آشنایی اجمالی با هنر درمانی

هنردرمانی چیست؟

ممکن است تعجب کنید که بدانید هنر می‌تواند به عنوان یک ابزار مؤثر در درمان بیماری‌های ذهنی به کار رود. هنر چه نقشی می‌تواند در روان‌درمانی داشته باشد؟هنر به عنوان یک رسانه بیانگر، می‌تواند به بیماران در برقراری ارتباط، غلبه بر استرس و کشف جنبه‌های مختلف شخصیت‌ شان کمک کند. در روان‌شناسی، استفاده از روش‌های هنری برای درمان اختلالات روانی و بهبود سلامت روانی، «هنر درمانی» نام دارد.هنر درمانی، تکنیک‌های روان درمانی را با فرایندهای خلاقانه در هم می‌آمیزد تا سلامت روانی و بهزیستی را بهبود بخشد.

انجمن هنر درمانی آمریکا، هنر درمانی را چنین تعریف می‌کند: «یک حرفه مربوط به سلامت روانی که از فرایندهای خلاقانه هنری استفاده می‌کند تا سلامت و بهزیستی جسمی، روانی و هیجانی افراد را در همه رده‌های سنی، بهبود و ارتقاء بخشد. هنردرمانی بر پایه این اعتقاد قرار دارد که فرایند خلاقانه در خود بیانگری هنری، به مردم در حل تعارضات و مشکلات، تقویت مهارت‌های ارتباطی، تنظیم رفتار، کاهش استرس، افزایش حرمت نفس و خودآگاهی، و به دست آوردن بینش بهتر و بیشتر کمک می‌کند.»1
 

هنردرمانی مناسب چه کسانی است؟

همه می‌توانند از هنردرمانی استفاده کنند. با وجود درمان‌های مختلفی که برای رفع انواع مشکلات روانی و جسمانی کشف و طرح شده است، هنردرمانی چیز دیگری است.

تفاوت عمده هنردرمانی با سایر روش‌ها در این است که به ما امکان ابراز احساسات و برقراری ارتباط با محیط اطراف‌مان را با روشی به‌جز استفاده از کلمات و جمله‌ها میسر می‌کند. کلمات و عبارات محدود هستند و نمی‌توانند حق مطلب را در ارتباطات به‌طور تمام و کمال ادا کنند.

هر چند بیشتر از قالب‌های سنتی هنر مانند نقاشی، طراحی، عکاسی، مجسمه‌سازی و… در هنردرمانی استفاده می‌شود اما امکان استفاده از سایر شکل‌های هنر مانند هنرهای اجرایی و… نیز راهی مناسب برای ابراز درونیات افراد است. درواقع، دنیای هنر بسیار گسترده است.2

نقش هنر درمانی در اختلالات روانی 

 

درمان اختلال استرس پس از سانحه

در اختلال استرس پس از سانحه یا همان PTSD مجموعه‌ای از علائم در پی مواجهه با حوادث آسیب زای زندگی پدیدار می‌شود و فرد به صورت ترس و درماندگی به این تجربه پاسخ می‌دهد. همچنین واقعه را دائما در ذهن خود مجسم می‌کند. هنر درمانی در این اختلال به فرد کمک می‌کند تا با به دست آوردن آرامش مجدد، ایجاد دوباره احساس کارآمدی و مفید بودن، کاهش استرس و اضطراب و کمک به نوعی تخلیه هیجانی به درمان اختلال خود و کاهش علائم بپردازد.
 

درمان افسردگی خفیف

برای درمان افسردگی می‌توان از موسیقی درمانی که جزئی از هنر درمانی است بهره برد. گوش دادن به یک موسیقی غمگین فرد را ناراحت می‌کند و یک موسیقی شاد او را هیجان زده خواهد کرد. هنر درمانی باعث بروز احساسات ما می‌شود و باعث تغییرات درونی شده و به آرامش ما کمک می‌کند. 
 

درمان اوتیسم

در درمان اوتیسم نیز می‌توان از هنر درمانی بهره برد چراکه به بهبود علائم کمک می‌کند. به طور مثال موسیقی درمانی می‌تواند به قدرت تکلم و بهبود عواطف این کودکان کمک کند. از آن جایی که استعداد این کودکان در زمینه موسیقی زیاد است می‌توان با آموزش این مهارت به افزایش اعتماد به نفس آنان کمک کرد. همچنین هنر درمانی باعث بهبود روابط اجتماعی در این کودکان می‌شود. 3
 

انواع اشکال هنر درمانی

هنر درمانی

موسیقی درمانی

تئاتر درمانی

شعر درمانی.4
 

مزایای هنردرمانی چیست؟

هنردرمانی به افراد کمک می‌کند تا خود را ابراز کنند، احساسات‌شان را کشف کنند، وسواس‌ها و عادت‌هایشان را ترک کنند و عزت نفس خود را بهبود ببخشند. هنردرمانی برای کودکان معلول بسیار مفید است و تقریبا برای همه افراد مناسب و مؤثر واقع می‌شود.

