همه چیز درباره آمنوره

آمنوره (فقدان قاعدگی) چیست؟

فقدان قاعدگی یا آمنوره (Amenorrhea) عدم خونریزی ماهیانه در طول یک یا چند دوره‌ی متوالی است.

عدم خونریزی ماهیانه در سه دوره‌ی متوالی و یا پریود نشدن دختران تا سن ۱۵ سالگی تحت عنوان آمنوره تعریف می‌شود.

دلیل رایج آمنوره، بارداری است. دیگر دلایل آمنوره شامل بروز مشکلاتی در ارگان‌های تولید مثلی یا غده‌هایی است که به تنظیم کردن سطح هورمون‌های بدن کمک می‌کنند. درمان مشکلات زمینه‌ای تا حدود زیادی به حل مشکل فقدان قاعدگی کمک می‌کند. اگر به هر دلیلی خونریزی ماهیانه متوقف شود، می‌گویند که فرد به آمنوره مبتلا شده است. 

فقدان قاعدگی بیماری نیست و بروز آن به معنی ناباروری زن نیست. اما این حالت می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر بوده و باید به آن رسیدگی شود. 

اصولا اولین خونریزی ماهیانه هنگام بلوغ  رخ می‌دهد و از آن زمان تا حدوداً 50 سالگی فرد هر ماه پریود می‌شود. در این زمان با فرا رسیدن یائسگی، خونریزی ماهیانه هم متوقف می‌شود. 

در جریان بارداری هم فرد دچار قاعدگی نمی‌شود و قطع قاعدگی در طی دوران شیردهی هم بسیار رایج است. اما اگر قاعدگی در زمانی که فرد به صورت طبیعی انتظار دارد رخ ندهد، می‌گویند که فرد دچار فقدان قاعدگی شده است. 
 

↑انواع آمنوره

فقدان قاعدگی دو نوع مختلف اولیه و ثانویه دارد:
 

↑آمنوره اولیه 

در آمنوره اولیه (Primary amenhorrea)، فردی  به سن  بلوغ رسیده اما قاعدگی  آغاز نمی‌شود.

اگر پریود تا سن 16 سالگی آغاز نشود، فرد باید اقدامات پزشکی لازم را در این مورد انجام دهد. آمنوره اولیه بسیار نادر است و در امریکا کم‌تر از 0.1 از افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. 
 

↑آمنوره ثانویه 

در آمنوره ثانویه، پریود آغاز شده است ولی بعد از آن به دلایلی وقوع آن متوقف می‌شود. آمنوره ثانویه در طول بارداری و شیردهی به صورت طبیعی رخ می‌دهد، اما گاهی هم نشان از وجود یک مشکل است. 

در ایالات متحده آمریکا آمنوره ثانویه حول و حوش 4 درصد از زنان را درگیر می‌کند.

فقدان قاعدگی برای یک ماه معمولاً نشانه‌ای از وجود یک مشکل جدی نیست، اما با این حال بسیاری از افراد در صورت رخ دادن این حالت اقدام به گرفتن تست بارداری می‌کنند. 

در صورتی که فرد حالت‌های زیر را داشته باشد، پزشک تشخیص می‌دهد که او به آمنوره ثانویه مبتلا است:

فرد پیش از این پریودهای منظم داشته و بعد به مدت 3 ماه خونریزی ماهیانه‌اش متوقف شده است. 

فرد پیش از این پریودهای نامنظم داشته و بعد به مدت 6 ماه دچار عدم خونریزی ماهیانه شده است. 1

علل آمنوره اولیه

علت بروز آمنوره اولیه و ثانویه متفاوت است . علت شایع آمنوره اولیه سابقه خانوادگی و تاخیر در آغاز دوره قاعدگی است اما با این حال احتمال وجود برخی مشکلات قاعدگی نیز وجود خواهد داشت.

شرایط ژنتیکی که ممکن است باعث ایجاد تداخل در عملکرد تخمدان ها شود، عبارتست از:
 

سندروم ترنر

سندروم عدم حساسیت آندروژن که منجر به سطح بالای تستوسترون می‎ شود.
 

