روش های مطالعه صحیح و موثر

برای مطالعه مفید و مؤثر به نگرش درست نیاز دارید: چشم‌اندازی که درس‌خواندن را از تنبیهی زجر‌آور به فرصتی شیرین برای یادگیری تبدیل کند. در این مقاله، شیوه‌ها و شگرد‌های علمی برای درس‌خواندن را به شما معرفی می‌کنیم و چشم‌اندازی متفاوت پیش روی‌تان می‌گذاریم.

البته این شگرد‌ها به صبر، تمرین و آزمون‌و‌خطا نیاز دارند ولی در نهایت بهره وری شما در درس‌خواندن را به حداکثر ممکن می‌رسانند. با ما همراه باشید.

اجازه دهید آب پاکی را همین ابتدا روی دستتان بریزیم: راه‌حلی جامع، همه‌فن‌حریف و ماورایی برای مطالعهٔ مؤثر وجود ندارد! روش مطالعه مؤثر برای هرکس متفاوت است. افراد توانایی‌های متفاوتی دارند؛ بنابراین هرکس باید شیوه‌هایی را برگزیند که با ویژگی‌هایش سازگار و هم‌افزا باشند. درس‌خواندن و حفظ انگیزه برای برخی ساده است اما برخی به تلاش و پشتکار بیشتری نیاز دارند.

چطور مؤثرترین شیوه مطالعه را پیدا کنیم؟

پیداکردن بهترین شیوه مطالعه فرایندی همیشه‌در‌جریان است. این فرایند شبِ‌امتحانی نیست و ره صدساله‌اش را نمی‌توان یک‌شبه پیمود! شما باید مهارت‌های مطالعهٔ خود را به‌شکل مداوم تقویت کنید و شیوه درس‌خواندن ویژهٔ خود را بیابید.

اگر مطالعهٔ مؤثر را بیاموزید، از شر حملات پانیک و موج نا‌امیدی پیش از امتحان خلاص می‌شوید. با مطالعهٔ مؤثر، همیشه برای امتحانات آماده‌اید و می‌توانید شب امتحان را با خیالی آسوده به جمع‌بندی و مرور مطالب اختصاص دهید.

وقتی نگرشتان را تغییر دادید، نوبت تغییر عادات مطالعه است. عادات مطالعهٔ کارآمد هم یادگیری شما را تقویت می‌کند و هم نمرات شما در امتحانات را بهبود می‌بخشد. در ادامه 6 شگرد علمی برای تغییر عادات مطالعه را به شما معرفی می‌کنیم.1

خواندن بدون نوشتن

همانطور که اشاره شد روش نادرست مطالعه است . مطالعه فرآیندی فعال و پویا است و برای نیل به این هدف باید از تمام حواس خود برای درک صحیح مطالب استفاده کرد .

باید با چشمان خود مطالب را خواند ، باید در زمان مورد نیاز مطالب را بلند بلند ادا کرد و نکات مهم را یادداشت کرد تا هم با مطلب مورد مطالعه درگیر شده و حضوری فعال و همه جانبه در یادگیری داشت و هم در هنگام مورد نیاز ، خصوصا قبل از امتحان ، بتوان از روی نوشته ها مرور کرد و خیلی سریع مطالب مهم را مجددا به خاطر سپرد.

خط کشیدن زیر نکات مهم

این روش شاید نسبت به روش قبلی بهتر باشد ولی روش کاملی برای مطالعه نیست چرا که در این روش ، بعضی افراد به جای آنکه تمرکز و توجه بر روی یادگیری و درک مطالب داشته باشند ذهنشان معطوف به خط کشیدن روی نکات مهم میگردد .

حداقل ، روش صحیح خط کشیدن زیر نکات مهم به این صورت است که ابتدا مطالب را بخوانند و مفهوم را کاملا درک کنند و سپس زیر نکات مهم خط بکشند نه آنکه در کتاب دنبال نکات مهم بگردند تا زیر آن خط بکشند.

حاشیه نویسی

این روش نسبت به دو روش قبلی بهتر است ولی باز هم روشی مناسب برای درک عمیق مطالب و خواندن کتب درسی نیست ولی میتواند برای یادگیری مطالبی که از اهمیت چندانی برخوردار نیستند مورد استفاده قرار گیرد.

خلاصه نویسی

در این روش ، شما مطالب را میخوانید و آنچه را درک کرده اید بصورت خلاصه بر روی دفتری یادداشت میکنید که این روش برای مطالعه مناسب است و از روشهای قبلی بهتر می باشد چرا که در این روش ، ابتدا مطالب را درک کرده ، سپس آنها را یادداشت میکنید اما باز هم بهترین روش برای خواندن نیست.

کلیدبرداری

کلیدبرداری روشی بسیار مناسب برای خواندن و نوشتن نکات مهم است . در این روش ، شما پس از درک مطلب ، بصورت کلیدی نکات مهم را یادداشت میکنید و در واقع ، کلمه کلیدی ، کوتاهترین و راحت ترین و بهترین و پرمعنی ترین کلمه ای است که با دیدن آن ، مفهوم جمله تداعی شده و به خاطر آورده میشود.

الگوی کلید برداری در مطالعه یکی از روش‌های مفید برای بهبود مطالعه و یادگیری است.

با استفاده از این روش، شما می‌توانید از توانایی‌های شناختی خود برای فهمیدن و به خاطر سپردن مطالب استفاده کنید.

در ادامه توضیحاتی در مورد روش کلید برداری ارائه می‌دهیم:

مرحله نخست:

مطالعه‌ی متن - در این مرحله، باید متن را با دقت مطالعه کنید و سعی کنید که مفاهیم اصلی و جزئیات را بفهمید.
 

