همه چیز راجع به اسپاسم شیرخوارگی

اسپاسم شیرخوارگی چیست؟

اسپاسم شیرخوارگی (IS) نوعی اختلال در نوزادان است که به تشنج ختم می‌شود. این تشنج (اسپاسم) باعث می‌شود ماهیچه های بازوها و پاها سفت شود و سر کودک به سمت جلو خم شود. این مشابه وحشت زدگی ناگهانی بوده و این کودکان ممکن است  قابلیت‌هایی مانند نشستن و خزیدن را از دست دهند و رشد کمتر و ضعیف تری داشته باشند.

با اینکه اسپاسم شیرخوارگی معمولا تا پنج سالگی متوقف می‌شود، اما ممکن است بعدها با انواع دیگر تشنج جایگزین شود. بسیاری از اختلالات زمینه‌ای از قبیل آسیب دیدگی هنگام زایمان، اختلالات متابولیک و اختلالات ژنتیکی می‌توانند باعث بروز اسپاسم شیرخوارگی شوند. تشخیص علت و زمینه آن مسئله مهمی به شمار آمده که البته در بعضی از کودکان هیچ دلیلی یافت نمی‌شود.1
 

اسپاسم شیرخوارگی چگونه نمایان می‌شود؟

این اسپاسم ناگهانی بوجود آمده و یک یا دو ثانیه به طول می‌انجامد. چندین اسپاسم در طول چند دقیقه و معمولا پس از راه رفتن کودک اتفاق می‌افتد. این گرفتگی‌ها معمولا با سکسکه، قولنج و ریفلاکس معده اشتباه گرفته می‌شوند.

سر با خم شدن بازوها به جلو خم شده و زانوها به دخل بدن و به سمت قفسه سینه جمع می‌شوند.

سر با خم شدن بازوها و پاها به عقب خم می‌شود.

حرکات کوچک در گردن یا سایر قسمت‌های بدن دیده می‌شود.1

علت اسپاسم شیرخوارگی

- شایع ترین علت، تغییرات ساختاری مغز است. این تغییر میتواند مربوط به آسیب اولیه (نظیر هایپوکسی و عفونت مغز) بوده، و یا به خاطر اختلال در رشد مغزی (نقص کورتکس مغز و دیسپلازی) باشد.
 
- اختلالات متابولیکی با تاثیر بر عملکرد مغز، در این اسپاسم موثر است.

- ژنتیک نیز میتواند در اسپاسم شیرخوارگی دخیل باشد. ژن های زیادی مرتبط با اسپاسم وجود دارد.

- در برخی موارد نادر، اسپاسم شیرخوارگی در اثر کمبود ویتامین B6 ایجاد می‌شود 
 
در برخی موارد با توجه به آزمایشهای تشخیصی و تصویربرداری های رایج ممکن است علت آن مشخص نشود یا به سختی مشخص شود. 2
 

مراحل اسپاسم شیرخوارگی چیست

اسپاسم شیرخوارگی شامل سفت شدن ناگهانی دست و پاهاست، به طوری که بازوها باز شده، زانوها خم شده و بدن به جلو میآید. ندرتا با جلو امدن بدن، سر بیمار به عقب پرت میشود. گاهی حملات عصبی نامحسوس و ظریف بوده و محدود به گردن و سایر اعضای بدن است.

خردسالان ممکن است بعد از اسپاسم یا در طول آن گریه کنند. هر حمله حدود یکی الی دو ثانیه طول میکشد، ولی با فواصل کم و پشت سر هم اتفاق می افتد. فرق این اسپاسم با کولیک در آن است که حملات کولیکی، پشت سر هم رخ نمیدهند.

اسپاسم شیرخوارگی معمولا بعد از بیدار شدن از خواب رخ داده و ندرتا در خواب رخ میدهد. کودکان مبتلا به اسپاسم شیرخوارگی، به طور طبیعی رشد نمیکنند و ممکن است در برخی از حرکات نظیر نشستن، چرخیدن و صدا در آوردن اختلال ایجاد شود. همچنین نسبت به محیط اطراف بی تفاوت بوده و از نظر روابط اجتماعی ضعیف هستند.4
 

علائم اسپاسم شیرخوارگی

- تغییر و کاهش تمرکز و نگاه کردن کودک به خصوص کاهش و یا عدم برقراری تماس چشمی (یعنی به چشم افراد نگاه نمی کند و بیشتر از توجه چشمی به لباس ها و یا اندام افراد در هنگام صحبت کردن توجه می کند)

- شل شدن تدریجی اندامها

- حرکات کوچک در گردن یا سایر قسمت‌های بدن دیده می‌شود.2
 

اسپاسم شیرخوارگی چگونه تشخیص داده می شود؟

دقت به حرکات کودک و حالت صورت قبل و بعد از بروز اسپاسم مهم است. در این شرایط والدین باید از حرکات نوزاد خود فیلم گرفته و به پزشک نشان دهند. گرفتن شرح حال از آسیب مغزی و سیر رشدی کودک ضروری میباشد.