نقایص مولر

نقص مولر یک ناهنجاری در اندام تولید مثل است که در آن لوله های رحمی و فالوپ آنطور که باید شکل نمی ‎گیرند.

همچنین ممکن است مشکلی ساختاری در رابطه با دستگاه تناسلی از بدو تولد وجود داشته باشد. با این حال می ‎توان این مشکل را برطرف کرد.
 

سندروم مایر

در این سندروم تخمدان ها، سینه ها و کلیتوریس به درستی شکل می‎ گیرند اما با این حال واژن توانایی باز شدن نداشته و دهانه رحم به درستی شکل نخواهند گرفت و در این حالت ، رشد دستگاه تولید مثل از الگوی طبیعی پیروی نمی‎ کند و ممکن است تجربه قاعدگی امکان پذیر نباشد.
 

علل آمنوره ثانویه

این وضعیت ممکن است به دلایل مختلفی متوقف شود. تعدادی از این دلایل عبارتند از:
 

داشتن شاخص توده بدنی بسیار اندک (BMI)

متر از 19، خطر ابتلا به آمنوره ثانویه را به میزان قابل توجهی افزایش می ‎دهد.
 

کاهش وزن شدید 

کاهش وزن شدید می ‎تواند ناشی از بیماری جسمی و یا اختلال در غذا خوردن باشد.
 

ورزش شدید

آمنوره ثانویه در میان دوندگان ماراتن و رقصندگان حرفه ای باله رایج است.
 

استرس 

نوسانات شدید عاطفی و یا استرس شدید می ‎تواند باعث توقف دوره های قاعدگی در زنان شود.
 

داروها

برخی از داروها مانند داروهای ضد بارداری و تعدادی از داروهای روانپزشکی، ممکن است باعث متوقف شدن دوره های قاعدگی شوند.

سایر داروهای موثر بر چرخه قاعدگی عبارتند از:

داروهای شیمی درمانی

داروهای ضد افسردگی

داروهای فشار خون

داروهای آلرژی

شرایط بهداشتی طولانی مدت

آمنوره همچنین ممکن است ناشی از بیماری ها طولانی مدت نیز باشد، مانند:

سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)

نارسایی زودرس تخمدان

مشکلات هیپوفیز تالامیک

مشکلات هیپوفیز یا تیروئید غیر فعال می‎تواند منجر به عدم تعادل هورمونی و در نتیجه ایجاد اختلال در دوره های قاعدگی شود.

که این بیماری ها ممکن است در اثر:

تومور خوش خیم یا سرطانی در غذه هیپوفیز

غده هیپوفیز پرکار یا کم کار رخ دهد.
 

علائم آمنوره

ترشح مایع از نوک پستان

ریزش مو

سردرد

تاری دید

ایجاد موهای زائد بر روی صورت

در مبتلایان به آمنوره اولیه ممکن است رشد پستان ها دچار تداخل شوند.

در صورت دارا بودن علائم ذکر شد، به دنبال انجام مراقبت های پزشکی باشید. 2

آزمایش های تشخیصی

آمنوره به ندرت به علت شرایط  نامساعد زندگی اتفاق می افتد و در بیشتر موارد چند اختلال هورمونی در وقوع آن تقش دارد.

یافتن دلیل اصلی آمنوره ممکن است وقت گیر بوده و نیازمند به انجام چند تست تشخیصی باشد.

این آزمایشات عبارتند از:
 

تست بارداری 

احتمالا این اولین تستی است که پزشک انجام می دهد تا از وجود و یا عدم وجود بارداری اطمینان حاصل کند.
 

آزمایشات لگن 

این تست برای اطمینان از سلامت کامل ارگان های تولید مثلی انجام می شود.
 

تست های بالینی 

پزشک در این مرحله سلامت جسمی شما را بررسی کرده  و درباره تاریخچه سلامتی  از شما سوالاتی می پرسد. در زنان جوان این سوالات درباره علائم و نشانه هایی هستند که بیانگر تغییرات بلوغ در آنان می باشد.
 

