا به جایی
7. توسعه تجارت داخلی و خارجی

 

منافعی که عاید مصرف کننده می گردد:

 

1. با کیفیت بودن کالا و مطمئن بودن از مدوامت امنیت و کارایی آن
2. سادگی در سفارش و بهره گیری از محصول 
3. صرف هزینه کمتر
4. دسترسی آسوده به قطعات و وسایل قابل معاوضه در صورت لزوم

اقسام استاندارد داخلی

استاندارد در ایران چند نوع دارد که ادامه به انواع استاندارد در ایران اشاره می کنیم.
 

 استاندارد اجباری

به موجب قانون، سازمان می تواند با تصویب شورای عالی استاندارد، اجرای استاندارد فرآورده ها و مقرراتی را که از نظر امنیت و یا حفظ سلامت همگانی لازم باشد، اجباری نماید. در این صورت انجام هرگونه بازرسی پی در پی و هدایت فنی واحدهای تولیدی و واردکنندگان و سرانجام ضبط محصولات بدون استاندارد و تعقیب تولید کنندگان خاطی از راه مراجع قانونی است.
 

استاندارد تشویقی(غیر اجباری)

در مواردی که تولیدکنندگان واقف به ارزش و مزایای اجرای استاندارد هستند و آن را معیار اصلی تولید کالای خود می دانند، سازمان با انجام بازرسی بر چنین واحدهایی و نظارت مداوم کیفیت کالای آن ها، اجازه بهره گیری از علامت استاندارد ایران بر روی محصولاتشان را می دهد، در این صورت سازمان جهت تشویق این گروه از تولیدکنندگان هر گونه پشتیبانی و اقدامات ضروری را در مورد آنان انجام می دهد.
 

خصوصیات کالای استاندارد

1. کالایی استاندارد است که هیچ خطری فرد مصرف کننده را تهدید نکند.
2. کالای استاندارد با توجه به آن چه که هست، می بایست حداقل عمر را داشته باشد. بر حسب اینکه چه کالایی در مقابل ماست، «حداقل عمر» ضریب دارد. کالاهای پرحجم حداقل عمر بیشتری دارند و کالاهای کم حجم دارای حداقل عمر کمتری هستند.
3. کالای استاندارد متوسط می بایست احتیاجات یک مصرف کننده را برطرف کند.
4. یک کالای استاندارد از ضمانت های گوناگونی برخوردار است. ضمانت های معاوضه و فروش، همواره برای هر کالا ناپایدار است. کالای بدون ضمانت، استاندارد به حساب نمی آید.
5. کالای استاندارد می بایست قابل مرمت و بازسازی باشد.
6. بین خرابی کالای استاندارد و زمان خرید و استفاده از آن باید فاصله زیادی باشد.
7. کالاهای استاندارد دارای تنوع در رنگ هستند و یکی از مشخصه های اصلی آن متنوع بودن آن است.
8. تنوع از نظر سایزبندی از دیگر ویژگی های کالای استاندارد است.
9. بازسازی کالای استانداردی که خراب شده نباید طولانی شود. برای لوازم پرحجم حداکثر 10 روز و وسایل کم حجم حداکثر یک هفته باید به طول بینجامد.

علامت استاندارد ایران چگونه است ؟

به دلیل اهمیت استاندارد در سطح جهانی 14 اکتبر(22 مهر) هرسال، به نام «روزجهانی استاندارد» نام نهاده شده است. احتمالا معروف ترین نشانه استاندارد همان آرمی باشد که بر روی کالاهای ایرانی ثبت می گردد تا با آسودگی خاطر محصولی را که حداقل های ضروری جهت ایمنی و اطمینان پذیری را داشته باشد، خریداری نماییم.

موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران همان سازمانی است که علامت استاندارد را جهت درج بر روی محصولات صادر می نماید. نام انگلیسی این موسسه به صورت Institute of Standard and Industrial Research of Iran نوشته می شود که در صورتی که حروف نخست این کلمات را کنار هم بچینیم به عبارت ISIRI  می‌رسیم و قطعا این علامت شناخته شده را روزانه و به کرات مشاهده می کنیم و به آن اطمینان داریم. این علامت توسط یک گرافیست معروف ایرانی یعنی مرحوم "مرتضی ممیز" در سال 1364 طراحی نموده شده است.
 
