تخمه آفتاب گردان، خواص و مضرات آن

طبع تخمه آفتابگردان گرم است یا سرد؟

تخمه آفتابگردان یکی از آجیل‌های پرطرفدار و پرخاصیت است که در رنگ‌های مختلف مانند سیاه، خاکستری و سبزتیره در دسترس است. این مغز‌های گیاهی سرشار از انواع مواد معدنی و ویتامین مانند فسفر، منگنز، روی، پتاسیم، منیزیم، آهن، ویتامین ای و ویتامین ب هستند. طبع تخمه آفتابگردان مستقل از اینکه خام یا بوداده باشد، گرم و خشک (درجه ۳) است، به همین دلیل است که بعد از خوردن این مغز‌های خوشمزه احساس گرمی و تشنگی می‌کنید.1
 

مصلحات تخمه آفتابگردان؛ آبغوره، آب انار و سرکه

تخمه آفتابگردان صفرازا است و زیاده‌روی در مصرف آن در افراد صفراوی (طبع گرم و خشک) و افراد سوداوی (سرد و خشک) باعث بروز مشکل می‌شود. بروز جوش، خارش، احساس عطش برخی از عوارض این دانه‌های خوشمزه هستند که در اثر گرمی آن به وجود می‌آیند. برای جلوگیری از این عوارض افراد باید این مغزیجات را همراه با مصلح مصرف کنید. آبغوره، آب انار و سرکه از مصلحات تخمه آفتابگردان هستند، همه این مواد غذایی طبع سردی دارند و به تعادل طبع تخمه آفتابگردان کمک می‌کنند.1

خواص درمانی تخمه آفتابگردان  

۱-  باعث کاهش فشار خون می‌شود.

۲- جلوگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی، کاهش کلسترول مضر خون و تنظیم کننده فشار خون از فواید این گیاه است.

۳- با مصرف روزانه از تخمه آفتابگردان به رفع لاغری خود کمک کنید.

۴- در درمان آرتریت روماتوئید، التهاب مفصل و استخوان‌ها نقش مهمی دارد.

۵- عدم ریزش مکرر مو و افزایش رشد چند برابری مو‌ها

۶- افزایش گردش خون در پوست سر

۷- با مصرف روزانه حداقل ۲۰ دانه از این گیاه خوشمزه به تقویت اعصاب خود کمک کنید.

۸- در دوران بارداری از تخمه آفتابگردان برای تامین ویتامین A، روی، سلنیوم و اسید فولیک استفاده کنید.

۹- تخمه آفتابگردان حاوی سلنیوم فراوانی است که به ترمیم دی ان آی آسیب دیده کمک چشم‌گیری می‌کند.

۱۰- مفید برای درمان یبوست.2
 

خطرات مصرف بیش‌ازحد تخمه آفتابگردان

تخمه آفتابگردان علاوه‌بر مزایای متنوعی که برای سلامتی دارد، چنانچه بیش‌ازحد مصرف شود، ممکن است خطراتی برای سلامتی نظیر اضافه‌وزن و جذب بالای سدیم داشته باشد. بهترین کار این است که میزان استاندارد، یعنی ۲۸ گرم را مدنظر داشت.
 

۱. اضافه‌وزن

مصرف بیش‌ازحد هر نوع ماده‌ی غذایی می‌تواند باعث اضافه‌وزن ناخواسته شود. افزایش وزن معمولا بر اثر مصرف کالریِ بیشتر از حدی‌ست که بدن آن را می‌سوزاند. وقتی بدن شما توانایی سوزاندن کالری های جذب‌شده را نداشته باشد، آنها را به‌شکل چربی ذخیره می‌کند. میزان مصرف کالری شما بسته به عواملی نظیر جنسیت، سن و سطح فعالیت‌تان متغیر است.

یک وعده‌ی ۲۸ تا ۳۰ گرمی تخمه آفتابگردان ۱۷۵ کالری تولید می‌کند که حدودا ۱۰ درصد میزان کالری مجاز (۲۰۰۰) را تشکیل می‌دهد. اگر بیش از این مقدار، یعنی یک تا چهار برابر تخمه آفتابگردان مصرف شود، در یک وعده تخمه‌خوردن حدود ۸۷۵ کالری وارد بدن خود کرده‌اید. خوردن این همه تخمه آفتابگردان علاوه‌بر وعده‌های غذایی دیگر در طی روز، کالری دریافتی بدن‌تان را افزایش می‌دهد که درنتیجه وزن‌تان بالا می‌رود.
 

۲. جذب بیش‌ازحد چربی اشباع

تخمه آفتابگردان منبعی غنی از چربی‌های غیراشباع چندگانه و تکثیرنشده است. این چربی‌ها برای عملکرد قلب مفید هستند، اما باید درنظر داشت که تخمه آفتابگردان منبعی از اسیدهای چرب هم هستند که مصرف زیاد آنها می‌تواند منجر به افزایش سطح لیپوپروتئین کم‌چگالی و یا همان کلسترول بد شود.

