هرآنچه که باید راجع به ترس در کودکان بدانیم

غیرطبیعی بودن ترس کودکان در سنین مختلف

همه کودکان در سنین مختلف در زندگی شان دچار ترس و وحشت می شوند که یک بخش طبیعی از رشد آنها محسوب می شود. این ترس ها هنگامی که دائمی و به مدت طولانی در کودک باقی بمانند یا ذهن کودک را به طور کامل اشغال کنند غیرطبیعی هستند این ترس ها در کودکان اثرات مخربی دارد و بر تمام فعالیت های عادی آنها تأثیر می گذارد و اگر کودک نتواند از آن خلاص شود به بیماری تشویش یا ترس بی مورد و بی اساس مبتلا می شود.1
 

ویژگی‌های ترس در کودکان

برخی از ترس‌ها در کودکان ریشه فطری دارد(ترس از صداهای مهیب) و برخی دیگر از همان ماه‌های اول و به صورت اکتسابی در کودک شکل می‌گیرد(ترس از حیوانات مثل سوسک و گربه) و والدین برای جلوگیری از ترسو شدن کودکان باید خود الگوی شجاعت باشند.

ترس کودکان ممکن است ثبات و دوام نداشته باشد، زود پدید آید و زود هم از بین برود.

گاهی ترس کودکان مبتنی بر واقعیت نیست یعنی از چیزی می‌ترسند که بی‌خطر است.3
 

انواع ترس در کودکان

 

۱. ترس از تاریکی

آنچه کودک فکر می‌کند: «نمی‌تونم ببینم چی اون بیرون هست. وقتی در تاریکی هستم، احساس خطر می‌کنم.»4
 

ترس از موجودات عجیب‌وغریب

آنچه کودک فکر می‌کند: «هرچیزی می‌تونه زیر تختخوابم باشه و منتظره فرصته تا به من آسیب برسونه.»
 

ترس از شرایط جوی (آب‌وهوا)

آنچه کودک فکر می‌کند: «صدای زوزه‌کشیدن باد و صداهای بلند ترسناک هستند. به کمک پدر و مادرم نیاز دارم تا از من محافظت کنند.»
 

ترس از خواب‌های بد

آنچه کودک فکر می‌کند: «می‌ترسم تنها بخوابم، چون بعضی وقت‌ها خواب‌های بد می‌بینم.»
 

ترس از غریبه‌ها

آنچه کودک فکر می‌کند: «نمی‌دونم تو کی هستی و چی از من می‌خوای؛ پس نزدیک مادرم می‌مونم.»
 

ترس از جدایی از پدر و مادر

آنچه کودک فکر می‌کند: «چرا من رو تنها می‌گذاری؟ اگر دیگه هیچ‌وقت برنگردی چی؟»
 

ترس از تنهایی

آنچه کودک فکر می‌کند: «وقتی در اتاقم کنارم هستی، نمی‌ترسم. دوست ندارم من رو تنها بگذاری.»
 

ترس از ماسک و لباس‌های عروسکی/ حیوانات

آنچه کودک فکر می‌کند: «دیدن ماسک و لباس‌های عروسکی/ حیوان‌ها من رو می‌ترسونه؛ چون نمی‌دونم چه کسی پشت ماسک یا لباس هست، تازه اگر کسی وجود داشته باشه.»
 

ترس از حمام و سرویس بهداشتی

آنچه کودک فکر می‌کند: «صدای آب داخل سرویس بهداشتی خیلی بلنده. اصلا دلم نمی‌خواد وارد حمام بشم.»
 

ترس از دکتر و دندان‌پزشک

آنچه کودک فکر می‌کند: «از دکترم خوشم نمی‌آد، چون کارهایی که می‌کنه، مثل آمپول‌زدن و خون‌گرفتن، درد داره.»4
 

راهکارهایی برای جلوگیری از ریشه دار شدن ترس در کودکان

 

به ترس های کودک، بیش از حد واکنش نشان ندهید

همان طور که نادیده گرفتن ترس ها منطقی نیست، هیچ گاه واکنش بیش از حد نیز به آنها نشان ندهید.

و به یاد داشته باشید که یک پاسخ منطقی به کودک می‌تواند جلوی پیشرفت ترس او را بگیرد.
 

از کودک خود حمایت کنید

اگر کودک از وجود یک هیولا در زیر تختخوابش می‌ترسد، به او اطمینان دهید که چنین چیزی در آنجا وجود ندارد. سپس تشویقش کنید تا در حضور شما زیر تختخواب را نگاه کند.
 

رفتارهای جسورانه را  در کودک تقویت کنید

کلید از بین بردن ترس در کودکان، تحسین و تشویق در انجام رفتارهای جسورانه است.

