تنبلی تخمدان چیست؟

تنبلی تخمدان مشکلی هورمونی است که زنان بارور (بین سنین ۱۵ تا ۴۴ ساله) به آن مبتلا می‌شوند. بین ۲٫۲ و ۲۶٫۷ درصد زنانی که در این گروه سنی قرار دارند به تنبلی تخمدان مبتلا می‌شوند.

خیلی از زنان به تنبلی تخمدان مبتلا هستند، ولی خودشان نمی‌دانند. تحقیقی نشان داد تقریبا ۷۰ درصد زنان مبتلا به تنبلی تخمدان از آن بی‌خبرند.

PCOS روی تخمدان‌های زنان تأثیر می‌گذارد. تخمدان‌ها اندام‌های تولید مثلی هستند که استروژن و پروژسترون تولید می‌کنند. این دو هورمون چرخه‌های قاعدگی را تنظیم می‌کنند. تخمدان‌ها همچنین مقدار کمی هورمون مردانه به‌نام اندروژن تولید می‌کنند.

تخمدان‌ها تخم‌هایی را آزاد می‌کنند که اسپرم‌های مردان آنها را بارور می‌کنند. آزادشدن یک تخم در هر ماه تخمک‌گذاری نامیده می‌شود.

هورمون محرکه‌ی فولیکولی (FSH) و هورمون لوتینیزه‌کننده (LH) تخمک‌گذاری را کنترل می‌کنند. FSH تخمدان را تحریک می‌کند که فولیکول تولید کند. فولیکول یک کیسه‌ی حاوی یک تخم است و بعد LH باعث می‌شود تخمدان یک تخم بالغ آزاد کند.

پلی کیستیک یک «سندروم» است، یعنی گروهی از علائم که روی تخمدان‌ها و چرخه‌ی قاعدگی تأثیر می‌گذارند.1
 

علائم و نشانه‌های سندرم تخمدان پلی کیستیک

علائم و نشانه‌های تنبلی تخمدان معمولا حول و حوش اولین چرخه قاعدگی در دوران بلوغ ظاهر می‌شوند. در برخی موارد تنبلی تخمدان بعدها ایجاد می‌شود؛ برای مثال در پاسخ به افزایش وزن قابل توجه.

علائم و نشانه‌های سندرم تخمدان پلی کیستیک، یا همان تنبلی تخمدان، متنوع است. تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک معمولا زمانی انجام می‌شود که دو مورد از سه نشانه زیر وجود داشته باشند:


 
قاعدگی نامنظم
کم شدن تعداد، نامنظم بودن و یا افزایش طول دوره قاعدگی، مهمترین نشانه‌های تنبلی تخمدان هستند. برای مثال ممکن است یک مبتلا، کمتر از ۹ سیکل قاعدگی در سال داشته باشد، فاصله زمانی سیکل‌های قاعدگی‌ش بیشتر از 35 روز باشد و به طور غیرطبیعی قاعدگی سختی داشته باشد.
 
آندروژن اضافی
بالارفتن سطح هورمون جنسی مردانه می‌تواند باعث علائم ظاهری، از جمله زیاد شدن موی صورت و بدن (مَردمویی) و در مواردی آکنه شدید و طاسی مردانه شود.
 
تخمدان پلی کیستیک
تخمدان‌ها می‌توانند به دلیل کیست‌هایی که تخمک‌ها را احاطه می‌کنند، بزرگ شوند. این کیست‌ها در واقع فولیکل‌های تخمدان هستند که هر کدام یک تخمک نابالغ را در برگرفته‌اند. این تخمک‌ها در واقع هیچ‌گاه به اندازه‌ای که باعث قاعدگی شود بالغ نمی‌شوند. به این دلیل تخمدان‌ها ممکن است کارکرد مناسبی نداشته باشند.

معمولا علائم و نشانه‌های سندرم پلی کیستیک در افراد چاق، شدیدتر است.2
 

علل بروز تنبلی تخمدان

پزشکان و محققان هنوز نتوانسته‌اند علت دقیق بروز تنبلی تخمدان را دریابند. با این حال آن‌ها معتقدند آنچه بیش از هر چیز در روند اختلال تخمک گذاری و متوقف شدن چرخه قاعدگی تأثیر دارد وجود سطوح بالای هورمون‌های مردانه در بدن زن است. ژن‌ها، مقاومت در برابر انسولین و وجود التهاباتی در بدن از جمله عواملی هستند که می‌توانند به تولید بیش از حد آندروژن در بدن بیانجامند که ما در ادامه به توضیح هریک از آن‌ها پرداخته‌ایم.
 
ژن‌ها
تحقیقات نشان می‌دهند که نه یک ژن بلکه مجموعه‌ای از ژن‌ها می‌توانند در تنبلی تخمدان و تولید بیش از اندازه آندروژن‌ها در بدن زن مؤثر باشند. در راستای تأیید زمینه ژنتیکی این بیماری، مطالعات نشان می‌دهند افرادی که در خانواده خود سابقه بروز این مشکل را دارند بیش از دیگران به PCO مبتلا می‌شوند.
 
