چگونه حسادت خود را کنترل کنیم؟

شبکه های اجتماعی حسادت افراد را تحریک می‌کنند. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۷ روی ۱۶۷۵۰ نفر انجام شد، نشان می‌دهد که ۴۲ درصد شرکت‌کنندگان از دیدن پست‌های دوستان‌شان در شبکه‌های اجتماعی احساس حسادت می‌کنند.

حسادت عاشقانه نیز در بین انواع حسادت سابقه‌ای طولانی و کهن دارد! پژوهش انجام‌شده در دانشگاه چاپمن در سال ۲۰۱۵ روی ۶۴ هزار نفر، تصدیق کرد که حسادت عاشقانه بین زوج‌های امروزی نیز همچنان به قوت خود باقی است. جالب اینجاست که میزان حسادت و غیرت مردان درباره خیانت جنسی، بیشتر از زنان است (۴۵ درصد مردان و ۳۵ درصد زنان)؛ در مقابل، زنان در مقایسه با مردان، بیشتر درباره خیانت عاطفی حسد می‌ورزند (۶۵ درصد زنان و ۴۶ درصد مردان).

حسادت بخشی از طبیعت و وجود انسان است. سؤال اصلی این است که هنگام بروز احساس حسادت باید چکار کنید؟ در این مقاله پاسخ روان‌شناسان درباره نحوه برخورد با حسادت در روابط عاشقانه، حرفه‌ای و اجتماعی را می‌خوانید.

حسادت چیست؟

به‌گفته «کیت بالستریری» (Kate Balestrieri)، روان‌شناس، حسادت و غبطه‌خوردن دو شاخه متفاوت از یک درخت هستند؛ با این تفاوت که حسادت با ترس و غبطه با رنجش همراه است.

مثلا شاید ارتباط دوستان‌تان با افراد جدید باعث حسادت شما شود؛ زیرا می‌ترسید که ارتباط با شما برای آنها به اندازۀ گذشته اهمیت نداشته باشد. اما اگر دوست‌تان در شغل خود ترفیع بگیرد درحالی‌که شما همان مسئولیت‌های تکراری و راکد را بر عهده دارید، این موضوع باعث می‌شود که شما به موقعیت دوست‌تان غبطه بخورید.

در بیشتر مواقع دو عبارت حسادت و غبطه را به‌جای هم به کار می‌بریم؛ اما دانستن تفاوت این‌دو کمک می‌کند تا درک بهتری از احساس‌مان داشته باشیم. یادگیری روش مهار و کنترل این احساسات ضروری است؛ در غیر این صورت، سلامت روان شما تهدید می‌شود. «لیزا بهار» (Lisa Bahar)، متخصص ازدواج و خانواده‌درمانگر می‌گوید: «اگر فرد بیش از حد خشمگین و تحریک‌پذیر باشد و در مقابلِ کوچک‌ترین مسائل، عکس‌العملی پرخاشگرانه از خود نشان دهد»، یعنی احساسات منفی او در اوج شدت خود هستند. فرض کنید همسرتان قصد دارد بدون شما از خانه بیرون برود؛ اگر حسادت شما درباره این تصمیم او به مشاجره می‌انجامد، وقت آن رسیده است که برای این احساس سرکش چاره‌ای بیندیشید.1

چرا حسود می شویم؟

حسادت یک احساس با ویژگی موروثی نیست. آدم ها در سال های اولیه زندگی خود یاد می گیرند که حسادت کنند. اینکه حسود شویم یا نه به شیوه تربیتی مان در خانه و بعد مدرسه بر می گردد. چطور؟ همه بچه ها عاشق دریافت توجه هستند.

بچه ها حاضرند هر کاری بکنند تا توجه به دست بیاورند و در این بین توجه پدر و مادر از هر چیزی مهمتر است. از آن طرف، بسیاری از پدر و مادرها متاسفانه متوجه این موضوع نیستند و فرزند خود را به بهانه های مختلف از توجه خود محروم می کنند.

