دلایل پرش پلک چیست و چطور می توان آن را برطرف کرد

پرش پلک چشم یا تیک عصبی چشم چیست؟

پرش یا تیک عصبی چشم (eye twitching) – یا اگر دقیق‌تر بگوییم پرش پلک چشم – یک اسپاسم و گرفتگی غیر قابل کنترل ماهیچه‌های پلک چشم است. در بیش‌تر موارد، این عارضه تنها چند دقیقه طول خواهد کشید، اما برخی اوقات ممکن است تا روزها و یا حتی بیش‌تر ادامه داشته باشد. 

زمانی که فرد دچار پرش چشم می‌شود، تصور می‌کند که همه‌ی اطرافیان متوجه‌ی مشکل او هستند. اما در بیش‌تر موارد این مشکل به راحتی قابل مشاهده توسط دیگران نیست. در پزشکی به مشکل پرش پلک چشم مایوکیمیا (myokymia) گفته می‌شود.

شایع‌ترین علل پرش چشم چیست؟

دلایل بروز این عارضه عبارتند از:

* استرس
* خستگی 
* کافئین 
* خستگی چشم
* الکل 
* خشکی چشم 
* مشکلات تغذیه‌ای 
* حساسیت‌ها 
 

چگونه می‌توان پرش چشم را متوقف کرد؟

برای متوقف کردن این مشکل، ابتدا باید علت بروز آن را شناخت. برخی اوقات، تغییر اندکی در رژیم غذایی و سبک زندگی تا حد قابل قبول و زیادی خطر ابتلا به این مشکل را کم کرده و حتی به رفع آن به صورت کامل کمک خواهد کرد. 
 

تشخیص بیماری پرش پلک چشم

هر دو بلفارواسپاسم و اسپاسم نیمه صورت نیاز به تشخیص و درمان یک متخصص دارند. هیچ آزمایشگاه خاصی برای تشخیص بلفارواسپاسم وجود ندارد، بنابراین مراجعه به یک چشم پزشک حائز اهمیت است.

پزشک همچنین با در نظر گرفتن تاریخچه پزشکی فرد مبتلا به انقباض چشم، ارزیابی بالینی کاملی را انجام خواهد داد. این اغلب شامل یک بررسی کامل سیستم عصبی و معاینه چشم است. در بعضی موارد، پزشک معالج ممکن است سی تی اسکن یا ام آر آی (MRI) از مغز را توصیه کند. این عمل می‌تواند سایر علل پزشکی تیک عصبی چشم را رد کند.
 

روش رفع و درمان پرش چشم

علت بروز پرش چشم و راهکارهای رفع آن را در ادامه بررسی خواهیم کرد:
 

استرس 

استرس یکی از رایج‌ترین دلایل پرش چشم است. یوگا، تمرینات هوازی، وقت گذرانی با دوستان و خانواده و سبک کردن جدول برنامه‌ی روزانه و اختصاص وقت بیش‌تر برای استراحت، از جمله راهکارهای پیشنهادی برای کاهش استرس بوده و احتمالاً به از بین رفتن پرش پلک چشم کمک خواهد کرد. 
 

خستگی 

کمبود خواب که ممکن است به دلیل استرس ایجاد شده و یا علت دیگری داشته باشد، می‌تواند بروز پرش چشم را تحریک کند. 
 

خستگی چشم 

خستگی چشم ناشی از کار کردن زیاد با کامپیوتر، تبلت یا گوشی‌های تلفن هوشمند – یکی از علت‌های رایج پرش پلک چشم است. 

در هنگام کار با ابزار دیجیتال قانون 20 – 20 – 20 را اجرا کنید. هر 20 دقیقه یکبار از رایانه‌ی خود چشم برداشته و به مدت 20 ثانیه به نقطه‌ای در دور دست (حداقل فاصله‌ی 20 فوتی یا 6 متری) خیره شوید. این کار خستگی چشم که عامل تحریک کننده‌ی بروز پرش چشم است را کاهش خواهد داد. 
 

کافئین 

مصرف فراورده‌های حاوی کافئین هم عامل تحریک کنننده‌ی این مشکل چشمی به شمار می‌رود. به مدت یک و یا دو هفته مصرف چای، قهوه و نوشیدنی‌های گاز دار را متوقف کرده و یا انواع بدون کافئین آن را مصرف کنید.
 

