در پژوهشی با حضور ۱۹ هزار و ۱۰۰ شرکت‌کننده، به افرادی که عادت به حل معما دارند، انواع آزمون‌ها ارائه و از آنها خواسته شد آزمون‌ها را حل کنند. این آزمون‌ها را به‌طور آنلاین به شرکت‌کنندگان ارائه کردند و از آنها خواستند نتایج و تغییرات را اعلام کنند. بنابر یافته‌ها، روشن شد هرچه آدم‌ها بیشتر اهل حل کردن انواع معما مانند سودوکو باشند، بهتر از عهدهٔ انواع آزمون‌ها برمی‌آیند. بر مبنای این پژوهش، عملکرد مغزِ افرادی که عادت به حل معما دارند معادل عملکرد مغز افرادی‌ است که دست‌کم ۱۰ سال از آنها جوان‌ترند. در سوی دیگر، در آزمون‌های مربوط به حافظهٔ کوتاه‌مدت، عملکرد مغز معمادوستان معادل عملکرد مغز افرادی بود که ۸ سال از آنها کوچک‌ترند.

بنابر گفتهٔ دکتر «آن کربت» (Ann Corbett)، سرپرست پژوهشگران و استاد دانشگاه پزشکی اِکستر، پیشرفت روشنی دیده می‌شود در سرعت و دقت عملکردِ شرکت‌کنندگانی که به حل معما علاقه دارند. در برخی موارد این پیشرفت چشمگیر است.

هرچند نمی‌توانیم ادعا کنیم که حل چنین معماهایی احتمال ابتلا به زوال عقل را کاهش می‌دهد، اما این پژوهش نتایج پژوهش‌های پیشین را، مبنی بر تأثیر مثبت حل کردن جدول و معما بر عملکرد بهتر مغز برای سال‌های طولانی‌تر، تأیید می‌کند.

پژوهشگران مایل‌اند تحقیقاتشان را با همین شرکت‌کنندگان و در گذر زمان ادامه دهند. همچنین می‌خواهند رابطۀ میان سختی معما‌ها و میزان زمان حل معما را بررسی کنند.


ارزیابی نتایج پژوهش

دکتر «جری ادواردز» (Jerri D. Edwards)، استاد دانشگاه فلوریدای جنوبی که در زمینهٔ بازی‌های ذهنی و توانایی‌های شناختی مطالعه می‌کند، معتقد است چون روش تحقیق این پژوهش، همبستگی و نه تصادفی بوده است، نمی‌توان نتیجه گرفت بازی‌های ذهنی موجب عملکرد شناختی بهتر می‌شوند. به عقیدهٔ او، «این احتمال وجود دارد که افرادی که توانایی شناختی بهتری دارند، علاقهٔ بیشتری به این بازی‌ها نشان می‌دهند».

به گفتهٔ او، «البته افراد با توانایی شناختی ضعیف‌تر هم به این بازی‌ها می‌پردازند اما هنگامی‌که با ضعف شناختی روبه‌رو می‌شوند، احتمالا به‌دلیل سرخوردگی دست از بازی می‌کشند».

ادواردز تأکید می‌کند که بر مبنای پژوهش‌های بالینیِ گسترده که به روش تصادفی انجام شده‌اند، تمرین‌های شناختی کامپیوتری با هدف افزایش سرعت پردازش، در گذر زمان، تأثیر بهتری در جلوگیری از کاهش توانایی شناختی در سنین بالاتر دارند.

آن‌طور که ادواردز می‌گوید، «برخی توانایی‌ها مانند مهارت‌های گفتاری با افزایش سن تقویت می‌شوند. بنابراین، با افزایش طبیعی سن مغز، عملکرد ما در بازی‌های کلمه‌محور بهتر می‌شود. به عبارت دیگر، برخی مهارت‌های شناختی با افزایش سن ضعیف می‌شوند، از جمله چابکی ذهنی، توجه هم‌زمان به چند مورد، بی‌توجهی به حواس پرتی و انتقال توجه از موردی به مورد دیگر. بنابراین به‌چالش‌کشیدن مغز با چنین وظایفی، در گذر زمان، اهمیتی ویژه دارد».

ادواردز بر نقش بازی‌ها در تحریک توانایی شناختی تأیید می‌کند اما از وجود شواهدی برآمده از آزمایش‌های تصادفیِ کنترل‌شده، مبنی بر تأثیر آنها در بهبود عملکرد شناختی یا کاهش احتمال زوال عقل و توانایی‌های شناختی، اظهار بی‌اطلاعی می‌کند.