انجمن قلب آمریکا توصیه می‌کند که مصرف چربی اشباع‌شده باید بیشتر از ۷ درصد کالری نباشد، زیرا از ۲۰۰۰ کالری، فقط ۱۴۰ کالری باید به چربی‌های اشباع‌شده اختصاص یابد. یک وعده‌ تخمه آفتابگردان حاوی ۱.۷ گرم چربی اشباع است، یعنی معادل ۱۵ کالری دارد، چراکه چربی‌ها به‌ازای هر گرم ۱۵ کالری دارند.

اگر فقط در یک وعده ۱۵۰ گرم تخمه آفتابگردان بخورید، ۷۵ کالری از چربی‌های اشباع وارد بدن خود می‌کنید که بیشتر از میزان مجاز چربی اشباع‌شده‌ی روزانه است. اگر علاوه‌بر تخمه آفتابگردان، غذاهای دیگرِ سرشار از چربی اشباع مصرف کنید، مشکلاتی برای سلامتی‌تان به وجود خواهد آمد.

۳. نمک فراوان تخمه‌ها

در فرایند «بو دادن» به برخی از تخمه‌های آفتاب‌گردان‌ نمک افزوده می‌شود. بنابر اعلام سامانه داده‌های اداره‌ی کشاورزی ایالات متحده‌ی آمریکا تخمه آفتابگردان‌هایی که به آنها نمک زده شده است، ۱۷۰ میلی‌گرم سدیم دارند. این در حالی‌ست که انجمن سلامت آمریکا توصیه می‌کند، برای جلوگیری از فشار خون بالا و نیز جلوگیری از بیماری‌های قلبی-عروقی، روزانه فقط ۱۵۰۰ میلی‌گرم مصرف شود.

۲۸ گرم تخمه آفتابگردان نمک‌زده شده ۱۲ درصد این میزان توصیه‌شده را برای بدن فراهم می‌کند، و اگر از سایر غذاهای شور پرهیز شود، این مقدار برای یک اسنک خوشمزه پذیرفتی است. هرچند اگر ۱۵۰ گرم تخمه آفتابگردان شور میل کنید، حدود ۶۰ درصد از میزان مجاز سدیم بدن خود را در یک اسنک مصرف کرده‌اید، یعنی در انتهای روز بیش‌ازحد مجاز، سدیم جذب بدن شما شده است.
 

۴. سایر مشکلات احتمالی

تخمه‌های آفتابگردان سرشار از سایر مواد مغذی هستند که مصرف بیش‌ازحد آنها برای سلامتی زیان‌آور است. برای نمونه، ۱۵۰ گرم تخمه آفتابگردان حاوی ۱۶۲۱ میلی‌گرم فسفر است که ۲۳۲ درصد میزان توصیه‌شده‌ است. ۱۵۰ گرم تخمه آفتابگردان نیز ۱۱۱ میکروگرم سلنیوم است که ۲۰۲ درصد میزان توصیه‌شده است.

مصرف بیش‌ازحد این دو ماده‌ی غذایی مشکلات جدی برای سلامتی دارد. مسمویت غذایی ناشی از فسفر می‌تواند به کلسیفیکاسیون (آهکی شدن) بافت‌های غیراسکلتی بینجامد و به کلیه‌ها آسیب بزند؛ مسمویت ناشی از سلنیوم نیز می‌تواند به علائم سلنوزیز مثل تردی و شکنندگی موها و ناخن‌ها، خارش پوست، خستگی و بی حوصلگی و حتی مرگ منجر شود. یک وعده‌ی ۱۵۰ گرمی تخمه آفتابگردان تقریبا ۳۰ درصد میزان مجاز فسفر و سلنیوم اعلام‌شده توسط مؤسسه‌ی سلامت آمریکا را فراهم می‌کند.3
 

نحوه مصرف تخمه آفتابگردان

برای اضافه کردن این آجیل به رژیم غذایی خود، طبق روش‌های زیر عمل کنید:
 

تخمه آفتابگردان خام یک میان وعده مناسب در طی روز

تخمه‌های بوداده طرفداران بیشتری دارند، اما بهتر است بدانید تخمه‌های خام سالم‌ترند. شما می‌توانید این آجیل خوشمزه را در طول روز به ویژه صبح‌ها به عنوان میان وعده استفاده کنید. اما اگر این مغزیجات گیاهی را آخر شب بخورید، بدن فرصت کافی برای سوزاندن کالری آن ندارد و بدون شک دچار اضافه وزن خواهید شد. همچنین مصرف این آجیل زمانی که احساس گرسنگی می‌کنید برای معده مضر است.
 

استفاده در آشپزی؛ تزئین غذا و پخت املت

استفاده از این آجیل در آشپزی طعم متفاوتی به غذا می‌دهد. در صورتی که می‌خواهید از این مغز‌های گیاهی در آشپزی استفاده کنید، آن‌ها را ابتدا کمی بو داده یا در روغن زیتون کمی سرخ کنید، سپس آن‌ها را استفاده نمایید.

تزیین سالاد با تخمه آفتابگردان طعم منحصر به فردی به آن می‌دهد.

از مغز پودر شده این آجیل پرخاصیت برای تزیین و طعم بخشی به دسر، بستنی، ژله، کلوچه و ... استفاده کنید.

در هنگام پخت املت به آن تخمه اضافه کرده و یک طعم جدید را تجربه کنید.2

پینوشتها
1.www.setare.com
2.www.yjc.ir
3.www.chetor.com