برای مثال چون فرزند بزرگتر اسباب بازی اش را به فرزند کوچکتر نداده، با او قهر می کنند. غافل از اینکه در دل فرزند بزرگتر بذر حسادت را می کارند. احتمالاً با خودش فکر می کند: «اگر من هم کوچکتر بودم یا اگر من هم دختر بودم، یا اگر من هم این همه بلبل زبان بودم، حالا توجه والدینم را داشتم.» یا والدین برای اینکه به فرزندشان نشان دهند که چطور می تواند توجه آنها را به دست بیاورد یا او را به درس خواندن تشویق کنند، در مهمانی، به بچه مثلاً دختر خاله شان که درسش خوب است، توجه می کنند، تا الگویی برای فرزندشان شود. غافل از اینکه همین کار، باعثایجاد احساسی به اسم حسادت در دل او می شود.

آیا می توان به هیچ وجه حسادت نکرد؟

بعضی ها به طور کلی ادعا می کنند که به هیچ کس و هیچ چیز در دنیا حسادت نمی کنند و حسابی هم به این ویژگی شان افتخار می کنند. آنها می گویند برایشان فرقی ندارد که همکارشان همین دیروز بنز خریده یا دختر خاله شان یک ویلای شیک در بهترین نقطه شمال چون سرشان فقط در زندگی خودشان است و به دیگران کاری ندارند. برخلاف ادعای این افراد و باور عمومی این عدم حسادت همیشه هم خوب نیست چون این فقدان ظاهری حسادت، ممکن است فرد را نسبت به جامعه و افرادی که او را دوست دارند، آسیب پذیر کند.

اگر حسادت بیش از حد روابط انسان ها را مسموم می کند، فقدان کامل آن نیز، به گفته بعضی از متخصصان، نشانه فقدان حالت های دفاعی در برابر تهاجم های بیرونی است و طبیعی نیست. اگر مراقب این وضع نباشید، ممکن است از کنار خوشبختی و موفقیت در روابط عاطفی و حتی از کنار موفقیت های شغلی به راحتی بگذرید و در حالی که می توانید کاملاً موفق باشید، حسابی ضرر کنید.2

طبق گزارش نشریه «Today Psychology» روانشناسان و پژوهشگران توصیه می کنند برای رهایی از این احساسات ناخوشایند که سبب سرخوردگی و خشم و بروز حسادت می شوند می توان به راهکارهای زیر روی آورد :

از مقایسه خود با دیگران دست بردارید

به کار بردن عباراتی نظیر «او از من ثروتمندتر و موفق تر است» یا «او از من لاغرتر است» روش مناسبی برای ارزیابی ارزش های فردی و مقایسه عادلانه نیست. هر شخص نقاط قوت، استعداد و تجربیات منحصر به فرد خود را دارد.

همواره افرادی بهتر، ثروتمندتر و توانمندتر وجود دارند اما نباید انرژی خود را با احساس غبطه هدر داد. تنها کسی که باید خود را با او مقایسه کنید خود دیروزتان است. مقایسه کردن مانع رشد و بالغ شدنتان می شود. پس اولین کاری که باید بکنید این است که از مقایسه کردن خودتان با اطرافیان تان دست بردارید .

دستاوردهای دیگران را به دیده تحقیر نگاه نکنید

داشتن و اجازه به بروز افکاری نظیر «او به خاطر رابطه خوبی که با رئیس دارد ترفیع گرفته است» یا «او به خاطر این موفق شده است که پدرش ثروتمند است» باعث بروز غبطه می شود. شما هرگز با خار کردن و کوچک شمردن دستاوردهای دیگران به قدرت روحی دست پیدا نمی کنید.

پذیرش را در خود تقویت کنید و بدون قضاوت موفقیت های دیگران را تصدیق کنید.

زمانی که آن فرد را تحسین کنید، وقتی حس کنید فردی که آن موفقیت را به دست آورده حقش بوده، همین حس به شما انگیزه می دهد و تشویق تان می کند که سخت تر تلاش کنید و اهدافی والاتر پیدا کنید و حتی داشتن این احساس در شما باعث جلوگیری از بروز افکار اشتباه و اعصاب خردکن می شود.اگر احساس می کنید که تلاش تان به اندازه کافی نیست، به جای موفقیت آن فرد، تمرکز را به رفتارهای خودتان معطوف کنید .

