کارکردهای وقف در مقابله با کرونا و بحران اقتصادی کنونی

جامعه اسلامی و تدابیر دفاعی در مقابل خطرات

دین اسلام برای حفظ جامعه اسلامی از خطرات دشمنان و یا آسیب های حوادث و بلایای طبیعی، تمهیدات کارآمدی را در نظر گرفته است که اساس آن ها بر استحکام حداکثری قوای مادی و معنوی استوار شده است.
 

دفاع در مقابل دشمنان

آموزه های اسلامی، در مورد مقابله با خطرات احتمالی از سوی دشمنان، بر تجهیز همه جانبه قدرت بازدارندگی قوای امت اسلامی تأکید کرده اند؛ چنان که قرآن کریم می فرماید: «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّکُم وَ آخَرینَ مِنْ دُونِهِمْ لا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ یَعْلَمُهُم‏‏؛ [1]

و هر چه در توان دارید از نیرو و اسب هاى آماده بسیج کنید، تا با این [تدارکات‏]، دشمن خدا و دشمن خودتان و [دشمنان‏] دیگرى را جز ایشان- که شما نمى‏شناسیدشان و خدا آنان را مى‏شناسد- بترسانید.»

ین آیه دستور آماده باش همه جانبه‌ى مسلمانان در برابر دشمنان و تهیه هر نوع سلاح، امکانات، وسایل و شیوه‌هاى تبلیغى حتّى شعار و سرود را مى‌دهد که رعایت این دستورات، سبب هراس کفّار از نیروى رزمى مسلمانان مى‌شود.

پیامبر صلى الله علیه و آله وقتى با خبر شد که در یمن اسلحه‌ى جدیدى ساخته شده، شخصى را براى تهیه‌ى آن به یمن فرستاد. از آن حضرت نقل شده که با یک تیر، سه نفر به بهشت مى‌روند: «سازنده‌ى آن، آماده کننده و تیرانداز». «1»

در اسلام، مسابقات تیراندازى و اسب سوارى و برد و باخت در آنها جایز شمرده شده تا آمادگى رزمى ایجاد شود.

ضمیر «لَهُمْ»، به کفّار و کسانى که در آیه‌ى قبل مطرح بودند و بیم خیانتشان مى‌رفت، برمى‌گردد. یعنى در برابر دشمن که همواره احتمال خیانت او حتّى در صورت عهد و پیمان‌ مى‌رود، آماده باشید.

ین آیه به ما توصیه می‌کند تا با تمام قوایی که در اختیار داریم، برای مقابله با خطرات و تهدیدات احتمالی آماده شویم. از جمله استفاده از نیروها و اسب‌ها برای ترساندن دشمنان خدا و خودمان. همچنین، باید همیشه آماده باشیم تا در برابر دشمنانی که شناختی از آنها نداریم، خودمان را محافظت کنیم.

در اسلام، مقابله با دشمنان به معنای دفاع از امت و حفظ امنیت و امانت است. اما باید توجه داشت که این مقابله باید دارای مبانی اخلاقی و شرعی باشد و حقوق بشر و قوانین انسانی را رعایت کند. همچنین، در اسلام تأکید بر صلح و دیپلماسی نیز وجود دارد و از حل و فصل صلح‌آمیز برای حل اختلافات و تعامل با دیگران توصیه می‌شود.

پس، در مقابله با دشمنان، اسلام تأکید می‌کند که باید با تمام قوای ممکن، به تجهیز و آماده‌باشیم و در عین حال اصول اخلاقی، 


 دارایی‌ها و منابع به مقاصد خیریه و اجتماعی است. این مفهوم در اسلام بسیار ارزشمند است و به عنوان یکی از راه‌های تأمین منابع مالی برای رفع نیازهای جامعه و مقابله با خطرات مورد توجه قرار می‌گیرد.

با استفاده از وقف، می‌توان به ایجاد صندوق‌های خیریه و امور اجتماعی مختلف پرداخت. این صندوق‌ها می‌توانند منابع مالی مورد نیاز برای مقابله با خطرات را فراهم کنند. به عنوان مثال، با استفاده از وقف می‌توان به تأسیس بنیادها و سازمان‌هایی که در حوزه امدادرسانی در مواقع بحرانی فعالیت می‌کنند، پرداخت.