الکل 

اگر بعد از مصرف نوشیدنی‌های حاوی الکل دچار پرش چشم شدید، باید مصرف آن را متوقف کنید. چرا که مصرف این ماده باعث بروز آن شده است. 
 

خشکی چشم 

بسیاری از افراد بزرگسال به خصوص بعد از سن 50 سال به خشکی چشم دچار می‌شوند. این عارضه خصوصاً در میان افرادی که با رایانه کار می‌کنند، داروهای خاصی – برخی آنتی هیستامین‌ها و داروهای ضد افسردگی – مصرف می‌کنند، از لنزهای تماسی چشمی استفاده می‌کنند و یا به مقدار زیاد الکل و کافئین مصرف می‌کنند، بسیار شایع‌تر از دیگر افراد است. 

اگر به پرش چشم مبتلا هستید و در عین حال در چشم‌های خود احساس خشکی بیش‌ از حد دارید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. پزشک در چنین مواقعی قطره‌های اشک مصنوعی تجویز می‌کند، این قطره‌ها رطوبت چشم‌ها را تامین خواهد کرد و منجر به توقف پرش چشم خواهد شد و از طرفی احتمال بروز آن را در آینده بسیار کاهش خواهد داد. 
 

مشکلات تغذیه‌ای 

برخی گزارش‌ها حاکی از این است که کمبود برخی از مواد همچون منیزیم می‌تواند به اسپاسم پلک چشم منجر شود. این گزارش‌ها را نمی‌توان با قاطعیت تایید کرد، ولی می‌توان از آن به عنوان یکی از دلایل احتمالی بروز این مشکل یاد کرد.

اگر نگران هستید که رژیم غذایی شما، همه‌ی نیازهای بدن برای داشتن دید سالم‌تر را پوشش نمی‌دهد، قبل از خرید مکمل‌های غذایی و ویتامین‌ها حتما با پزشک خود مشورت کنید. 
 

حساسیت‌ها 

افراد مبتلا به آلرژی‌ها یا حساسیت چشمی، دچار خارش، تورم و اشک چشم زیاد می‌شوند. فرد به دلیل داشتن حساسیت چشم خود را زیاد می مالد و همین باعث آزاد شدن هیستامین از پلک شده و در نتیجه به پرش پلک چشم می انجامد. 

در برخی از مواقع قطره‌های چشمی که برای کاهش علایم حساسیت ساخته شده‌اند، کمک کننده خواهند بود. اما آنتی هیستامین موجود در این قطره‌ها منجر به خشکی چشم خواهد شد. پیش از مصرف هرگونه ماده‌ای اگر علائم حساسیت و یا پرش چشم دارید با پزشک خود مشورت کنید.

آیا انجام بوتاکس برای متوقف کردن پرش چشم موثر است؟

در موارد نادر، با وجود آگاهی از علت و انجام روش‌های درمانی در دسترس، پرش چشم متوقف نخواهد شد. اگر این مشکل پلک چشم ماندگار و مزمن باشد، می‌توان با تزریق بوتاکس آن را درمان کرد. بوتاکس انقباضات ماهیچه‌ای غیرارادی پلک چشم که باعث بروز مشکل شده را متوقف خواهد کرد. 
 

درمان بیماری پرش پلک چشم

در صورت تشخیص بیماری بلفارواسپاسم، چندین روش درمانی وجود دارند که به شرح زیر هستند:

داروهای خوراکی: اگر تزریق بوتاکس علائم را تسکین ندهد، پزشکان ممکن است داروهایی را برای کمک به مهار سیگنال‌های حرکتی بیش از حد مغز تجویز کنند.

جراحی: در صورت عدم موفقیت در درمان دیگر ممکن است این عمل ضروری باشد. براساس بنیاد تحقیقات Benef Essential Blepharospasm ، مؤثرترین روش جراحی برای بلفارواسپاسم یک عمل جراحی میکتومی است. این روش شامل از بین بردن برخی یا تمام عضلات درگیر در بسته شدن پلک است.