مقاومت در برابر انسولین
پژوهش‌ها و آمار و ارقام در مورد مبتلایان به تنبلی تخمدان به ما نشان می‌دهند که بیش از 70 درصد مبتلایان دچار مقاومت به انسولین هستند. به این معنا که سلول‌های آن‌ها قادر به استفاده مناسب از انسولین تولید شده در بدن نیست.

انسولین یکی از انواع هورمون‌های تولید شده در پانکراس است که به بدن کمک می‌کند تا بتواند از قند موجود در غذاها استفاده کند و از آن‌ها انرژی بگیرد.

زمانی که سلول‌ها نمی‌توانند به درستی و به میزان کافی از انسولین استفاده کنند بدن برای جبران مشکلات ناشی از آن به تولید بیشتر این هورمون می‌پردازد.

وجود انسولین بیشتر در بدن یکی از عوامل مهمی است که تولید هورمون‌های مردانه در بدن را تحریک می‌کند. اگر بپرسید چه عاملی باعث مقاومت بدن در برابر انسولین می‌شود باید گفت که چاقی یکی از مهم‌ترین علل آن است.


 
وجود التهاب در بدن
بررسی‌هایی که روی زنان مبتلا به تنبلی تخمدان انجام شده بیانگر این است که آن‌ها اغلب سطوح بالاتری از التهابات را در بدن نشان می‌دهند که این امر نیز می‌تواند در تولید بیشتر آندروژن‌ها تأثیر گذار باشد. 3
 

چه‌وقت به پزشک مراجعه کنیم؟

در این موارد به پزشک مراجعه کنید:

پریود نشده‌اید و باردار هم نیستید.

علائم تنبلی تخمدان را دارید؛ علائمی مانند رشد مو روی صورت و بدن.

بیشتر از ۱۲ ماه است تلاش می‌کنید باردار شوید، ولی هنوز موفق نشده‌اید.

علائم دیابت را دارید، مانند تشنگی و گرسنگی زیاد، تاری دید یا کاهش وزن بی‌دلیل.

اگر به تنبلی مبتلا هستید، باید مرتب به پزشک خود مراجعه کنید. باید مرتب آزمایش ابتلا به دیابت، فشار خون و سایر مشکلات احتمالی را انجام دهید.

اگر پریود نشده‌اید یا سایر علائم پلی کیستیک مانند رشد مو روی صورت و بدن خود را دارید، به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر ۱۲ ماه است برای بارداری تلاش می‌کنید و هنوز موفق نشده‌اید پزشک خود را ببینید.1
 

درمان تنبلی تخمدان

برای تشخیص و درمان این مشکل لازم است که پیش از هر چیز ابتدا به یک پزشک زنان مراجعه کنید. اگر پزشک به بروز PCO در شما مشکوک شود احتمالاً دستور انجام سونوگرافی یا آزمایش خون را می‌دهد. در سونوگرافی مشخص خواهد شد که آیا کیست‌های ریز که همان فولیکول‌های نابالغ هستند در رحم وجود دارند یا خیر. همچنین آزمایش خون می‌تواند سطوح غیر معمول آندروژن‌ها را به ما نشان دهد.

در صورتی که نتایج سونوگرافی یا آزمایش خون، فرضیه تنبلی تخمدان را تأیید نماید پزشک درمان دارویی را آغاز خواهد کرد. برای درمان این مشکل اغلب پزشکان از داروهای ضد بارداری استفاده می‌کنند.

برخی داروها اختصاصاً برای علائم و عوارض جانبی تنبلی تخمدان تجویز می‌شوند که از جمله آن‌ها می‌توان به قرص‌های از بین برنده موهای زائد اشاره کرد. همچنین پزشک به افرادی که به دلیل مقاومت در برابر انسولین دچار این سندروم شده‌اند داروی متفورمین را تجویز می‌کند که در درمان دیابت نوع 2 نیز به کار می‌رود.3

عوارض تنبلی تخمدان

عوارض تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

نازایی

دیابت بارداری یا افزایش فشار خون به واسطه بارداری

سقط جنین یا زایمان زودرس

بیماری کبد چرب غیر الکلی، التهاب کبدی حاد که به واسطه تجمع چربی در کبد اتفاق می‌افتد.

سندرم متابولیک، مجموعه‌ای از نشانگان شامل فشار خون بالا، قند خون بالا و سطوح غیرعادی کلسترول یا تری‌گلیسرید که شانس ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش می‌دهند.

دیابت نوع ۲ یا پیش‌دیابت

آپنه خواب

افسردگی، اضطراب و اختلالات خوردن

خون‌ریزی غیرطبیعی رحم

سرطان پوشش داخلی رحم (سرطان مخاط رحم).2

پینوشتها
1.www.chetor.com
2.www.doctoreto.com
3.www.honarehzendegi.com