همچنین، با تأسیس وقف‌هایی که به تحقیقات و فناوری مرتبط با مقابله با خطرات اختصاص داده شده‌اند، می‌توان در این زمینه پیشرفت کرد. ارتقاء آموزش و آمادگی جامعه نیز به وسیله وقف‌هایی که به آموزش و آمادگی در مواجهه با خطرات مرتبط است، میسر می‌شود.

همچنین، از وقف می‌توان برای ساماندهی و تجهیز منابع مورد نیاز در حوزه‌هایی مانند بهداشت و درمان، امداد و نجات، حفاظت از محیط زیست و سایر زمینه‌هایی که در مقابله با خطرات اهمیت دارند، استفاده کرد.

به طور کلی، استفاده از وقف می‌تواند در ایجاد منابع مالی و تأمین نیازهای مرتبط با مقابله با خطرات مؤثر باشد. این روش، علاوه بر ارزش خیریه، در دستیابی به اهداف امنیتی و اجتماعی نیز تأثیر مثبتی خواهد داشت.
 

اقتصاد قوی و مقاوم

مقوله اقتصاد نیز یکی از حوزه های حساس و امنیتی و از جمله مهم ترین مؤلفه های قدرت جوامع و حکومت ها به شمار می رود. امت و ملتی که در تأمین معیشت و نیازهای مادی خود درمانده شود یا وابسته به دیگران باشد، نقطه ضعفی از خود باقی گزارده که متناسب با آن، طمع و سلطه دشمنانش را به دنبال خواهد داشت.

این درحالی است که قرآن کریم هر گونه تسلط دشمنان بر جامعه اسلامی را قاطعانه رد کرده و می فرماید: «وَ لَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکافِرینَ عَلَى الْمُؤْمِنینَ سَبیلا؛ [2] و خداوند هرگز بر [زیانِ‏] مؤمنان، براى کافران راه [تسلّطى‏] قرار نداده است.»


اسلام از ما خواستار می‌شود که در مقابل تهدیدات و خطرات به دین، اعتقادات و ارزش‌های اسلامی مقاومت کنیم و تلاش کنیم تا جامعه اسلامی را در برابر تسلط دشمنان حفظ کنیم. این مفهوم از مقاومت و تسلط دشمنان در اسلام به منظور حفظ امنیت و استقلال جامعه است و به تأکید بر ایجاد اقتصاد قوی و مقاوم نیز منجر می‌شود.

با توجه به اینکه استفاده از وقف در جامعه می‌تواند به توسعه و تقویت اقتصادی و اجتماعی کمک کند، از طریق این نظام می‌توان به تقویت مقاومت جامعه در برابر تسلط دشمنان نیز کمک کرد.

از طریق استفاده از وقف، می‌توان منابع مالی و سرمایه‌ها را برای توسعه بخش‌های اقتصادی و اجتماعی کلیدی که در تقویت قدرت و مقاومت جامعه نقش دارند، تأمین کرد. این منابع مالی می‌توانند به تحقق اهداف امنیتی و اقتصادی جامعه و در نتیجه به حفظ استقلال و مقاومت در برابر دشمنان کمک کنند.

بنابراین، با توجه به اینکه استفاده از وقف می‌تواند به توسعه اقتصاد قوی و مقاوم کمک کند، این نظام می‌تواند به تقویت مقاومت جامعه در برابر تسلط دشمنان نیز کمک کند. اینکه آیا باید از وقف در جامعه استفاده شود یا خیر، به عهده مسئولین و علمای دینی محترم است تا با توجه به شرایط و ضوابط اسلامی، تصمیم‌گیری کنند.

 اقتصادی و اجتماعی، می‌تواند به استقرار و تقویت اقتصاد قوی و مقاوم کمک کند.