این گزینه آخرین راه حل است و پزشکان تنها در صورتی این عمل جراحی را انجام می‌دهند که بلفارواسپاسم باعث از بین رفتن عملکرد بینایی فرد شود. درمان دیگری که تحت بررسی است تحریک عمیق مغزی نامیده می‌شود. در این روش، الکترودی در مغز قرار داده می‌شود، تا به تنظیم نادرست مناطق حرکتی کمک کند. مطالعات نشان داده است که این امر می‌تواند بلفارواسپاسم را درمان کند.
 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت داشتن مشکلات زیر، بلافاصله باید به چشم پزشک مراجعه کرد، همه‌ی این موارد علائم وجود مشکلی جدی هستند که باید به دقت بررسی شوند:

* پرش پلک چشم ماندگار و مزمن 
* تغییر ناگهانی در ظاهر و حرکات نیمی از صورت – از جمله پلک‌ها 
* چفت شدن پلک‌ها تا حدی که امکان باز کردن چشم‌ها وجود نداشته باشد 

اگر پرش چشم از بین نرود، ممکن است نشانه‌ای از وجود یک مشکل جدی عصبی باشد که پلک چشم را تحت تاثیر قرار داده است. انقباضات پلک‌ها یا بلفارواسپاسم یا پرش های غیر عادی صورت یا اسپاسم همی فاسیال از جمله این بیماری‌ها هستند. 

این مشکلات به نسبت پرش پلک چشم، وخیم‌تر بوده و به خوبی قابل مشاهده هستند. 
 

پیشگیری از تیک عصبی چشم

اگر تا به حال پرش پلک چشم را تجربه کرده‌اید، می‌دانید که چقدر می‌تواند آزار دهنده باشد. انقباض پلک که به عنوان «میوکیمی» نیز شناخته می‌شود، یک انقباض عضلانی غیرارادی پلک است. که بیشتر اوقات روی پلک تحتانی تأثیر می‌گذارد.

درمان تیک عصبی پلک بستگی به شدت آن دارد. اگر شدت آن خفیف باشد مواردی وجود دارد که می‌توانید قبل از مراجعه به پزشک در خانه امتحان کنید. از جمله این موارد می‌توان موارد زیر را نام برد:

* به میزان کافی استراحت کنید.
* کافئین اندکی مصرف کنید.
* چشم خود را در صورت کار با کامپیوتر و مانیتور استراحت دهید.
* انتی هیستامین‌های موضعی را امتحان کنید.
* سعی کنید استرس را از خود دور کنید.
* از کمپرس گرم استفاده کنید و پلک خود را کمی ‌ماساژ دهید.

درمان های خانگی برای از بین بردن پرش پلک چشم

1. کمپرس گرم:
کمپرس گرم، عضلات چشم را به خوبی آرام و در نهایت، حرکات ناخواسته پلک ها را متوقف می کند ، حوله یا دستمالی را در آب گرم فرو کنید پس از فشردن آن، آن را بر روی پلک چشم قرار دهید، تا زمانی که گرما از بین می رود این فرآیند را 5-6 بار در روز تکرار کنید.
 
2. موز:
یکی از شایع ترین علل شل شدن پلک چشم، کمبود پتاسیم است. موز را به طور مرتب مصرف کنید، زیرا مقدار زیادی پتاسیم را در بر می گیرد، که به غلبه بر برانگیختگی و پرش پلک کمک می کند.
 
3. تکنیک آبرسانی:
اسپری کردن، جایگزین آب گرم می تواند به حل مسئله پلک ها کمک کند مژه های خود را با آب گرم بشویید تا آرامش پیدا کنید.
 
4. کلسیم:
کلسیم ،عنصر مهمی برای نگه داشتن اعصاب و سیستم عصبی سلامت است به منظور متوقف کردن پرش چشم، مواد غذایی غنی از کلسیم مانند :شیر، ماست، پنیر و آب پرتقال میل نمایید .

5. منیزیم:
منیزیم، به حفظ عضلات و عملکرد عضلانی نرمال کمک می کند و بنابراین یک درمان مؤثر برای درمان شوک چشم، مصرف مواد غذایی غنی از منیزیم ،مانند آووکادو، دانه ها، لوبیا، آجیل، سبزی برگ و غیره است.
 