بنابر گفتهٔ دکتر «جسیکا لنگبام» (Jessica Langbaum)، پژوهشگر آلزایمر و یکی از مدیران بنیاد جلوگیری از آلزایمر، شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهند انجام فعالیت‌های محرک توانایی شناختی، مانند حل جدول، به تقویت قابلیت‌هایی مانند فکر، توجه و استدلال کردن کمک می‌کند. آنچه نمی‌دانیم این است که آیا این تأثیر نتیجهٔ مستقیم انجام این فعالیت‌هاست یا نه. همچنین برای ما روشن نیست که آیا انجام چنین فعالیت‌هایی شروع ناتوانی‌های شناختی ازجمله زوال عقل یا زوال عقل ناشی از آلزایمر را به تأخیر می‌اندازد یا نه.

به عقیدهٔ او نتایج این پژوهش قابل‌توجه است اما نباید فراموش کرد که داده‌ها را خود شرکت‌کنندگان ارائه کرده‌اند و بنابراین ممکن است به‌تمامی قابل‌اعتماد نباشند.1


آیا حل جدول در ایجاد تعادل مغزی نیز موثر است؟

به گفته‌ی دکتر «گایاتری دِوی (Gayatri Devi)، عصب‌شناس متخصص در اختلالات حافظه، در مورد بررسی مغز در وضعیت طبیعی یا زوال (از جمله زوال ناشی از آلزایمر) باید همواره به این نکته توجه کرد که عملکرد مغز انسان حاصل توازن بین وضعیت آسیب‌شناسی و قدرت شناختی مغز است. به‌عبارت دیگر، با بروز مشکل در وضعیت آسیب‌شناسی مغز (مانند زوال عقل شدید و پیش‌رونده)، حتی بالا بودن توانایی شناختی هم قادر به کاهش شدت پیشرفت بیماری نخواهیم بود.

خبر خوب این است که بیش‌تر انواع زوال عقل و آلزایمر، عموما به کندی پیشرفت می‌کنند. بنابراین به منظور تقویت ذهن و  قدرت مغز و توانایی شناختی، فرصت ایجاد تاخیر در شروع نشانه‌ها یا حتی جلوگیری کامل از آن وجود دارد.

در نهایت حل کردن معماهایی مانند جدول و انجام سایر فعالیت‌های ذهنی در تقویت ذهن و افزایش قدرت آن موثر هستند، همان‌گونه که انجام ورزش جسمی نیز این تاثیر را دارد. طبق گفته‌ی دکتر دوی؛ باید به این نکته توجه کرد که که به مرور زمان و با افزایش سن، باید به صورت مستمر از مغزتان استفاده کنید و آن را به چالش‌ بکشید. لازم نیست حتما زیاد جدول یا سودوکو حل کنید؛ یادگرفتن یک زبان جدید یا یک مهارت جدید نیز بسیار موثر است.

دوی اضافه کرده: «صرف نظر از اینکه به انجام چه فعالیتی مشغول هستید، زمانی که با مسائل چالش‌برانگیز در زندگیتان مواجه شوید، همه‌ی قسمت‌های مغزتان درگیر پیدا کردن یک راه‌حل خواهند شد. که موجب تقویت شبکه‌های مغزی و توانایی شناختی‌تان می‌شود.2

در ادامه این مطلب به فواید حل جدول سودوکو برای مغز می پردازیم.


حافظه را تقویت می‌کند

چنین گفته می‌شود که بازی کردن سودوکو برای تقویت سلامتی حافظه خوب است. این گفته بر مبنای تحقیقی در دانشگاه دوبلین اظهار شده است که طی آن دریافتند تحرک ذهنی با معماهایی مانند جدول کلمات متقاطع و جدول سودوکو می‌تواند به جلوگیری از کاهش عملکرد مغز کمک کند. با انجام بازی سودوکو، به مغزتان اجازه می‌دهید که حافظه و منطق شما را بهبود ببخشد تا بتوانند به صورت هماهنگی با هم کار کنند. آن‌ها وقتی سعی می‌کنید اعداد را از بر کنید و همچنین عدد بعدی را پیدا کنید قدرت ذهن‌تان را افزایش می‌دهند. پس، بازی سودوکو راه بسیار خوبی برای کسانی است که با مشکل کم حافظه بودن روبرو هستند. فقط همین نیست، بازی کردن و حل جدول سودوکو به افراد مسن نیز توصیه می‌شود.