استفاده از وقف در جامعه، به تأمین منابع مالی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی کمک می‌کند. با اختصاص دارایی‌ها و دارایی‌های مالی به وقف، می‌توان منابع مورد نیاز برای تحقق طرح‌ها و پروژه‌های اقتصادی را فراهم کرد.

به عنوان مثال، با استفاده از وقف می‌توان به توسعه زیرساخت‌های اقتصادی، تشویق کسب و کارهای محلی، ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان و توسعه صنایع محلی پرداخت.

استفاده از وقف در جامعه به توسعه سرمایه‌گذاری‌های صحیح و پایدار کمک می‌کند. با تأمین منابع مالی از طریق وقف، می‌توان به تأمین سرمایه‌های لازم برای ایجاد و توسعه کسب و کارهای محلی، پشتیبانی از بخش کشاورزی و صنعت، تحقق نوآوری و پژوهش و توسعه فناوری، و سایر زمینه‌های اقتصادی و صنعتی مرتبط با امنیت و مقاومت اقتصادی پرداخت.

استفاده از وقف در جامعه، به توسعه و تقویت سیستم بانکی و مالی نیز کمک می‌کند. با تأمین منابع مالی از طریق وقف، می‌توان به تأمین سرمایه‌های لازم برای بانک‌ها و مؤسسات مالی، ایجاد صندوق‌های سرمایه گذاری اختصاصی و تحقق مشارکت مردمی در تأمین منابع مالی برای اقتصاد قوی و مقاوم کمک کرد.

به طور کلی، استفاده از وقف در جامعه می‌تواند به تقویت اقتصاد قوی و مقاوم کمک کند. با استفاده از وقف، منابع مالی و سرمایه‌ها به طور مستقیم به پروژه‌ها و طرح‌های اقتصادی و اجتماعی اختصاص می‌یابد که در توسعه و تحقق اهداف اقتصادی و صنعتی جامعه نقش مهمی دارند.
 

جهاد در راه سلامت

موضوع حفظ سلامت و امنیت روحی و جسمی افراد در جامعه اسلامی نیز یکی دیگر از جمله مؤلفه های پایداری به شمار می رود. از این رو، دین اسلام بر رعایت ابعاد گوناگون بهداشت جسم و روان تأکید کرده و نسبت به آن توجه نموده است.

در دین اسلام، تلاش برای پیشگیری و درمان بیماری های روحی و جسمی از ارزش و جایگاه بسیار بالایی برخوردار است چنان که رسول گرامی اسلامی در منزلت و جایگاه پرستاری از مریض می فرمایند: «مَنْ‏ سَعَى‏ لِمَرِیضٍ‏ فِی‏ حَاجَةٍ قَضَاهَا أَوْ لَمْ یَقْضِهَا خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ کَیَوْمَ وَلَدَتْهُ أُمُّه‏؛ [3]

هر کس برای بر آوردن نیاز بیماری بکوشد، چه آن را برآورده سازد و چه نسازد، مانند روزی که از مادرش زاده شد، از گناهانش پاک می شود.»


با استفاده از وقف تقویت شود. جهاد در اسلام به معنای تلاش و تقویت دین و ارزش‌های اسلامی در مقابل هر گونه تهدید و خطری است.

در این راستا، سلامت جامعه نقش مهمی در تحقق اهداف جهادی دارد. با توجه به اینکه وقف می‌تواند منابع مالی و سرمایه‌ها را به توسعه و تقویت بخش سلامت جامعه اختصاص دهد، می‌توان آن را به عنوان یک ابزار قدرتمند در جهاد در راه سلامت مورد استفاده قرار داد.

استفاده از وقف در بخش سلامت جامعه، می‌تواند به توسعه بیمارستان‌ها، مراکز بهداشتی، تحقیقات پزشکی، پشتیبانی از کادر درمانی و تأمین خدمات بهداشتی و درمانی در مناطق محروم و زیرساخت‌های بهداشتی و بهداشتی-درمانی کمک کند. همچنین، با استفاده از وقف می‌توان به تحقق اهداف سلامت عمومی جامعه، پیشگیری از بیماری‌ها، آموزش بهداشت و ترویج سلامت کمک کرد.