6. گلاب:
گلاب، لوسیون چشمی است ، این پاک کننده، بی ضرر به عنوان یکی از راه حل های اصلی تحریک شدن پلک که آلودگی است، استفاده ،و از گلاب، به عنوان قطره چشم برای تمیز کردن، تغذیه، و آرام کردن ماهیچه های چشم کمک گرفته می شود فقط یک پد پنبه را در گلاب، آغشته کرده و چشمها را با آن بشویید.
 


7. بخار:
بخار، یکی دیگر از روش های خوب درمان چشم ها است ، بخار حرکت عصبی را کاهش می دهد و تمام آلودگی را از منافذ پوست می شوید تمام کاری که باید انجام دهید اضافه کردن چند قطره اکالیپتوس در آب جوش است و به مدت 10 دقیقه به طور منظم صورت خود را بخور دهید.
نکته:هنگام استفاده از این روش، سر خود را با یک حوله بپوشانید.
 
8. خیار:
یکی از بهترین راهها برای تسکین عضلات چشم و آرامبخشی حرکت عصبی، خیار است چرا که دارای خواص ضد التهابی است ،که به طور طبیعی عضلات چشم را ریلکس میکند ، یک قطعه خیار خنک ،بر روی چشم آسیب دیده نگه دارید تا زمانی که به دمای اتاق برسد.
 


9. سیب زمینی:
اثر خنک کننده سیب زمینی، ماهیچه های چشم را آرام می کند، در نتیجه، کمک خواهد کرد همه آنچه باید انجام دهید ،این است که یک سیب زمینی کوچک را در برش های نازک بریده و این برش ها را روی چشم خود قرار دهید.

10. ماساژ چشم:
ماساژ مناطق اطراف (زیر و بالا) چشم ،با کمک انگشت اشاره ماساژ ،در نهایت باعث افزایش گردش خون و تقویت عضلات چشم خواهد شد این فرایند را حداقل برای 30 ثانیه 5-6 بار در روز تکرار کنید.

11. پلک زدن سخت:
چشمک زدن، یک روش عالی برای درمان پرش پلک است ، چشمانتان را ببندید و سپس آنها را از حد معمول بازتر کنید این روش باعث افزایش رطوبت چشم ها می باشد. تکرار این روند ،را تا زمانی که تولید اشک کنند، راه حلی ست که به پلک های شما کمک می کند.
 
12. چشمک زدن سریع:
چشمک زدن به سرعت نه تنها کمک می کند، تا آلودگی چشم را از بین ببرد، بلکه عضلات چشم را نیز روان و آرام می کند به سرعت و به مدت حدود 20 ثانیه چشمک بزنید سپس یک استراحت کوچکی بگیرید ،و روند را تکرار کنید.

توجه:در صورتی که باعث ایجاد درد یا تحریک در چشم شود، ادامه ندهید.
 
13. بستن نیمه پلک ها:
بسته شدن پلک ها تا نیمه می تواند تسکین فوری را فراهم کند سعی کنید آن را برای حداقل سی ثانیه انجام دهید این درمان باعث می شود که ماهیچه ها ،قوی و هیدراته شوند تا مشکل چشمی باقی نماند.
 
14. تمرینات تنفس :
تمرینات ده دقیقه ای روزانه (قبل از خواب و بعد از بیداری)، هستند که می توانند به کاهش سطح استرس کمک کنند، که در نهایت مشکل را برطرف کند.
 

توصیه های دیگری که باید برای درمان پرش پلک رعایت کنید

- خواب مناسب 8 ساعت در روز
- نوشیدن بیش از 8-10 لیوان آب
- استفاده از عینک های آنتی ریفلکس، جهت کم کردن فشار ،اگر زمان زیادی را در مقابل کامپیوتر می گذراندید.
- چنانچه که روی کامپیوتر کار می کنید، استراحت داده و چشم ها را ببندید.
- چشمان خود را در فواصل منظم شستشو دهید.
- چشمانتان را با استفاده از قطره های چشم مرطوب کنید.
- چای یا قهوه بیش از حد، ننوشید زیرا ممکن است ،باعث بروز مشکل شود.
- از مصرف بیش از حد الکل خودداری کنید.
- وقت زیادی را در مقابل دستگاه های الکترونیکی ،مانند ؛کامپیوتر، لپ تاپ و موبایل صرف نکنید.
- چشمانتان را به طور مرتب، با دست پاک نکنید.


منبع: سایت دکتردکتر
سایت رسا
سایت نمناک