آیا اسهال خونی خطرناک است؟

چه عواملی باعث اسهال خونی می‌شوند؟

اسهال اغلب ناشی از یک پاتوژن، مانند یک ویروس یا باکتری است. شایع‌ترین علت اسهال در بزرگسالان، نوروویروس است.

استفاده از آنتی بیوتیک ها نیز می‌تواند باعث اسهال شود. این مسئله بدین دلیل است که آنتی بیوتیک ها، باکتری‌های طبیعی دیواره معده را دچار اختلال می‌کنند.

دلایل متعددی وجود دارد که چرا اسهال شما خونی است و برخی از آنها جدی‌تر از بقیه هستند.

این عوامل شامل:
 

1. روتاویروس

یکی از رایج‌ ترین نشانه‌ های روتاویروس، اسهال خونی است. گاهی اوقات میکروب معده یا آنفولانزای معده نیز نامیده می‌شود.

روتاویروس شایع‌ترین علت اسهال در نوزادان و کودکان زیر ۵ سال است.

علائم روتاویروس مشابه علائم استاندارد اسهال است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تب

استفراغ

درد شکمی

اسهال آبکی به مدت سه تا هفت روز
 
خونریزی معده

در بعضی موارد، خونریزی در دستگاه گوارش ممکن است در مدفوع شما ظاهر شود. خونریزی در سیستم گوارش می‌تواند ناشی از شرایط بسیار زیادی باشد، از جمله:

یبوست

دیورتیکولوز

هموروئید

بیماری‌های التهابی روده

عفونت روده

زخم معده

خونریزی از دستگاه گوارش ممکن است تیره‌تر یا تقریباً سیاه به نظر برسد. خون از مقعد معمولاً رنگ قرمز روشن خواهد داشت.
 

2. عفونت E. coli

این باکتری باعث ایجاد بسیاری از نشانه‌های اسهال، از جمله مدفوع خونی می‌شود. باکتری ‌ای کولای از طریق مصرف گوشت گاو نپخته، نوشیدن شیر خام یا خوردن غذای آلوده به مدفوع حیوانات وارد بدن می‌شود. معمولاً چند روز بعد از ابتلا به عفونت علائم بروز می‌کنند.
 

3. شقاق مقعد

التهاب می‌تواند موجب پارگی در پوست اطراف مقعد شود. پارگی‌ها ممکن است منجر به وجود مقدار کمی خون در مدفوع شود. به طور معمول، این نوع در مقایسه با دیگر منابع اسهال خونی، قرمزی خیلی کمتری ایجاد می‌کند. دلایل پارگی‌ها شامل مدفوع بیش از حد و رابطه جنسی مقعدی هستند.
 

4. پولیپ سرطانی

در برخی موارد، حرکات بیش از حد روده ممکن است رشد توده‌ای موسوم به پولیپ را تحریک کند. پولیپ ها ممکن است نشانه‌ای از سرطان کولورکتال باشند. اغلب، خونریزی داخلی است و با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیست. اسهال ممکن است پولیپ ها را تحریک و منجر به وجود خون در مدفوع شود.
 

5. عوارض جانبی داروها

بعضی از داروها ممکن است باعث خونریزی گوارشی یا اختلال در باکتری‌های طبیعی معده شوند. این مسئله می‌تواند منجر به خونریزی یا عفونت شود که ممکن است باعث اسهال خونی شود.
 

6. مصرف غذاها یا نوشیدنی‌های قرمز رنگ

نوشیدن یا خوردن خوراکی‌هایی که به طور طبیعی قرمز یا رنگی هستند، ممکن است مدفوع قرمز ایجاد کنند.

این خوراکی‌ها شامل موارد زیر می‌باشند:

آب میوه ها

ژله‌ ها

نوشیدنی‌های طعم دار

آب نبات‌های قرمز. 1
 

علائم اسهال خونی

نشانه‌های معمول اسهال عبارت است از:

مشاهده‌ی مدفوع شل، ۳ بار یا بیشتر در روز؛

گرفتگی شکم؛

درد معده؛

خستگی؛
گیجی درنتیجه‌ی ازدست دادن مایعات بدن؛

تب. 2
 

عوامل خطر

معمولاً عوامل خطر اسهال عبارتند از:

عدم رعایت بهداشت یا نشستن دست‌ها با صابون

دیابت

بیماری‌های التهابی روده

خوردن مقدار زیادی گوشت و پنیر

نوشیدن آب با کیفیت پایین

عوامل خطر اسهال خونی به علت خاص خود بستگی دارند. 1
 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید

اسهال خونی همیشه جدی نیست، ولی گاهی نشان‌دهنده‌ی مشکل مهمی است، به‌ویژه اگر قرمزی مدفوع ناشی از وجود خون در آن باشد.