به طور کلی، استفاده از وقف در بخش سلامت جامعه می‌تواند به تقویت جهاد در راه سلامت کمک کند. با تأمین منابع مالی و سرمایه‌ها از طریق وقف، می‌توان به تحقق اهداف سلامت جامعه و تقویت سیستم بهداشت و درمان کمک کرد. البته، تصمیم‌گیری در این زمینه نیز به عهده مسئولین و علمای دینی محترم است تا با توجه به شرایط و ضوابط اسلامی، تصمیم‌گیری کنند.
 

وقف؛ برگ برنده عبور از بحران ها

غیر از سیاست های کلی که دین اسلام در مواجهه با خطرات کلان، پیش روی امت اسلامی قرار داده است ابزارهای متنوع و کارآمد بسیاری را نیز در اختیار مسلمین گزارده که یکی از مشکل گشاترین آن ها، برگ برنده ای به نام «وقف» است.

تا همین امروز هم که امت اسلامی با گذر از فراز و نشیب های فراوان به عصر تجدد و قیام و رشد دوباره رسیده و جمهوری اسلامی، نمود عینی قیام دوباره اش است، «وقف» نقش ممتازی در عبور دادن مسلمین از تنگناها و بن بست های گونه گون ایفا کرده است.

با این حال، قابلیت ها و کارکردهای این حکم راهبردی، به موارد استفاده شده تا کنون محدود نمی شود بلکه جامعه اسلامی هنوز هم می تواند با جهت دهی مناسب موضوعات وقف به سوی نیازها و خلأهای متراکم امروز دنیای اسلام، از آزمون جهاد در مقابل دشمنان و تقابل با حوادث و بلایای طبیعی سرافراز و پیروز بیرون آید.

وقف، صدقه جاریه ای است که هم دنیا را به آبادی و صلاح رهنمون می شود و هم آخرتی آرمانی را رقم خواهد زد.

هر چه گره کار مسلمانان بزرگ تر، مهم تر و عمومی تر باشد ثواب باز کردن آن نیز بیشتر خواهد بود چنان که از امام حسین علیه السلام نقل شده است که فرمودند: «مَنْ‏ نَفَّسَ‏ کُرْبَةَ مُؤْمِنٍ‏ فَرَّجَ‏ اللَّهُ‏ عَنْهُ‏ کُرَبَ‏ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَة؛ [4]
هرکس گره ای از مشکلات مؤمنی باز کند خداوند متعال مشکلات دنیا و آخرت او را برطرف می نماید.» وقف، قابلیت آن را دارد که در کوران بحران های بزرگ راهگشا و نجات بخش جامعه باشد.
 

اقتصاد، تحریم، کرونا

جهاد اقتصادی ایران اسلامی، از همان دقایق اولیه پیروزی انقلاب تا الآن که در اوج مبارزه اقتصادی با دشمنان قسم خورده اسلام و مسلمین قرار داریم، همواره ادامه داشته و تا زمانی که با اقتدار اقتصادی این مرز و بوم به ناامیدی دشمنان از فشار و تحریم اقتصادی بیانجامد ادامه خواهد داشت.

پدیده ناگهانی و غافلگیر کننده «کرونا» نیز جبهه دیگری از جهاد را بر روی مردم جهادگر ایران اسلامی خصوصاً افسران و سربازان جبهه سلامت گشوده است.

بنابراین، اقتصاد و سلامت، دو جبهه کانونی امروز جامعه اسلامی اند که ضرورت استفاده از همه ظرفیت های مادی و معنوی اسلامی و ملی برای عبور دادن سریع و دقیق جامعه از این گردنه را به اثبات می رسانند. برای این که بتوان از ظرفیت فوق العاده وقف در حل مشکل اقتصاد و سلامت جامعه بهره برد، لازم است کارکردهای وقف را بازخوانی و بروزرسانی کنیم.


در اسلام وقف به عنوان یک نظام مالی و اقتصادی مهم شناخته می‌شود که می‌تواند در برخورد با بحران‌ها و مشکلات اقتصادی و اجتماعی به عنوان یک برگ برنده مؤثر عمل کند. وقف می‌تواند به تحقق اهداف اقتصادی و اجتماعی کمک کند و در مقابل بحران‌ها و مشکلات اقتصادی و اجتماعی مقاومت و پایداری را تقویت کند.