آزمایش خون 

تست عملکرد تیروئید یا سنجش سطح پرولاکتین می تواند به عدم ثبات سطح هورمون هایی که مسئول وقوع آمنوره هستند، اشاره کند.

در زنانی که رشد موهای زائد دارند، سطح هورمون های مردانه نیز چک می شود.
 

تست تغییرات پروژسترون 

برای انجام این تست شما باید داروی هورمونی پروژستروژن (progestogen) را برای مدت 7 تا 10 روز مصرف کنید.

نتیجه به دست آمده از این تست به پزشک  نشان می دهد که دلیل آمنوره کمبود هورمون پروژسترون بوده است یا نه.
 

تصویر برداری 

بنا بر علائمی که در شما مشاهده می شود و نتایج بدست آمده از تست های خونی پزشک ممکن است تصویر برداری را به شما پیشنهاد کند.

شامل، توموگرافی کامپیوتری، تصویر بردای مغناطیسی یا اولترا سوند. این تست ها می توانند آشکار کننده تومور در هیپوفیز و یا ناهنجاری های ساختاری در ارگان های تولید مثلی باشد.
 

لاپاروسکوپی  یا هیستروسکوپی 

زمانی که دیگر تست ها هیچ دلیل خاصی را برای آمنوره نشان نمی دهند، پزشک ممکن است یک جراحی کوچک را برای دیدن ارگان های درونی پیشنهاد کند.

در برخی موارد پس از یافتن منشا بیماری می توانند در همان زمان به درمان آن بپردازند.


 

درمان دارویی

درمان بستگی به دلیل ایجاد آمنوره دارد . پزشک ممکن است به شما تغییرات سبک زندگی مربوط به وزن، فعالیت بدنی و استرس را پیشنهاد دهد.

اگر شما مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک و یا آمنوره هیپوتالاموسی هستید، پزشک ممکن است برای درمان، داروهای خوراکی پیش گیری کننده از بارداری را تجویز کند. آمنوره ایجاد شده به علت بیماری های تیروئیدی یا اختلالات هیپوفیزی نیز ممکن است با دارو درمان شود.
 

داروهای مرتبط

گنادورلین‌ (GONADORELIN)

مدروکسی‌ پروژسترون‌ (MEDROXYPROGESTERONE ACETATE)

پروژسترون‌ (PROGESTERONE)
 

تغییر شیوه زندگی و درمان های خانگی

بهترین راه برای پیشگیری از بوجود آمدن اینگونه اختلالات در قاعدگی، داشتن یک شیوه زندگی سالم است.

برنامه غذایی خود را تغییر داده و برای رسیدن به وزن مطلوب و ایده آل فعالیت بدنی را در برنامه زندگی خود بگنجانید.

سعی کنید تا در برنامه کاری خود تعادل ایجاد کرده و استراحت و تفریح را فراموش نکنید.

موارد ناراحت کننده و استرس های زندگی خود را بیابید. اگر خودتان نمی توانید از استرس ها بکاهید، از خانواده، ‌دوستان و یا پزشک خود کمک بگیرید.

همیشه نسبت به هر تغییری در سیکل های قاعدگی خود آگاه بوده و نگرانی های خود را با پزشک در میان بگذارید.

زمان آغاز هر دوره قاعدگی را هر ماه در تقویم خود ثبت کنید. همچنین طول مدت آن و هرگونه علائم نگران کننده را یادداشت نمائید.

با مادر و خواهر و دیگر خانم هایی که از بستگان نزدیک شما هستند، صحبت کنید. آیا فرد دیگری هست که علائمی مشابه را تجربه کرده باشد؟

جمع آوری این اطلاعات می تواند در یافتن دلیل ایجاد آمنوره به پزشک شما کمک کند.

آمنوره ممکن است سبب اضطراب شما شود ولی با مراقبت های پزشکی و یافتن دلیل اصلی توسط پزشک، می توانید به درمان آن بپردازید و سیکل های قاعدگی خود را دوباره منظم سازید. 3

پی نوشت:
1.www.drdr.ir
2.www.namnak.com
3.www.hidoctor.ir