اگر دچار اسهال خونی شدید و علائم زیر را نیز مشاهده کردید، فورا به پزشک مراجعه کنید.

خستگی؛

سرگیجه؛

ناراحتی‌های گوارشی؛

مشکل در تنفس؛

گم‌سویی یا گم کردن جهت (disorientation)؛

غش کردن و بی‌حالی؛

تب بالاتر از ۳۸ درجه‌؛

درد شدید معده؛

استفراغ خون یا تکه‌های سیاه. 3
 

تشخیص اسهال خونی

گاهی قرمز بودن اسهال به‌دلیل وجود خون در مدفوع است. پزشک می‌تواند برای تشخیص اینکه آیا قرمزی مدفوع ناشی از وجود خون در آن است یا خیر، از آزمایش خون مخفی در مدفوع (fecal occult blood test) استفاده کند. در این آزمایش وجود مقادیر میکروسکوپی از خون در مدفوع بررسی می‌شود.

با گذشت زمان، ازدست رفتن بیش‌ازحد خون منجر به عوارض زیر می‌شود:

کمبود آهن؛

نارسایی کلیه؛

ازدست دادن شدید خون بدن؛

کم آبی بدن.

اگر نشانه‌هایی از روتاویروس داشته باشید، پزشک از شما نمونه‌ی مدفوع می‌گیرد تا آن را از نظر وجود آنتی ژن روتاویروس آزمایش کند.

می‌توان نمونه‌ی مدفوع را ازنظر وجود باکتری ای کولای نیز آزمایش کرد. پاتولوژیست (متخصص آسیب‌شناسی) برای آزمایش وجود ای کولای، نمونه مدفوع را ازنظر وجود سموم تولیدشده توسط این باکتری‌ها آزمایش می‌کند.

اگر پزشک به خونریزی دستگاه گوارشی مشکوک باشد، علائم و نشانه‌های بیماری را بررسی و سپس از آزمایش‌های مختلفی برای تعیین علت خاص خون‌ریزی استفاده می‌کند. ممکن است پزشک بافت مقعد و راست‌روده را نیز ازنظر وجود پارگی و شکاف بررسی کند. 2
 

درمان اسهال خونی

درمان اسهال خونی به‌ علت خونی‌ شدن اسهال‌تان بستگی دارد. معمولا افرادی که سیستم ایمنی بدن‌شان سالم است، برای درمان روتاویروس یا ای کولای به داروی خاصی نیاز ندارند. علائم روتاویروس چند روز طول می‌کشد و علائم باکتری ای کولای نیز ظرف یک هفته ازبین می‌رود.

در صورت ابتلا به اسهال، حتما باید بدن خود را هیدراته نگه دارید و مقادیر زیادی آب و مایعات بنوشید.

گاهی می‌توان اسهال را در خانه و با استفاده از داروهایی که بدون نیاز به نسخه‌ی پزشک قابل خریداری هستند، مانند لوپِرامید (Imodium A-D) درمان کرد.

ولی پیش از مصرف این داروها با پزشک مشورت کنید. در بعضی موارد، پزشک توصیه می‌کند که از داروهای ضداسهال استاندارد استفاده نکنید، زیرا این داروها تأثیری بر باکتری ای کولای ندارند.

گاهی اسهال ناشی از روتاویروس یا باکتری ای کولای به‌اندازه‌ای موجب کم‌ آبی بدن می‌شود که بیمار باید بستری شود. شاید لازم باشد که پزشک برای درمان شما مایعات داخل وریدی را تجویز کند تا مایعات ازدست رفته‌ی بدن‌تان جبران شود.

اگر اسهال خونی ناشی از شقاق مقعد باشد، ممکن است که بتوانید با خوردن غذاهای سرشار از فیبر مانند غلات کامل و سبزیجات آن را درمان کنید.

هیدراته نگه داشتن بدن با نوشیدن آب و ورزش کردن به پیشگیری از ایجاد شکاف و پارگی در مقعد کمک می‌کند.

اگر علائم بیماری باز هم ادامه پیدا کند، ممکن است که پزشک استعمال خارجی نیتروگیلیسیرین (نیترواستات، رکتیو) یا کرم‌ های بی‌ حس‌ کننده‌ی موضعی مانند لیدوکائین هیدروکلراید (Xylocaine) را توصیه کند.

اگر پزشک به خون‌ریزی دستگاه گوارشی مشکوک باشد، در مورد نشانه‌ های بیماری سؤالاتی را می‌پرسد و احتمالا آزمایش‌هایی را انجام می‌دهد. 3

پی نوشت:
1.www.rastineh.com
2.www.chetor.com
3.www.shomanews.com