استفاده از وقف در دوران بحران می‌تواند منجر به مدیریت بهتر منابع مالی و سرمایه‌ها شود. با ایجاد وقف و اختصاص منابع به مناطق محروم و مستضعفان، می‌توان از طریق توزیع عادلانه و بهینه این منابع، به کاهش فقر و بی‌ثباتی اقتصادی کمک کرد.

همچنین، با استفاده از وقف می‌توان به توسعه زیرساخت‌های اقتصادی و اجتماعی، ایجاد شغل و اشتغال، ترویج کارآفرینی و توسعه سرمایه‌گذاری کمک کرد.

وقف می‌تواند همچنین به تحقق اهداف اجتماعی نیز کمک کند. با استفاده از وقف می‌توان به توسعه بخش‌هایی مانند آموزش، بهداشت، فرهنگ و هنر، محیط زیست و توسعه پایدار کمک کرد. این اقدامات می‌توانند به تقویت هویت فرهنگی، ارتقای سطح زندگی جامعه و حفظ منابع طبیعی منجر شوند.

بنابراین، استفاده از وقف می‌تواند در مدیریت بحران‌ها و رسیدن به برنده شدن در برابر آنها مؤثر باشد. با توجه به اینکه وقف استفاده از منابع مالی و سرمایه‌ها را به صورت پایدار و برنامه‌ریزی شده ممکن می‌سازد، می‌تواند به تامین نیازها، توسعه اقتصادی و اجتماعی و حفظ استقلال جامعه کمک کند.

اما برای تصمیم‌گیری در این زمینه به عهده مسئولین و علمای دینی محترم است تا با توجه به شرایط و ضوابط اسلامی، تصمیم‌گیری صحیح را انجام دهند.
 

کارکردهای وقف در مقابله با تحریم و بحران اقتصادی

اصلی ترین ملاک برای تعیین اثربخشی تحریم، میزان وابستگی جامعه اسلامی به خارج است. وقف می تواند در مسیر کاهش هر چه بیشتر وابستگی، به کار گرفته شود. برای این منظور، می توان شاهرگ های اقتصادی جامعه را به وسیله منابع پایداری مانند «موقوفات هدفمند» از وابستگی رهانید.

به عنوان نمونه می توان قسمت قابل توجهی از تأمین مواد اولیه در تولید محصولات راهبردی در حوزه کشاورزی، صنعت، سلامت و ... را بر دوش وقف گزارد و تا حد قابل توجهی، خاطر جامعه و حکومت اسلامی از منابع اساسی تأمین معیشت و نیازهای راهبردی آسوده کرد.

دغدغه معیشت، دردناک ترین پدیده ای است که در نابسامانی اقتصادی، دل هر انسان با وجدانی را به درد می آورد. با توجه گوناگونی نیاز نیازمندان، وقف به اندازه توان، می تواند مرهمی بر آن دردها باشد؛ چنان که از امام سجاد علیه السلام نقل شده که فرمودند:

«إِنَّ مِنْ‏ أَخْلَاقِ‏ الْمُؤْمِنِ‏ الْإِنْفَاقَ‏ عَلَى‏ قَدْرِ الْإِقْتَار؛ [5] از خصلت هاى مؤمن، انفاق کردن به اندازه تنگدستى است.» هر کس به اندازه توان خود می تواند وقف کند. بنابراین، وقف، مصداق بارز تکیه بر توان مادی و معنوی داخلی است.