به کلیشه های خود آگاه شوید

فرض و گمان درباره افراد موفق کار آسانی است. این که دیگران از ثروت، شهرت و موفقیت شغلی برخوردارند دلیل نمی شود که از روش های غیرقانونی به این دستاوردها رسیده باشند. به جای تعمیم های گسترده برای شناخت این افراد تلاش بیشتری کنید.

وقتی به نظرتان می رسد آن فرد شایسته آن موفقیت نیست و اگر احساس کنید که موفقیت آن فرد به خاطر روابط ویژه یا شرایط ناعادلانه جامعه است، حسادت بدخواهانه بر شما غلبه می کند، انگیزه تان از بین رفته و به فردی تلخ و عصبانی تبدیل می شوید .

بر ضعف های خود تمرکز نکنید

برخی موارد تمرکز بر ضعف های خود و چشم باز کردن بر روی قوت دیگران ساده ترین کار است. اما این نگرش باعث می شود شما رفته رفته به فردی افسرده، غبطه خور و ناامید تبدیل شوید.

به جای این که کمبودهای خود را زیر ذره بین قرار دهید و فقط وجوه منفی خود را ببینید، بیشتر به فکر بهبود نقاط قوت خود باشید. خودهمدلی و شفقت با خود را پیشه کنید و نهایت توان خود را به کار بگیرید .

حقایق را آنگونه که هست بپذیرید

برخی موارد بعضی افراد خوشبخت تر از دیگران هستند. اما تمرکز روی این که چه چیز عادلانه است و چه کسی بیشترین شایستگی را دارد بی حاصل است. در واقع شکایت از بی عدالتی ممکن است احساسات تلخی در ما پدید بیاورند و این احساسات بازدارنده می توانند مانع بزرگی برای دستیابی به نیروهای بالقوه مان شوند .3

حسادت را بپذیر

حسادت طبیعی است، حسادت، اتفاق می افتد پس در مورد احساساتتان صادق باشید. صادقانه بگویید که کمی احساس حسادت، زمان هایی که می بینند مردم کارهایی را انجام می دهند که شما آرزو میکنید که ای کاش شما هم میتوانستید،می کنید.

حسادت را به عنوان حسی الهام بخش بدانید

حقیقت این است که، شما به شدت احساس قدرت می کنید، زیرا کسی کاری را انجام داده که شما نتوانسته اید که می تواند حسادت را به همراه داشته باشد، اما می تواند الهام بخش و انگیزه بخش نیز باشد. به جای تحقیر کردن کارهای بقیه، با خودت فکر کن که "اگر آنها توانسته اند انجام دهند، من هم می توانم!"

اعتماد به نفس خود را بالا ببرید

واقع بین باشید و درباره احساس حسادت در وجودتان به درستی قضاوت کنید. برای بیشتر افراد حسادت مقطعی و زودگذر است اما گاهی اوقات آنقدر شدید می شود که شادی و نشاط زندگی را نابود می کند پس برای جلوگیری از نابودی سعی در تقویت اعتماد به نفس خود داشته باشید.

به خوشبختی خود اعتراف کنید

کارشناسان می گویند حتی اگر تصور می کنید همای سعادت روی شانه های یکی از نزدیکان تان نشسته، باز هم نمی توانید به طور قاطع بگویید او کاملا خوشبخت است. خوشبختی واژه ای است که خیلی از ما برای داشتن آن به دیگران حسادت می کنیم در حالیکه باید بدانیم بدون حسادت به دیگران هم می شود خوشبخت بود.

شکرگزار باشید

از پدر و مادر بزرگها بارها شنیده ایم که باید قدر نعمت ها و داشته های تان را بدانید و همیشه شکرگزار باشید و اگر در زندگی چیزی را به دست نیاورده اید شاید به اندازه کافی تلاش نکرده اید، باید بدانید که به هر حال حس حسادت سودی برای شما ندارد.4


پی نوشت:
1.www.chetor.com
2.www.afkarnews.com
3.www.saednews.com
4.www.namnak.com