آشنایی با هندوانه ابوجهل ، خواص و مضرات آن

درباره هندوانه ابوجهل:

هندوانه ابوجهل میوه‌ای تلخ‌مزه است که در فارسی با نام‌های خربزه روباه، کدوی تلخ و سیب تلخ و در عربی با نام‌های حنظل، مراره الصحاری و علقم و در فرهنگ اچمی‌زبان‌های جنوب ایران به نام خزَرَ (تلفظ: Khazara) نام برده شده‌است.

هندوانه ابوجهل از راسته کدوئی‌ها (Cucurbitales) از تیره کدو (Cucurbitaceae)، از سرده سیترولوس (Citrullus) بوده و نام علمی آن Citrullus colocynthis است. مصرف آن باعث کولیت شدید شده و به علت مواد سمی خطرناک است.

نام نوعی گیاه بالارونده بومی حوضه مدیترانه به ویژه ازمیر ترکیه، نوبه آفریقا و تریسته ایتالیا است. این گیاه از خانوادهٔ هندوانه است اما با هندوانه معمولی تفاوت‌هایی دارد شامل اندازهٔ کوچک‌تر، جسم سفت‌تر و مزهٔ تلخ.

ترکیبات شیمیایی هنداونه ابوجهل:

در گیاه وجود یک ماده تلخ به نام کولوسنتین و کولوسنتتین گزارش شده است.

این میوه خواص دارویی دارد. برای مصارف پزشکی، میوه را در ماه‌های تیر و مرداد می‌چینند. پوست آن را می‌توان قبل یا بعد از خشک کردن جدا کرد. در صورتیکه پوست آن را قبل از خشک کردن جدا کنند میوه بدون بو خواهد بود اما طعم تلخی دارد. بعد از خشک کردن می‌توان میوه را به صورت پودری مصرف کرد. در ادامه به بعضی از این خواص اشاره می‌کنیم.1

هندوانه ابوجهل و دیابت

یکی از دلایل معروف شدن این گیاه این باور است که باعث کاهش قند خون می‌شود. خواص هندوانه ابوجهل برای دیابت به صورت دقیق ثابت نشده است، ولی تحقیقات انجام ‌شده در نقاط مختلف دنیا نشان می‌دهد که این میوه می‌تواند به ترشح انسولین و تنظیم قند خون کمک کند.

خواص هندوانه ابوجهل برای دستگاه گوارش

از دیگر خواص هندوانه ابوجهل می‌توان به درمان یبوست، مشکلات کبدی و مشکلات کیسه صفرا اشاره کرد. البته مصرف آن باید توسط پزشک و به اندازه تعیین شده دنبال شود تا خواص خود را به بهترین شکل نشان دهد. میزان معین این میوه به دلیل این که خاصیت مسهلی دارد، می‌تواند برای درمان یبوست مفید باشد، ولی برای افرادی که دچار ورم روده هستند، توصیه نمی‌شود.

خواص هندوانه ابوجهل برای لاغری

شواهدی وجود دارد که مصرف این گیاه باعث کاهش وزن و سوزاندن چربی‌های اضافی بدن می‌شود. ولی به هیچ وجه برای کاهش وزن بیشتر میزان مصرف آن را افزایش ندهید چون ممکن است به کبد، کلیه و قلبتان آسیب برساند. پیش از استفاده از هندوانه ابوجهل برای لاغری حتما با پزشک مشورت کنید.2

تقویت مو

شواهد اولیه نشان داده است که مصرف موضعی آن می‌تواند رشد مو را تحریک کرده و اثری مشابه فیناستراید (داروی درمان ریزش مو در آقایان) دارد. برای اثبات این موضوع تحقیقات بیشتری نیاز است.

درمان یبوست

در صورتی که فرد به یبوست شدید دچار شده و در مواردی که احتیاج به مسهل قوی است می‌توان از میوه این گیاه استفاده کرد. خیار تلخ با تقویت عضله روده دارای خاصیت مسهلی قوی است. این گیاه برای افرادی که تورم روده دارند توصیه نمی‌شود.

اثر ضدمیکروبی

عصاره ریشه و سایر قسمت‌های این گیاه خاصیت ضد میکروبی داشته و در کنترل باکتری‌های گرم منفی و گرم مثبت مثل اشرشیا کلی، استافیلوکوکوس اورئوس و غیره موثر است.

خواص ضد سرطانی

آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این گیاه به مبارزه با رادیکال‌های آزاد مانند رادیکال هیدروکسیل،‌ آنیون سوپراکسید نقش دارد. به همین دلیل می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان را کاهش داده و در جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی به ویژه سرطان سینه تاثیرگذار باشد.

خواص هندوانه ابوجهل برای پوست

برای از بین بردن زگیل و کک‌و‌مک کافی است میوه هندوانه ابوجهل را کوبیده و با سرکه مخلوط کرده و برروی آن بمالید. عصاره ریشه و آب این میوه در رفع جوش و آکنه صورت هم کاربرد دارد.