توان و ظرفیت داخل جامعه اسلامی است که می تواند قابل تکیه و نجات بخش باشد چنان که رهبر معظم انقلاب در این باره می فرمایند: «آن چه کشور را نجات می دهد، تکیه به نیروی داخلی و نگاه به درون است؛ هم در زمینه‌ی اقتصاد، هم در زمینه‌ مسائل گوناگون اجتماعی و سیاسی، هم در زمینه‌ مسائل فرهنگی. ان‌شاءاللَّه» [6]


درست است که دغدغه معیشت و نیازهای اساسی هر انسان در شرایط نابسامانی اقتصادی بسیار مهم و دردناک است. وقف می‌تواند به عنوان یک راهکار مؤثر در کاهش این دردها و رسیدن به توازن اقتصادی عمومی عمل کند. با انجام وقف و اختصاص منابع مالی و سرمایه‌ها به نیازمندان و محرومان، می‌توان به ارتقای سطح معیشت آنها کمک کرد و زندگی شان را بهبود بخشید.

اقتباسی که از امام سجاد (علیه السلام) نقل کردید درست است و نشان می‌دهد که انفاق به اندازه تنگدستی یکی از خصلت‌های مؤمنان است. وقف، به عنوان یک راه مؤثر برای انفاق و کمک به نیازمندان، می‌تواند این خصلت را در افراد تقویت کند.

هر فرد، به اندازه توان و قدرت خود، می‌تواند در راستای وقف فعالیت کند و به موجب آن به رفع دردهای اجتماعی و اقتصادی کمک کند.

وقف، نشان از تکیه بر توان مادی و معنوی داخلی است. با استفاده از منابع و دارایی‌های داخلی، می‌توان به تحقق اهداف اقتصادی و اجتماعی کمک کرد و به توسعه پایدار و پیشرفت جامعه کمک کرد. همچنین، وقف می‌تواند به ارتقای ارزش‌های انسانی و اخلاقی در جامعه کمک کند و فرهنگ سخاوت و سهیمیت را ترویج دهد.

بنابراین، وقف به عنوان یک راهکار مؤثر و متناسب با توان مادی و معنوی داخلی، می‌تواند در کمک به کاهش دردهای اقتصادی و اجتماعی و رسیدن به توازن اقتصادی و اجتماعی مؤثر باشد. البته، تصمیم‌گیری در این زمینه نیز به عهده مسئولین و علمای دینی محترم است تا با توجه به شرایط و ضوابط اسلامی، تصمیم‌گیری مناسب را انجام دهند.
 

کارکرد های وقف برای مقابله با کرونا

بیماری کرونا، آسیب های گوناگونی بر جامعه وارد کرده است که در همه آن ها می توان از ظرفیت وقف برای جبران و ترمیم آن آسیب ها بهره جست؛ به خصوص آن که سلامت مردم، حوزه ای بسیار مهم، حساس و امنیتی به شمار رفته و نسخه ایده آل، تضمین و تثبیت آن به وسیله «توان داخلی» است.

اهم مؤلفه های تأثیرگذار در جبهه مبارزه با کرونا، به عنوان یک اپیدمی و بحران در حوزه سلامت، عبارتند از:

جهادگران خط مقدم درمان

هنگام بحران های بزرگی مثل جنگ، بلایای طبیعی هولناک یا بیماری های فراگیری مانند کرونا، طبیعتاً خط مقدم مبارزه، نیازمند پشتیبانی و حمایت حداکثری است. یکی از خصوصیات وقف، قابلیت سوگیری دقیق آن به سمت خلأ و نیاز روز جامعه است از این رو، می تواند در این جهت به کار گرفته شود.

کیفیت و کمیت کار و تلاش کادر درمان در این روزهای کرونایی، یکی از مهم ترین عناصر دخیل در کنترل این اپیدمی است.

از این رو، لازم است با گسیل بخش اعظم توان مادی و معنوی، از جهادگران خط مقدم مبارزه با کرونا حمایت حداکثری صورت گیرد و البته یکی از ابزارهای بسیار کارآمد، «وقف و امور خیریه» است

خصوصاً آن که در شرایط و اوضاع نابسامان اقتصادی، توان دولت نیز محدودتر شده است!ایده هایی از قبیل، «وقف کادر درمان» و «وقف پرستاران» می تواند مرهمی بر تلاش های جان فرسا، خستگی ها و اضطراب های بی انتهای ایثارگران، جانبازان و خانواده های شهدای جبهه سلامت باشد.