وقتی فرزندتان از کنارتان برمی‌خیزد تا با یک حیوان یا موقعیت جدید روبرو شود، او را تحسین کنید.

در مورد نحوه برخورد کودک با موقعیت های گوناگون، اظهار نظر کنید و او را در آغوش بگیرید. این روش باعث می‌شود تا کودک دفعات دیگر نیز به چنین رفتارهایی اقدام کند.2
 

روش‌های درمانی ترس کودک

 

از بین بردن موقعیت ترس‌آور

یکی از راه‌های درمان ترس کودک، دور کردن وی از شرایط و موقعیت ترس‌آور است، مثلا محیط تاریک.3
 

تلقین در تقویت روحی

یکی از روش‌های مۆثر، تلقین شجاعت به کودک است، چرا که گاهی ترس، ناشی از عدم اعتماد به نفس و احساس بی‌کفایتی است و در صورتی که کودک اعتماد به نفس یابد، می‌تواند به عنوان فردی شجاع بر ترس خود غلبه کند.3
 

ارائه الگو

یکی از راه‌های درمان، ارائه الگوی مناسب و شجاع برای کودک ترسو است. این الگو باید بدون نقص و قابل لمس و به دور از مقایسه کودک با او باشد که البته الگوهای مناسب را بهتر است از میان کتاب‌ها انتخاب کرد.3
 

درمان‌های پزشکی

گاهی کودک از نظر جسمی دچار ضعف‌های بدنی شده است و این ضعف زمینه را برای ترس ایجاد کرده است. اختلالات غدد و ترشحات اضافی ممکن است با تأثیر بر سیستم بدن سبب مشکلات و اختلالاتی چون ترس در کودکان شوند.3
 

محبت کردن

زمانی که شما مجبور به ترک او هستید و نمی توانید در کنارش باشید با استفاده از وسایل آرام کننده مانند بالش کهنه یا عروسک که به کودک احساس نزدیکی و اطمینان می بخشند کمک کنید تا بر ترس خود غلبه کنند. نگران نباشید او از 4 سالگی به بعد این وسایل را کنار می گذارد و روش های دیگری برای کم کردن ترس خود بکار می برد.1
 

ترس های خود را جلوی او بروز ندهید

سعی کنید ترس های خود را از بین ببرید یا دست کم جلوی کودک آنها را بروز ندهید زیرا سبب می شود که کودک هم از آنها بترسد.1
 

چطور به کودکان کمک کنیم تا به‌تنهایی بر ترسشان غلبه کنند؟

توصیه‌هایی را که در ادامه مطرح می‌کنیم در ذهن داشته باشید. با استفاده از آنها می‌توانید به کودکان کمک کنید تا خودشان به‌تنهایی بر ترس‌هایشان غلبه کنند و بر آنها تسلط پیدا کنند.

بدون فشار واردکردن به کودک و به‌مرورزمان، او را در معرض چیزهایی قرار دهید که از آنها می‌ترسند. الگوی او باشید و به او نشان دهید که چطور می‌تواند آرامشش را در چنین شرایطی حفظ کند.

به کودکتان توضیح دهید که چه چیزهایی واقعی هستند و چه چیزهایی خیالی و اینکه برخی وقایع مثل طوفان یا رعدوبرق دقیقا چطور رخ می‌دهند.

با کودکتان صادق باشید. اگر می‌دانید تجربه‌ای که قرار است داشته باشد، برایش ترسناک یا دردناک خواهد بود، راستش را به او بگویید. وقتی به شما اعتماد داشته باشد، الگویش خواهید شد و با کمک شما، به‌مرور، بر ترس‌هایش غلبه خواهد کرد.

از آنچه باعث ترس، نگرانی و اضطراب خود شما می‌شود چیزی به کودکتان نگویید و خودتان به‌تنهایی اینها را مدیریت کنید. کودک شما برای آنکه کنارتان احساس امنیت و اطمینان داشته باشد، باید بداند که شما آرامش دارید و بر اوضاع مسلط هستید.

کتاب‌ها و داستان‌هایی را انتخاب کنید که درباره غلبه کودکان بر ترس‌هایشان هستند (ترس‌هایی مشابه با آنچه کودک شما دارد) و برای کودکتان بخوانید.

کودکان کم‌سن‌وسال عاشق شنیدن چنین داستان‌هایی هستند: داستان‌هایی که در آنها کودکی شبیه به خودشان بر دشواری‌هایی که پیش رو دارد غلبه می‌کند و سربلند بیرون می‌آید. احتمالا کودکتان از الگوی چنین کودکانی پیروی خواهد کرد و این موضوع نقش مؤثری در شکل‌دادن به شخصیت او خواهد داشت.4

پینوشتها
1.www.namnak.com
2.www.pezeshkekhoob.com
3.www.beytoote.com
4.www.chetor.com