کاهش چربی خون

دانه‌های موجود در هندوانه ابوجهل سطح تری‌گلیسیرید و کلسترول خون را کاهش می‌دهد. بعضی معتقدند به دلیل همین موضوع در کاهش وزن و چربی‌سوزی هم می‌تواند موثر باشد و شاید بتوانیم این هندوانه را به لیست خوراکی‌های چربی‌سوز اضافه کنیم.

تسکین درد

تخم یا دانه خیار تلخ را کوبیده و به صورت خمیر در محل درد و مفاصل قرار دهید تا درد و ورم آن ناحیه کاهش یابد. روغن خیارتلخ هم در درمان درد موثر است برای تهیه آن آب هندوانه ابوجهل را گرفته و به میزان مساوی با روغن زیتون مخلوط کرده و بجوشانید تا آب آن تبخیر شود. بعد روغن به دست آمده را بر مفاصل دردناک بمالید و آن را گرم نگه‌دارید.

همچنین اگر روغن آن را کنار دندان پوسیده که قصد کشیدن آن را دارید بمالید، ریشه آن سست شده و کشیدن دندان را راحت‌تر می‌کند.

درمان سنگینی گوش

روغن هندوانه ابوجهل می‌تواند سنگینی گوش و صداهای غیرطبیعی پیدا شده در گوش را برطرف کند. به این منظور روغن سیب تلخ را روزی سه مرتبه و هربار دو قطره داخل گوش بریزید.3

مضرات هنداونه ابوجهل

بر اثر مصرف زیاد و خودسرانه این میوه، علائمی، چون درد معده، مدفوع آبکی یا خونی، استفراغ و نبض ضعیف گزارش شده و با مصرف مقادیر بیشتر ضعف، غش، اختلالات حسی، گیجی، هذیان و اختلالات گردش خون مشاهده شده است. در حیوانات آزمایشگاهی نیز سمی شدن سلولی به شکل اثرات جهش‌زایی دیده شده و بروز دیگر عوارضی، چون اگزمای پوستی، التهاب حاد کولون و سمیت کبدی و کلیوی نیز احتمال دارد.

همچنین مصرف این میوه به دلیل احتمال سقط جنین در زنان باردار و به دلیل ورود ترکیبات سمی گیاه به شیر در دوران شیردهی توصیه نشده است.

در مورد تداخلات دارویی گیاه هنداونه ابوجهل، مستندات علمی کافی وجود ندارد، اما در برخی منابع آمده است این احتمال وجود دارد بر اثر مصرف همزمان پودر، عصاره یا خود هندوانه ابوجهل با دیگر دارو‌های ضد دیابت، قند خون بیش از اندازه کاهش یابد. در ضمن از عوارض مصرف خودسرانه آن، چون بشدت محرک مخاط است خونریزی شدید گوارشی است.

البته لازم است بدانید مصرف هندوانه ابوجهل در حد کم و درست یا تحت نظر پزشک توصیه شده است، اما مصرف خودسرانه آن ممکن است بی‌عوارض نباشد. میزان معین این میوه داروی بسیار خوبی برای رفع یبوست است و، چون خاصیت مسهلی آن بسیار قوی است، برای کسانی که ورم روده دارند و خانم‌های باردار مناسب نیست.

طرز تهیه روغن هندوانه ابوجهل:

۲۰۰ گرم آب هندوانه ابوجهل، ۱۰۰۰ گرم روغن کنجد یا زیتون را با حرارت غیر مستقیم یا با حرارت ملایم می‌جوشانیم تا آب تبخیر شود.

نکاتی در رابطه با مصرف این گیاه:

جهت دندان درد ریشه آن را که در سرکه پخته‌شده باشد مزمزه کنند.

جهت استفاده خوراکی باید خوب ساییده و پودر گردد و با صمغ عربی یا نشاسته یا کتیرا خورده شود.

برای درمان صدا در گوش ۱ یا ۲ قطره از روغن این گیاه را در گوش بچکانند.

برای جلوگیری از ریزش مو حدود نیم گرم از پودر کاملاً سائیده این گیاه همراه کمی ادویه با غذا میل شود.

برای از بین بردن کک در اتاق برگ تازه هندوانه ابوجهل را می‌پاشند.

جهت خارش پوست پودر هندوانه ابوجهل را با ماست مخلوط کرده و بمالند.

کسانی که سکته مغزی کرده‌اند نیم گرم همراه نشاسته با غذا ۴ روز در ماه میل کنند.

برای بیماری قند نیم گرم همراه نشاسته با غذا ۷ روز در ماه میل کنند.

نکته بسیار مهم درباره مصرف هنداونه ابوجهل

این میوه به دلیل سمی بودن و مسهلی بالا بهتر است در قالب ترشی یا به صورت تازه و خودسرانه مصرف نشود و عطاری‌ها هم در زمان عرضه آن جانب احتیاط را رعایت کرده و بدون نسخه‌ای که مربوط به متخصص مربوط باشد، این گیاه را به دست مشتری ندهند.4


پی نوشت:
1.www.beytoote.com
2.www.digikala.com
3.www.kalleh.com
4.www.yjc.ir