مرحوم ممیز، درباره طراحی این علامت را این گونه تشریح کرده است: "در طراحی آرم استاندارد با بهره گیری از قلم خود توانستم به زیبایی حروف اختصاری ISIRI را به کلمه ایران تبدیل کنم. دوست داشتم نوشته در بین کادر فلش مانندی قرار بگیرد. کادری که دو گوشه ی آن به طور کامل تیز باشد و دو گوشه ی دیگر کمانی و نرم باشد، تا سرانجام فلش حداکثر و حداقل را که مقصود داوری مؤسسه در کالاها است را نمایان کند. اما این مقدار سادگی برای درخواست کننده کفایت نمی کرد؛ با افزودن خطوط زیادتر حالت فلش را آشکار تر کردم."
 
در حالت کلی می توان گفت استاندارد انواع گوناگونی را در بر می گیرد که هر کدام استفاده جداگانه ای در دامنه مکانی مختلف دارند. استاندارد ها عبارت است از:
 
استاندارد های بین المللی: این استانداردها برای وضع تعریفی واحد و مورد قبول در بین همه کشورهای دنیا جهت برپایی سطح کیفی خوب حین داد و ستد ، تهیه می شوند.

استاندارد های کشوری: استانداردهایی هستند که در داخل هر کشوری جهت پشتیبانی از مصرف کنندگان، یکنواخت بودن کالاها از لحاظ کیفی و صیانت ارزش کشور در زمینه صادرات مشخص می گردند. این مقررات حاوی دو بخش اجباری و تشویقی هستند.
 
استاندارد های منطقه ای: استاندار هایی، منطقه ای نامیده می شوند که بین چند کشور و به منظور تسهیل داد و ستد و تشریفات و هزینه ها ساماندهی می شود. به عنوان مثال، استاندارد حلال استانداردی منطقه ای می باشد که در بین کشورهای اسلامی تنسیق  گردیده است.
 
استاندارد های شرکتی : ضوابطی است که در داخل هر شرکتی برای پیمانکاران زیرمجموعه معرفی می گردد تا دستاورد کاری همه آن ها از کیفیتی یک شکل و مناسب برخوردار باشد.
 

استاندارد ایزو  ISO

ایزو که به اختصار از کلمات انگلیسیInternational Organization for Standardization  گرفته شده است، سازمانی بین المللی در شهر ژنو است که وظیفه گسترش و اشاعه استانداردهای بین المللی را ایفا می کند. هم اکنون سازمان استاندارد جهانی دارای 157 عضو است که ایران هم یکی از این اعضا می باشد. علامت ایزو بر روی هر کالا این معنی را می رساند که این محصول از نظر سطح کیفی مورد پذیرش سازمان جهانی ایزو است. برای اخذ ایزو باید پروسه و بهبود بخشیدن و اقداماتی مطابق با دستورالعمل های استاندارد مورد نظر صورت گیرد و پس از آن شرکت ها قادر خواهند بود با پذیرش کارشناسان گواهینامه ایزو را با موفقیت کس کنند. شرکت هایی که مهر تایید استاندارد ایزو را به منظور استاندارد کالاهای خود اخذ نموده باشند، اعتماد بیشتری را از سوی مصرف کننده ها در عرصه بین المللی به خود جلب خواهند نمود.
 
قبل از دست به کار شدن برای صدور گواهینامه ایزو، باید پیش نیاز اخذ آن را رعایت کرده باشید. برای این که این پیش نیازها در شرکت شما به خوبی و در کمترین زمان انجام شود، باید از کمپانی های مشاور ایزو یاری بجویید. به عنوان مثال مشاور ایزو 9001 به شرکت های تقاضاکننده، جهت برنامه ریزی و اعمال سیستم مدیریتی بر پایه استاندارد بین المللی ایزو 9001 مساعدت می نماید.
 

استاندارد حلال

یکی از پر کاربرد ترین و رایج ترین استانداردها در دنیا استاندارد حلال است که در محصولات غذایی کاربرد دارد این استاندارد که نشان از منطبق بودن مواد غذایی مخصوصا مواد غذایی گوشتی با شرع اسلام است برای مسلمانانی که در کشورهای غیر اسلامی زندگی میکنند و نیز برای تولید کنندگانی که قصد فروش مواد غذایی در کشورهای دیگر را دارند بسیار مهم و حیاتی است.