جهادگران خط مقدم درمان: وقف می‌تواند در حمایت و تجهیز جهادگرانی که در خط مقدم درمان فعالیت می‌کنند، نقش مهمی ایفا کند. با اختصاص منابع مالی و سرمایه‌ها به این بخش، می‌توان به توسعه و تجهیز بیمارستان‌ها، خرید تجهیزات پزشکی پیشرفته،

آموزش و ارتقای تخصص و توانمندی کادر درمانی و خدمات بهداشتی، و توسعه زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی کمک کرد. این اقدامات می‌تواند به بهبود کیفیت خدمات درمانی و بهداشتی در جامعه و کاهش بار افتادن بر جهادگران خط مقدم درمان کمک کند.

تجهیزات درمانی و بهداشتی: وقف می‌تواند در تامین تجهیزات درمانی و بهداشتی نیازمند در جامعه نقش مهمی ایفا کند. با اختصاص منابع مالی و سرمایه‌ها به این بخش، می‌توان به خرید و تجهیز بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی، تأمین داروها و تجهیزات پزشکی، 

جبهه فرهنگ سازی و پیشگیری

پیشگیری بهتر از درمان است. این جمله، یادآور اهمیت پیشگیری در موضوع شکست بیماری هاست. پیشگیری، نیازمند فرهنگ سازی و صرف هزینه مادی و معنوی فراوانی است که نباید از ظرفیت کارآمد و همه جانبه وقف غافل شد.

خلق و اجرای ایده های مبتکرانه وقف در مسیر تبلیغات، آموزش و تشویق مردم در حوزه سلامت، گام بسیار مهمی در جهت پیروزی بر کرونا بوده و سلامت پایدار جامعه را تضمین خواهد نمود.

جبهه فرهنگ‌سازی و پیشگیری: وقف می‌تواند در ترویج و پشتیبانی از جبهه فرهنگ‌سازی و پیشگیری در جامعه نقش مؤثری داشته باشد. با اختصاص منابع مالی و سرمایه‌ها به این بخش، می‌توان به توسعه برنامه‌های آموزشی و آگاهی‌بخشی در زمینه بهداشت،

پیشگیری از بیماری‌ها، بهداشت عمومی، تغذیه سالم و سبک زندگی بهداشتی کمک کرد. این اقدامات می‌تواند به افزایش آگاهی عمومی، تغییر رفتارهای نامطلوب و کاهش شیوع بیماری‌ها و مشکلات بهداشتی در جامعه کمک کند.

تجهیزات درمانی و بهداشتی

اگر چه در زمینه ساخت و تجهیز بیمارستان و درمانگاه، حماسه های فراوانی از سوی خیرین و واقفین به ثبت رسیده است اما بحران کرونا، نقاط ضعف و کمبودهای حوزه درمان را به خوبی روشن ساخت.

کمبود وسایل پیشگیری از بیماری از قبیل ماسک، شوینده ها، مواد ضد عفونی و ... و نیز کشف عدم کفایت کیفی و کمی تجهیزات بیمارستانی در مواقع بحران، نیازهای دارویی و دیگر تجهیزات زیرساختی در علوم پزشکی، تنها بخشی از این خلأها هستند که خبر از فاصله معنادار امکانات درمانی با نقطه مطلوب می دهد.

مسأله ای که به وسیله جلب توجه واقفین و متولیان امور خیریه می تواند سریع تر و مطمئن تر برطرف شود.

پی نوشت 
[1] سوره انفال، آیه 60.
[2] سوره نساء، آیه 141.
[3] ابن بابویه، محمد بن على، من لا یحضره الفقیه - قم، چاپ: دوم، 1413 ق، ج‏4 ؛ ص16.
[4] حلوانى، حسین بن محمد بن حسن بن نصر، نزهة الناظر و تنبیه الخاطر - قم، چاپ: اول، 1408 ق، ص82.
[5] ابن شعبه حرانى، حسن بن على، تحف العقول - قم، چاپ: دوم، 1404 / 1363ق، ص 282.
[6] بیانات در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش؛ ۱۳۹۲/۱۱/۱۹.