مرحله دوم:

ایجاد کلمات کلیدی - پس از مطالعه، باید کلمات کلیدی را از متن استخراج کنید. کلمات کلیدی می‌توانند به صورت اصطلاحات، اسامی، فعل‌ها، صفات و ... باشند.
 

مرحله سوم:

اتصال کلمات کلیدی - پس از استخراج کلمات کلیدی، باید آنها را به یکدیگر متصل کنید. برای مثال، می‌توانید کلمات کلیدی را در یک دایره مرکزی قرار دهید و به وسیله خطوط با هم به ارتباط بگذارید.
 

مرحله چهارم:

توسعه برای هر کلمه کلیدی - در این مرحله، باید سعی کنید تا اطلاعات بیشتری در مورد هر کلمه کلیدی کسب کنید. می‌توانید از منابع دیگر مانند دیکشنری، کتاب‌های مرجع و مقالات استفاده کنید.

مرحله پنجم:

تمرین و بازخورد - برای تثبیت یادگیری، باید به تمرین و بازخورد دادن به خود ادامه دهید. می‌توانید از تکنیک‌هایی مانند تست‌های چندگزینه، تمرین نوشتاری و ... برای تمرین استفاده کنید.

خلاقیت و طرح شبکه ای مغز

این روش بهترین شیوه برای یادگیری ، خصوصا فراگیری مطالب درسی است . در این روش ، شما مطالب را میخوانید ؛ پس از درک حقیقی آنها نکات مهم را به زبان خودتان (و نه بصورت جملات کتابی) و بصورت کلیدی یادداشت میکنید و سپس کلمات کلیدی را بر روی طرح شبکه ای مغز می نویسید (در واقع نوشته های خود را به بهترین شکل ممکن سازماندهی میکنید و نکات اصلی و فرعی را مشخص میکنید)

تا در دفعات بعد به جای دوباره خوانی کتاب ، فقط به طرح شبکه ای تولید شده مراجعه کرده و با دیدن کلمات کلیدی نوشته شده بر روی طرح شبکه ای مغز ، آنها را خیلی سریع مرور کنید . این روش ، درصد موفقیت تحصیلی شما را تا حدود بسیار زیادی افزایش میدهد و درس خواندن را بسیار آسان میکند و بازده مطالب را افزایش میدهد.2

شرایط مطالعه

شرایط مطالعه، مواردی هستند که با دانستن ، بکارگیری و یا فراهم نمودن آنها، می توان مطالعه ای مفیدتر با بازدهی بالاتر داشت و در واقع این شرایط به شما می آموزند که قبل از شروع مطالعه چه اصولی را به کار گیرید، در حین مطالعه چه مواردی را فراهم سازید و چگونه به اهداف مطالعاتی خود برسید و با دانستن آنها می توانید با آگاهی بیشتری درس خواندن را آغاز کنید و مطالعه ای فعالتر داشته باشید:

آغاز درست: برای موفقیت در مطالعه، باید درست آغازکنید.

برنامه ریزی: یکی از عوامل اصلی موفقیت، داشتن برنامه منظم است.

نظم و ترتیب: اساس هر سازمانی به نظم آن بستگی دارد.

حفظ آرامش: آرامش ضمیر ناخود آگاه را پویا و فعال میکند.

استفاده صحیح از وقت: بنیامین فرانکلین، می گوید آیا زندگی را دوست دارید؟ پس وقت را تلف نکنید زیرا زندگی از وقت تشکیل شده است.

سلامتی و تندرستی: عقل سلیم در بدن سالم است.

تغذیه مناسب: تغذیه صحیح نقش مهمی در سلامتی دارد.

دوری از مشروبات الکلی: مصرف مشروبات الکلی موجب ضعف حافظه می شود.

ورزش: ورزش کلید عمر طولانی است.

خواب کافی: خواب فراگیری و حافظه را تقویت می کند.

درک مطلب: آنچه در حافظه بلند مدت باقی می ماند، یعنی مطالب است.

چند توصیه مهم که باید فراگیران علم از آن مطلع باشند:

حداکثر زمانی که افراد می توانند فکر خود را بروی موضوعی متمرکز کنند بیش از ۳۰ دقیقه نیست ، یعنی باید سعی شود حدود ۳۰ دقیقه بروی یک مطلب تمرکز نمود و یا مطالعه داشت و حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه استراحت نمود سپس مجدداَ با همین روال شروع به مطالعه کرد.

پیش از مطالعه از صرف غذاهای چرب و سنگین خودداری کنید. و چند ساعت پس از صرف غذا مطالعه نمائید چون پس از صرف غذای سنگین بیشتر جریان خون متوجه دستگاه هاضمه می‌شود تا به هضم و جذب غذا کمک کند و لذا خون رسانی به مغز کاهش می یابد و از قدرت تفکر و تمرکز کاسته میشود. از مصرف الکل و دوا های انتی بییوتیک خودداری فرمائید همچنین غذاهای آردی مثل نان و قندی قدرت ادراک و تمرکز را کم می کند نوشابه های گازدارهم همینطور هستند.

ذهن آدمی با هوش است، اگر درحفظ و بیاد سپاری مطالب مشکل دارید و نیز همزمان نمی توانید هم مطلبی را بنویسید و هم گوش دهید.

پس در حین مطالعه لطفاَ یادداشت برداری نمائید.3


پی نوشت:
1.www.chetor.com
2.www.mobtakerangirl.ir
3.www.daneshnamah.com