احتمالا شما هم آرامشی حاصل از نقاشی کشیدن یا شنیدن موسیقی را تجربه کرده‌اید. همه این‌ها به‌خاطر ویژگی‌های درمانی و آرامش‌بخش هنر است. اگر این حالت خود را برای متخصصان هنردرمانی مطرح کنید، دلایل علمی فرایند اثرگذاری را برای‌تان شرح می‌دهند.

نقاشی کردن، نواختن موسیقی، آواز خواندن و رنگ‌آمیزی از جمله کارهایی هستند که باعث آرامش می‌شوند. اثرگذاری این امور، بزرگ و کوچک نمی‌شناسد و موجب آرامش می‌شود. پس، از انجام آنها نهراسید و دل را به دریای هنر بزنید.

هنردرمانی به تمام بیماری‌ها کمک می‌کند. مثلا افراد مبتلا به سرطان، فشار، استرس و غم زیادی را متحمل می‌شوند. هنر به این دسته از افراد امکان ابراز احساساتی را که در سینه سنگینی می‌کند، فراهم می‌کند.

حتی اگر از هنردرمانی برای درمان بیماری‌های مختلف استفاده نشود، همچنان روش مناسبی برای کاهش فشارها و استرس‌های عادی است. استفاده از هنردرمانی رو به گسترش است و می‌توان به‌عنوان شغلی مناسب و مفید به آن فکر کرد.2

هنر درمانی چطور عمل می کند؟

هنر درمانی به افراد کمک می کند تا با احساساتی که از رو در رو شدن با آنها وحشت دارند تماسی عمیق ایجاد کنند، بسیاری از درمانگران به این نتیجه رسیده اند که رواندرمانی با استفاده از هنر به افراد اجازه میدهد که سریعتر با موضوعات ارتباط برقرار کنند که رواندرمانی مبتنی بر گفتگو نمیتواند انجام دهد.

ابزار مختلف هنری که بعدتر با آنها بیشتر آشنا خواهیم شد در هنر درمانی وسیله است برای بیان و انتقال احساسات، پیش می آید که گاهی برای بیان احساس و حالتی که داریم کلمات به داد ما نمیرسند و ما عاجز می مانیم از بیان آنها و گاهی آنقدر این احساسات مختلف انباشته می شوند که وجود ما برای خالی شدن از آن همه هیجانات نا مطلوب یا خشم های نابجا سعی در خلاصی از آنها دارد، در این بین هنر درمانی کمک میکند تا تمامی احساسات فرو خورده خود را که ما قادر به بیان آنها نیستیم را با استفاده از تصاویر و اشکال دیگر هنری بیان کنیم شاید ندانید که چقدر خلاق هستید و چقدر راحت میتوانید راحت آنها را بیان کنید، در هنر درمانی کیفیت اثر هنری اصلا مهم نیست و هیچگونه قضاوتی در راستای چگونگی و شکل کارهای شما نمی شود و تنها چیزی که مهم است احساس، افکار شما و ارتباط آن اثر هنری با درون شما می باشد، انجمن هنر درمانی آمریکا تعریف زیر را از هنر درمانی بیان کرده است:

“هنر درمانی یکی از حرفه های سلامت روان است که در آن مراجعین با کمک هنر درمانگر و رسانه هایِ هنری به یک فرایندِ خلاق منجر می شود و مراجعین با خلق آثار هنری به کشف احساسات خود، ارتباط با تعارض هایِ هیجانی، پرورشِ خود آگاهی، کنترلِ رفتارها و عادت ها، بهبود مهارت های اجتماعی، بهبود جهت گیری واقعیت ، کاهش اضطراب و افزایش اعتماد به نفس کمک می کند “.

هنر درمانی درواقع بر اساس چهار محور اصلی عمل میکند که شامل: خود بیانگری، شرکت فعال در جلسه، تخیل و ارتباط ذهن با جسم می باشد.4

پینوشتها
1.www.newsha.ir
2.www.chetor.com
3.www.honarehzendegi.com
4.www.bujikaa.com