سلول‌های مغز را تقویت می‌کند

فایده‌ی دیگر حل کردن جدول سودوکو برای سلامتی مغز تقویت سلول‌ها مغزی است. این مورد به تحقیقی مربوط می‌شود که توسط دانشگاه ادینبرو در بریتانیا انجام شده و نشان می‌دهد که سودوکو می‌تواند «ژن‌های بقاء» را که معمولا خاموش هستند در مغز تحریک و بیدار کند. در نتیجه، باعث خواهد شد سلول‌های مغزی مدت طولانی‌تری عمر کنند و در مقابل بیماری، سکته‌ها، و اثرات داروها دوام بیاورند. به علاوه، تحقیقی که در دانشگاه آکسفورد صورت گرفت نشان داد که حل سودوکو می‌تواند به تولید سلول‌های مغزی کمک کند. فایده‌ی بی‌نظیری است، نه؟


مهارت فکر کردن را بهبود می‌بخشد

یکی از فایده‌های حل کردن جدول سودوکو برای سلامتی مغز آن است که قدرت تفکر را بهبود می‌بخشد. شما می‌توانید حین تمرین فرایند تفکر منطقی موقع حل کردن معما یا جدول از این فایده بهره‌مند شوید. در واقع، انجام سودوکو مغز شما را تمرین خواهد داد و مهارت فکر کردن‌تان را بهبود خواهد بخشید.


ذهن‌تان را هوشیار نگه می‌دارد

همان طور که پیشتر توصیف شد، می‌دانید که سودوکو می‌تواند اثر مثبتی بر سلامت مغز شما داشته باشد. در واقع، این بازی ذهن شما را ورزیده و هوشیار نگه می‌دارد. این کار به نوعی مغز را ورزش می‌دهد. اما فقط همین نیست، سودوکو می‌تواند به تصمیم گیری درست و اقدام کردن با تردید کمتر نیز کمک کند.


تمرکز را تقویت می‌کند

بسیاری از آدم‌ها احساس می‌کنند تمرکز کردن برای‌شان سخت است. این به خاطر دلایل بسیاری اتفاق می‌افتد من جمله وجود مشکلات در زندگی، کمبود خواب، و سبک زندگی بد و نامناسب. برای حل این مشکل، راه‌های متعددی وجود دارد و کارهای زیادی می‌توان انجام داد. یکی از آن‌ها از طریق انجام تمرین مغز است تا آن را هوشیار و سالم نگه دارد.

پس، فایده‌ی مهم‌تر سودوکو برای مغز روش تقویت تمرکز است. نمی‌توان نادیده گرفت که وقتی این بازی را انجام می‌دهید، باید تمرکز کنید و درباره‌ی نحوه‌ی پر کردن خانه‌های خالی فکر کنید. در حقیقت، سودوکو به شما اجازه‌ی تفکر استراتژیک و حل مسئله‌ی خلاقانه می‌دهد. بنابراین، اگر می‌خواهید تمرکز و توجه خود را تقویت کنید، حل کردن جدول سودوکو یکی از گزینه‌هایی است که باید مد نظر داشته باشید.


خطر ابتلاء به آلزایمر را کاهش می‌دهد

آلزایمر بیماری مزمن و شدیدی است که می‌تواند به مغز حمله کند. در چنین موردی، مردم تلاش می‌کنند درمانی برای این بیماری پیدا کنند. در نتیجه، نشان داده شده است که بازی کردن و حل سودوکو به کاهش خطر ابتلاء به آلزایمر کمک می‌کند. این به خاطر آن است که هنگام انجام بازی مغز تمرین و ورزش داده می‌شود. این کار حافظه و همین‌طور تمرکز را بهبود خواهد بخشید. به علاوه، برای حفظ سلامتی مغز، لازم است خوراکی‌های سالمی مانند بلوبری و توت فرنگی، سبزیجات برگ‌دار سبز، ماهی، گوشت مرغ، و لوبیا مصرف کنید. با انجام ورزش مغزی و خوردن خوراکی‌های سالم، قطعا خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش خواهید داد.3


پی نوشت:
1.www.chetor.com
2.www.virgool.io
3.www.bazdeh.org