معاینه ی عصبی و حرکتی کودک
 

EEG یا electroencephalogram

فعالیت الکتریکی مغز را نشان میدهد. در نوزاد مبتلا به اسپاسم شیرخوارگی، الگوی فعالیت مغزی به شکل hypsarrhythmia میباشد. قله ها با ولتاژ بالا و الگوی موجی نیز در تشخیص این بیماری کمک کننده است.
 

MRI

بیماران برای تایید تشخیص به اسکن مغزی، آزمایش خون و ادرار نیاز خواهند داشت.3
 

چگونه می‌توان اسپاسم شیرخوارگی را پیش‌بینی کرد؟

پیش‌بینی اسپاسم شیرخوارگی در کودکان تا حد زیادی به علت اصلی بیماری بستگی دارد. پیش‌بینی این بیماری معمولا کار دشواری است زیرا بسیاری از نوزادان مبتلا به IS قبل از شروع اسپاسم دچار اختلال عصبی هستند. کودکانی که روند درمانی سریع و پیشرفت قابل توجه داشته و هیچ علتی برای ابتلا به این بیماری در آن‌ها یافت نمی‌شود، از پس این بیماری به خوبی برخواهند آمد.

اسپاسم شیرخوارگی معمولاً تا اواسط دوران کودکی برطرف می‌شود؛ اما بیش از نیمی از کودکان مبتلا، در دوران بعدی کودکی خود، دچار انواع دیگر تشنج مانند سندرم لنوکس-گستو، نوعی بیماری صرع می‌شوند. علاوه بر این احتمال ابتلا به بیماری اوتیسم در مبتلایان به اسپاسم شیرخوارگی بسیار زیاد است.

شواهد حاکی از آن است که هرچه سریع‌تر برای درمان بیماری اسپاسم شیرخوارگی اقدام شود، در نهایت نتایج بهتری به دست خواهد آمد؛ بنابراین تشخیص و درمان به موقع این نوع تشنج ضروری است.1

اسپاسم شیرخوارگی چگونه درمان می شود؟

 

درمان دارویی

شروع درمان برای کودکان مبتلا به این اسپاسم، ضروری است. زیرا تا حدودی از بروز آسیب مغزی و رشدی جلوگیری میکند.
 

استروئید

داروهایی مثل پردنیزون/ پردنیزولون به شکل خوراکی، و هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک به شکل تزریقی عضلانی. عوارض این داروها عبارتند از عفونت، فشار خون بالا، حساس شدن معده، بی قراری، ادم و افزایش وزن
 

Vigabatrin یا سابریل

این دارو به شکل قرص یا پودر در آب حل شدهو روزی دوبار مصرف میشود. ویگاباترین عموما برای کودکانی که تشنج با زمینه ی توبروس اسکلروزیس دارند، تجویز میشود.

عارضه ی جانبی خطرناکی که این دارو دارد، از بین رفتن بینایی محیطی است که تنها در صورت مصرف طولانی مدت ویگاباترین، ایجاد میشود. لذا نباید در کودکان به مدت طولانی استفاده شود.

اگر داروهای فوق موثر نبود، سایر داروهای ضدتشنج کمک کننده خواهد بود. این داروها شامل والپورات، توپیرامات، پیریدوکسین، زونیسامید، کلونازپام میباشد؛ اما به عنوان خط اول درمان استفاده نمیشوند.

اگر کودکان به هیچ کدام از درمان های دارویی پاسخ ندهند، باید توسط متخصص اعصاب کودکان ویزیت شده و تحت درمان قرار گیرند.
 

درمان های غیر دارویی

در کودکانی که منشا تشنج آنها کانون مشخصی در مغز است، جراحی گزینه ی درمانی میباشد. نظیر کودکانی که اختلال رشد مغزی و توبروس اسکلروزیس دارند.

در برخی از کودکان، تشنج مشخصه هایی دارد؛ مثلا سر یا چشم ها به یک سو میرود. در EEG، الگوی hypsarrhythmia شایع نیست و ولتاژهای بالای کانونی دیده میشود.

رژیم کتوژنیک در طول دوره ی درمانی اسپاسم شیرخوارگی برای کودکانی که به داروهای استروئیدی پاسخ ندادند، توصیه میشود.3
 

چگونه می‌توان به کودک مبتلا به اسپام شیرخوارگی کمک کرد؟

برای کمک به مبتلایان اسپاسم شیرخوارگی با پزشک همکاری کرده و اقدامات زیر را رعایت کنید:

مصرف تمام داروها طبق نسخه‌ی پزشک

شرکت در جلسات ارزیابی رشد و درمان

پیگیری و شرکت در تمامی نوبت‌های ملاقات‌ با پزشک.1

پینوشتها
1.www.setare.com
2.www.beytoote.com
3.www.virtualdr.ir
4.www.limootop.com